Hà Nam – Wikipedia tiếng Việt

Hà Nam là một tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, Việt Nam.[3][4]

Năm 2020, Hà Nam là đơn vị chức năng hành chính Nước Ta đông thứ 51 về số dân, xếp thứ 44 về Tổng sản phẩm trên địa phận ( GRDP ), xếp thứ 23 về GRDP trung bình đầu người, đứng thứ sáu về vận tốc tăng trưởng GRDP. Với 808.200 người dân [ 5 ], GRDP đạt 44.613 tỉ Đồng ( tương ứng với 1,9376 tỉ USD ), GRDP trung bình đầu người đạt 55,2 triệu đồng ( tương ứng với 2.397 USD ), vận tốc tăng trưởng GRDP đạt 7,02 %. [ 6 ]
Hà Nam là một tỉnh thuộc đồng bằng sông Hồng, nằm trong vùng TP. hà Nội, có vị trí địa lý :

Các điểm cực của tỉnh Hà Nam :[sửa|sửa mã nguồn]

  • Điểm cực Bắc tại: thôn Hoàn Dương, xã Mộc Bắc, thị xã Duy Tiên.
  • Điểm cực Đông tại: thôn Táo Môn, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân.
  • Điểm cực Nam tại: thôn Đoan Vỹ, xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm.
  • Điểm cực Tây tại: vùng núi khu trại giam Ba Sao, thị trấn Ba Sao, huyện Kim Bảng.

Điều kiện tự nhiên[sửa|sửa mã nguồn]

  • Diện tích: 860,5 km², là tỉnh có diện tích đứng thứ 62/63 tỉnh, thành phố trong cả nước
  • Lượng mưa trung bình hàng năm: 1700 – 1.900 mm
  • Nhiệt độ trung bình: 23-24 °C
  • Số giờ nắng trong năm: 1.600-1.700 giờ
  • Độ ẩm tương đối trung bình: 85%
  • Địa hình thấp dần từ tây sang đông. Địa hình đồi núi phía tây của tỉnh (chủ yếu ở phía Tây huyện Kim Bảng và phần phía Tây của huyện Thanh Liêm bao gồm khu vực hữu ngạn sông Đáy) với dạng địa hình cacxtơ xen kẽ vùng thung lũng bằng phẳng. Phần đồi núi phía Tây huyện Kim Bảng có điểm cao nhất là 459,4 mét so với mực nước biển thuộc vùng núi xã Thanh Sơn, đây cũng là điểm cao nhất của huyện Kim Bảng cũng như tỉnh Hà Nam. Phần đồi núi tập trung phía Tây huyện Thanh Liêm với điểm cao nhất là 385 mét thuộc xã Thanh Thủy và đây cũng là điểm cao nhất của huyện Thanh Liêm. Phía đông là đồng bằng với nhiều điểm trũng. Có một số dãy núi thấp, đồi sót giữa đồng bằng thuộc các xã Liêm Cần, Thanh Hương, Thanh Tâm, Liêm Sơn và thị trấn Tân Thanh (thuộc phía Đông huyện Thanh Liêm) với điểm cao nhất là 113 mét nằm ở giáp khu dân cư hai thôn là Trình Núi và Trè Núi thuộc xã Thanh Tâm); và núi sót ở thôn An Lão, xã An Lão (phía Nam huyện Bình Lục) với điểm cao nhất là 90 mét. Đèo Bòng Bong là con đèo ngắn và thấp trên quốc lộ 21 nằm giữa địa giới hai tỉnh Hà Nam và Hòa Bình (liền kề khu dân cư xóm 6, thị trấn Ba Sao, huyện Kim Bảng).

Tỉnh Hà Nam có 6 đơn vị chức năng hành chính cấp huyện, gồm có 1 thành phố, 1 thị xã và 4 huyện với 109 đơn vị chức năng hành chính cấp xã, gồm có 6 thị xã, 20 phường và 83 xã [ 7 ]. Đây cũng là tỉnh có số lượng đơn vị chức năng hành chính cấp huyện tối thiểu cả nước .

Danh sách các đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh Hà Nam
Tên Dân số (người) Hành chính
Thành phố (1)
Phủ Lý 158.212 11 phường, 10 xã
Thị xã (1)
Duy Tiên 137.150 9 phường, 7 xã
Tên Dân số (người) Hành chính
Huyện (4)
Bình Lục 133.046 1 thị trấn, 16 xã
Kim Bảng 125.634 2 thị trấn, 16 xã
Lý Nhân 180.189 1 thị trấn, 20 xã
Thanh Liêm 118.569 2 thị trấn, 14 xã
Nguồn: Dân số tỉnh Hà Nam ngày 01 tháng 04 năm 2019[8]

Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Hà Nam

Cách đây 225 triệu năm hàng loạt vùng đất của Hà Nam, Tỉnh Nam Định, Tỉnh Thái Bình và Tỉnh Ninh Bình còn nằm sâu dưới đáy biển. Cuối kỷ Jura hay đầu kỷ Creta, một hoạt động tạo sơn đã tạo nên vùng đá vôi của 3 tỉnh Hà Nam, Tỉnh Nam Định và Tỉnh Ninh Bình lúc bấy giờ. Đa số những núi đá phân bổ dọc hữu ngạn sông Đáy, có rất ít ngọn nằm ở tả ngạn .Khoảng 70 triệu năm trước kia, chính sách biển kết thúc, thay thế sửa chữa là một quy trình bồi tụ để hình thành đồng bằng cổ. Phù sa mới và việc hình thành đồng bằng trên cơ sở tạo nên vùng đất thấp là trầm tích trẻ nhất châu thổ Bắc bộ. Hà Nam là vùng đất được bồi đắp bởi phù sa của sông Hồng, sông Đáy và thu nhận đất đai bị bào mòn từ vùng núi cao trôi xuống. Ngoài những ngọn núi, Hà Nam còn được phủ bọc bởi những con sông. Đó là sông Hồng ở phía Đông, sông Đáy ở phía Tây, sông Nhuệ ở phía Bắc, sông Ninh ở phía Nam và nhiều con sông khác chảy trong tỉnh. Chính những điều kiện kèm theo tự nhiên đã tạo cho vùng đất này những đặc trưng về văn hóa truyền thống lịch sử vẻ vang của một khu vực giao thoa hay vùng đệm liên kết văn hóa truyền thống từ Đông sang Tây, từ Bắc xuống Nam và chính những đặc thù này đã hình thành nên tính cách của người Hà Nam trong suốt chiều dài lịch sử vẻ vang dựng nước và giữ nước của dân tộc bản địa .Theo hiệu quả khảo cổ thì người nguyên thuỷ đã Open ở Hà Nam xấp xỉ 1 vạn năm vào buổi đầu thời kỳ đồ đá mới và đồ gốm thuộc nền văn hóa truyền thống Hòa Bình, văn hóa truyền thống Bắc Sơn. Cũng hoàn toàn có thể do sự bùng nổ dân số từ sơ thời kỳ đại kim khí nên khởi đầu đã có dân cư xuống trồng lúa nước ở vùng chiêm trũng. Họ được xem như những người tiên phong khai thác châu thổ Bắc bộ .Từ thời những vua Hùng, đất Hà Nam ngày này nằm trong Q. Vũ Bình thuộc bộ Giao Chỉ ; đến thời nhà Trần đổi là châu Lỵ Nhân, thuộc lộ Đông Đô .Dưới thời Lê vào lúc năm 1624, Thượng thư Nguyễn Khải đã cho chuyển thủ phủ trấn Sơn Nam từ thôn Tường Lân ( xã Trác Văn ) huyện Duy Tiên, phủ Lỵ Nhân đến đóng ở thôn Châu Cầu ( nay là TT thành phố Phủ Lý ) thuộc tổng Phù Đạm, huyện Kim Bảng, phủ Lỵ Nhân, trấn Sơn Nam Thượng. Đến năm 1832 dưới thời Nguyễn, vua Minh Mạng quyết định hành động bỏ đơn vị chức năng trấn xây dựng đơn vị chức năng hành chính tỉnh, phủ Lỵ Nhân được đổi là phủ Lý Nhân thuộc tỉnh TP.HN .
Bản đồ tỉnh Hà Nam năm 1891Đến tháng 10 năm 1890 ( đời vua Thành Thái năm thứ 2 ), phủ Lý Nhân được đổi tên thành tỉnh Hà Nam. Ngày 20 tháng 10 năm 1908, Toàn quyền Đông Dương ra nghị định đem hàng loạt phủ Liêm Bình và 17 xã của huyện Huyện Vụ Bản và Thượng Nguyên ( phần nam Mỹ Lộc ) của tỉnh Tỉnh Nam Định, cùng với 2 tổng Mộc Hoàn, Chuyên nghiệp của huyện Phú Xuyên ( TP.HN ), nhập vào huyện Duy Tiên lập thành tỉnh Hà Nam. Tháng 4 năm 1965, Hà Nam được sáp nhập với tỉnh Tỉnh Nam Định thành tỉnh Nam Hà. Tháng 12 năm 1975, Nam Hà sáp nhập với Tỉnh Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh, năm 1992, tỉnh Nam Hà và tỉnh Tỉnh Ninh Bình lại chia tách như cũ. Ngày 1 tháng 1 năm 1997, tỉnh Hà Nam được tái lập .Khi tách ra, tỉnh Hà Nam có 6 đơn vị chức năng hành chính gồm thị xã Phủ Lý và 5 huyện : Bình Lục, Duy Tiên, Kim Bảng, Lý Nhân, Thanh Liêm .Ngày 9 tháng 6 năm 2008, chuyển thị xã Phủ Lý thành thành phố Phủ Lý. [ 9 ]Ngày 1 tháng 1 năm 2020, chuyển huyện Duy Tiên thành thị xã Duy Tiên. [ 7 ]
Cơ cấu kinh tế tài chính năm 2005 :

  • Công nghiệp – Tiểu thủ công nghiệp – Làng nghề: 39,7%
  • Nông nghiệp: 28,4%
  • Dịch vụ: 31,9%
  • Công nghiệp: chủ chốt là ximăng, vật liệu xây dựng, dệt may, chế biến. 6 nhà máy xi măng 1,8 triệu tấn/năm đang phấn đấu đạt 4–5 triệu tấn /năm. Đá khai thác 2, 5 triệu m3 (2005) tăng 2,26 lần so với năm 2000, Bia – nước giải khát đạt 25 triệu lít gấp 4,18 lần, vải lụa gấp 7 lần, quần áo may sẵn gấp 2 lần,…

Hà Nam có trên 40 làng nghề. Có những làng nghề truyền thống lịch sử truyền kiếp như dệt lụa Nha Xá, trống Đọi Tam, mây giang đan Ngọc Động ( Duy Tiên ), sừng mỹ nghệ ( Bình Lục ), gốm Quyết Thành, nghề mộc ( Kim Bảng ), thêu ren xã Thanh Hà ( Thanh Liêm ). Nghề thêu ren lôi cuốn nhiều lao động ở Thanh Hà. Xã Thanh Hà ( Thanh Liêm ) nằm cạnh quốc lộ 1A, có 2.626 hộ với 9.699 người ở 7 thôn. Trong số 2.626 hộ thì có 2.002 hộ làm nghề thêu ren chiếm 76,2 %, với 5.740 lao động tham gia, trong số này lao động chính có 2.684 người, lao động phụ là 2.896 người và lao động thuê là 160 người. Những số lượng trên chứng tỏ Thanh Hà là xã mà số hộ và số lao động làm nghề thêu ren nhiều nhất tỉnh. Sau khi miền Bắc được trọn vẹn giải phóng, làng nghề lan rộng ra về quy mô và lôi cuốn hàng ngàn lao động, nghề thêu ren được truyền dạy thoáng rộng, sản xuất không ngừng tăng trưởng. Từ năm 1975 đến năm 1989 là thời hạn thịnh vượng của làng nghề : mẫu sản phẩm phong phú ship hàng cho nhu yếu tiêu dùng trong nước, xuất khẩu sang Liên Xô và những nước Đông Âu. Từ năm 1990 đến nay là thời kỳ quy đổi chính sách, làng thêu ren Thanh Hà đã trải qua bao trăn trở tìm cho mình hướng đi để sống sót và tăng trưởng trong điều kiện kèm theo thị trường truyền thống cuội nguồn bị thu hẹp và thị trường quốc tế lại yên cầu rất khắc nghiệt về chất lượng và thời hạn .Công cụ, thiết bị của làng nghề thêu ren rất giản đơn. Lao động hầu hết là thủ công bằng tay. Toàn bộ làng nghề hiện có hơn 5.000 khung thêu, 30 hộ có thiết bị giặt là và in, ngoài những còn có những dụng cụ khác như : kim, kim móc, dao, kéo .Các quy trình của nghề thêu ren là : sẵn sàng chuẩn bị nguyên vật liệu, tạo mẫu, pha và in màu, thêu, giặt là, kiểm tra đóng gói và ở đầu cuối là tiêu thụ. Các quy trình trên lúc bấy giờ đều thực thi bằng lao động bằng tay thủ công .Để tạo mẫu bảo vệ chất lượng, chỉ có một số ít hộ có kỹ thuật, có vốn đảm nhiệm quy trình này và làm dịch vụ cho cả làng nghề. Khâu kiểm tra, đóng gói và tiêu thụ mẫu sản phẩm là thuộc về những doanh nghiệp ( tiếp đón bao tiêu hàng loạt mẫu sản phẩm của làng nghề ). Người lao động chỉ triển khai một quy trình : thêu. Nghề thêu ren có đặc thù : nguyên vật liệu tiêu tốn ít, nhưng lao động kết tinh trong loại sản phẩm nhiều cho nên vì thế giá trị mẫu sản phẩm lớn. Tuy nhiên, Ngân sách chi tiêu của loại sản phẩm thêu lại phụ thuộc vào vào hai yếu tố : nguyên vật liệu và mẫu mã, mẫu mã của loại sản phẩm đó có được người mua yêu thích hay không. Hiện nay những loại sản phẩm đang được ưu thích là : ga trải giường, gối, khăn trải bàn …Để tăng trưởng làng nghề, người Thanh Hà đã góp vốn đầu tư cho việc tiếp thị như mở nhiều shop quảng cáo ở khắp mọi miền của quốc gia, không ngừng nâng cao chất lượng hàng, nâng cấp cải tiến mẫu mã, phân phối nhu yếu của thị trường không dễ chiều. Ở Thanh Hà, lúc bấy giờ, hầu hết những hộ đều làm vệ tinh cho những doanh nghiệp. Huyện Thanh Liêm hiện có 2 công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn và 3 doanh nghiệp tư nhân với tổng số vốn góp vốn đầu tư 2,2 tỷ đồng cho sản xuất kinh doanh thương mại hàng thêu ren, đã tạo đầu mối và việc làm cho hàng ngàn lao động, trong đó có làng thêu ren Thanh Hà. Làng thêu Thanh Hà không gặp khó khăn vất vả về nguồn nguyên vật liệu. Vải, chỉ thêu có rất sẵn trên thị trường. Tuy nhiên, họ lại gặp khó khăn vất vả về vốn. Đó là vốn để mua nguyên vật liệu và vốn tồn dư trong quy trình lưu thông. Theo hiệu quả tìm hiểu của Sở Công nghiệp thì hàng loạt gia tài cố định và thắt chặt gồm toàn thể cơ sở vật chất khoảng chừng 30 triệu đồng / hộ ; vốn lưu động trung bình 250.000 đ / hộ .Hiện ở Thanh Hà nguồn vốn tự có là hầu hết. Vốn vay thì chỉ có nguồn vốn thời gian ngắn, vốn trung hạn và dài hạn còn chưa được sự chăm sóc của ngân hàng nhà nước so với làng nghề. Những lúc cần kêu gọi vốn thì vay của tư nhân. Tính đến hết tháng 6/1999, vốn vay tặng thêm cho làng nghề mới ở mức nhã nhặn : 300 triệu đồng, trong đó nhu yếu vay ngân hàng nhà nước cần tới 1,6 tỷ đồng. Đối với nghề thêu ren xuất khẩu vốn rất thiết yếu, vì trong điều kiện kèm theo lúc bấy giờ, người mua hầu hết là mua đứt bán đoạn chứ không gia công .Năm 1999, những người thợ Thanh Hà đã làm ra 88.500 bộ loại sản phẩm đạt 9,44 tỷ đồng. Một số lượng không phải là nhỏ với bất kỳ làng nghề nào. Tuy nhiên, thu nhập hàng tháng của người thợ thêu ren không giống nhau mà phụ thuộc vào vào nhiều yếu tố : vốn, kinh nghiệm tay nghề và mẫu sản phẩm có được tiêu thụ nhanh hay không ?Những người thợ có kinh nghiệm tay nghề cao trung bình thu nhập đạt 300.000 – 350.000 đ / tháng, thợ kinh nghiệm tay nghề thấp đạt 200.000 – 250.000 đ / tháng. Như vậy, một hộ có 2 lao động chính, 2 lao động phụ kinh nghiệm tay nghề trung bình và khá, một tháng thu nhập từ 800.000 – một triệu đ và một năm đạt xấp xỉ 10 triệu đồng. Nguồn thu nhập đâu phải là nhỏ so với người dân nông thôn !Những người thợ ở Thanh Hà rất mong ước Nhà nước có chủ trương cho vay vốn khuyễn mãi thêm so với làng nghề, tương hỗ góp vốn đầu tư ngân sách cho huấn luyện và đào tạo thợ thêu ; mong ước những cơ quan chức năng như : Sở Công nghiệp, Sở Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Sở kế hoạch – Đầu tư … trợ giúp trong việc Thương mại – Du lịch tích cực tìm kiếm thị trường thêu ở quốc tế và có giải pháp hạn chế sự ép giá của những đơn vị chức năng trung gian xuất khẩu mẫu sản phẩm này .Có làng đã đạt từ 40 – 50 tỷ đồng giá trị sản xuất, tạo việc làm cho hàng trăm ngàn lao động, mây giang đan : 5,5 triệu loại sản phẩm ; lụa tơ tằm : 0,695 triệu m ; hàng thêu ren : 2,83 triệu loại sản phẩm, …

Cho tới năm 2010 Hà Nam đã xây dựng được các khu công nghiệp sau
  • Khu Công nghiệp Đồng Văn I và Khu Công nghiệp Đồng Văn 2 thuộc địa bàn phường Đồng văn: Tổng diện tích 410ha.

Với giao thông vận tải thuận tiện : Đây là một trong số ít những khu công nghiệp giáp với 3 phía đều giáp với quốc lộ lớn. phía Đông giáp với đường cao tốc Cầu Giẽ – Tỉnh Ninh Bình, phía Nam giáp quốc lộ 38, phía Tây giáp quốc lộ 1A. Khu công nghiệp cũng liền kề với ga Đồng Văn thuộc mạng lưới hệ thống đường tàu Bắc Nam .

  • Khu công nghiệp Châu Sơn 200ha – nằm trong thành phố Phủ Lý
  • Khu công nghiệp Hòa Mạc 200ha – thuộc phường Hòa Mạc – Duy Tiên
Các dự án khu công nghiệp khác (đang thi công)
  • Khu công nghiệp Thái Hà – huyện Lý Nhân 200ha
  • Khu công nghiệp Ascendas – Protrade, diện tích 300ha
  • Khu công nghiệp Liêm Cần – Thanh Bình, diện tích 200ha
  • Khu công nghiệp Liêm Phong, diện tích 200ha
  • Khu công nghiệp ITAHAN, diện tích 300ha.

Ngoài ra tỉnh cũng kiến thiết xây dựng được nhiều cụm công nghiệp và đã cho những doanh nghiệp và tư nhân thuê, tạo việc làm cho nhiều nhân lực .Phát triển công nghiệp dồn dập cũng đã không ít mang lại những hậu quả về thiên nhiên và môi trường, xong tỉnh cũng đã từng bước thanh kiểm tra những khu công nghiệp và dần tốt đẹp hơn. Nhiều khu công nghiệp đã có mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý rác thải hoạt động giải trí hiệu suất cao và kinh tế tài chính .

  • Nông nghiệp: 28,4%

Cơ cấu nông nghiệp trong GDP giảm dần từ 39,3 % năm 2000 còn 28,4 % năm 2005. Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp trung bình đạt 4,1 % ( 2001 – 2005 ). Trong đó : trồng trọt tăng 1,7 %, chăn nuôi tăng 6,7 %, dịch vụ 31 %, sản lượng lương thực đạt 420 tấn / năm, sản lượng thuỷ sản năm 2005 đạt 11.500 tấn, giá trị sản xuất trên 1 ha đạt 38,5 triệu đồng .- Hình thành vùng cây lương thực chuyên canh, thâm canh có hiệu suất cao ở thị xã Duy Tiên, và 2 huyện Lý Nhân, Bình Lục. Tại đây góp vốn đầu tư vùng lúa đặc sản xuất khẩu có năng xuất cao. Chuyển diện tích quy hoạnh trũng ở vùng độc canh, hoang hoá sang sản xuất đa canh để nuôi trồng thủy hải sản là 5.188 ha. Chuyển một phần đất màu sang trồng rau sạch chuyên canh và trồng hoa .- Các mẫu sản phẩm chăn nuôi hầu hết : Tổng đàn bò 35.000 con ; lợn 350.000 con ; dê 16.000 con ; gia cầm 3.350.000 con. Nhập bò sữa phân phối cho nông dân là : 150 con. Đến nay đã tăng trưởng được 355 con. Sản lượng thịt hơi xuất chuồng đạt trên 30.000 tấn / năm .

Trong bảng xếp hạng về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Việt Nam năm 2011, tỉnh Hà Nam xếp ở vị trí thứ 62/63 tỉnh thành.[10]

  • Du lịch, dịch vụ:
-Về du lịch sinh thái: Hà Nam có nhiều điểm du lịch sinh thái khá hấp dẫn như:

– Khu du lịch đền Trúc thờ vị anh hùng Lý Thường Kiệt và Ngũ Động Thi Sơn là quả núi năm hang nối tiếp nhau cách thành phố Phủ Lý 7 km. Đã quy hoạch Khu du lịch Tam Chúc thuộc huyện Kim Bảng với quy mô gần 2000 ha với 9 khu tính năng. Diện tích mặt nước hồ khoảng chừng 600 ha, diện tích quy hoạnh phụ cận và khu du lịch sinh thái xanh là 600 ha. Xây dựng những nhà nghỉ, khách sạn, sân gôn, quần vợt, khu vui chơi giải trí công viên nước, nhà thuỷ tạ. Nơi đây cách chùa Hương 7 km, cách TP. Hà Nội 60 km, Tỉnh Nam Định 40 km, Tỉnh Ninh Bình 45 km, Hưng Yên 40 km là điểm dừng chân cho khách du lịch nhiều tỉnh, nơi nghỉ ngơi và vui chơi vào những ngày nghỉ cuối tuần của khách thập phương, đang lôi cuốn góp vốn đầu tư .- Chùa Long Đọi Sơn ở xã Tiên Sơn thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Di tích Long Đọi Sơn được xếp hạng từ năm 1992. Hàng năm có trùng tu, tôn tạo để gìn giữ cho muôn đời sau. – Khu TT du lịch thành phố Phủ Lý : Được kiến thiết xây dựng 2 bên dòng sông Đáy, giáp cửa sông Châu ; có khách sạn 3 sao, 11 tầng, có khu du lịch bến thuỷ ship hàng hành khách đi chùa Hương, Ngũ Động Sơn, chùa Bà Đanh, Hang Luồn. Nơi đây còn là khu vực bơi thuyền dọc sông Châu, sông Đáy vãng cảnh nước non Phủ Lý .- Đền Trần Thương, ở huyện Lý Nhân, thờ quốc công tiết chế Hưng Đạo chúa thượng Trần Quốc Tuấn. Đến được thiết kế xây dựng năm 1783 ; với diện tích quy hoạnh 1,4 ha .
Danh sách những trường trung học phổ thông tại Hà NamToàn tỉnh Hà Nam có : 29 trường Trung học Phổ Thông ( trung học phổ thông ) với 1 trường chuyên, 24 trường công lập và 4 trường dân lập. Ngoài ra, có 6 TT Giáo dục đào tạo Thường Xuyên ( GDTX ) – Giáo dục đào tạo Nghề Nghiệp ( GDNN ) .
Theo tìm hiểu dân số 01/04/2019 Hà Nam có 802.200 người, chiếm 3,8 % dân số đồng bằng sông Hồng, tỷ lệ dân số 954 người / km². 81 % dân số sống ở khu vực nông thôn và 19 % sống ở khu vực đô thị. Dân cư đô thị hầu hết ở thành phố Phủ Lý, thị xã Duy Tiên và những thị xã Quế, Vĩnh Trụ, Bình Mỹ, Kiện Khê, Tân Thanh. Tỉ lệ tăng dân số tự nhiên năm 1999 là 1,5 %. Đây cũng là tỉnh ít dân nhất vùng đồng bằng sông Hồng với 800.000 dân. Tỷ lệ đô thị hóa ở Hà Nam tính đến năm 2020 là 37,15 % .
Tỉnh ủy Hà NamTính đến ngày 1 tháng 4 năm 2019, toàn tỉnh có 7 tôn giáo khác nhau đạt 172.053 người, nhiều nhất là Công giáo có 114.689 người, tiếp theo là Phật giáo có 57.277 người. Còn lại những tôn giáo khác như đạo Tin Lành có 79 người, Minh Lý đạo có ba người, Phật giáo Hòa Hảo và Tứ Ân Hiếu Nghĩa mỗi tôn giáo có hai người và 1 người theo đạo Cao Đài. [ 11 ]
Nhà hát Chèo
của Đoàn Chèo Hà NamHà Nam là tỉnh có nền văn minh lúa nước truyền kiếp và nền văn hóa truyền thống dân gian đa dạng và phong phú, biểu lộ qua những điệu chèo, hát chầu văn, hầu bóng, ca trù, đặc biệt quan trọng là hát dậm. Đây cũng là vùng đất có nhiều liên hoan truyền thống lịch sử và di tích lịch sử lịch sử dân tộc .

Một số lễ hội truyền thống tiêu biểu:

Một số khu công trình văn hóa truyền thống tiêu biểu vượt trội :

Di tích lịch sử dân tộc[sửa|sửa mã nguồn]

Khu văn hóa truyền thống tâm linh Tam Chúc trong đó có đình, chùa Tam Chúc từ thời Đinh đang được góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng trở thành khu du lịch vương quốc, điểm nhấn của du lịch Hà Nam .Quần thể di tích lịch sử đền Lăng gồm Đền Thượng, Đền Trung, Đền Hạ và Đền Tam Thiên Nhân thuộc thôn Cõi xã Liêm Cần, huyện Thanh Liêm là vua Đinh Tiên Hoàng và 3 vua nhà Tiền Lê ( Lê Đại Hành, Lê Trung Tông, Lê Long Đĩnh ) trên vùng đất tương truyền là quê nhà của Vua Lê Hoàn .Đền Trúc – Ngũ Động Sơn : nằm tại thôn Quyển Sơn, xã Thi Sơn, huyện Kim Bảng, cách Phủ Lý hơn 7 km theo quốc lộ 21A. Tương truyền Lý Thường Kiệt trên đường thắng lợi trở lại đã cho quân dừng ở đây để tế lễ và ăn mừng. Sau này để tưởng niệm ông, nhân dân trong vùng đã lập đền thờ dưới chân núi Cấm gọi là đền Trúc. Trong dãy núi còn có danh thắng Ngũ Động Sơn, là năm hang đá nối tiếp nhau thành một dãy động liên hoàn, có chiều sâu trên 100 m .Chùa Bà Đanh : Mới được tái tạo lại từ năm 2010, nằm ở đoạn uốn khúc của dòng sông Đáy và nằm giữa đê sông Đáy và sông Đáy. Đối diện với chùa và ở phía bên kia sông là núi Ngọc. Chùa cách cầu nối đường 21A và thị xã Quế khoảng chừng 4 km. Xung quanh chùa là vườn cây rộng và rậm rạp, xa hơn là dòng sông đáy trong veo nên khoảng trống rất yên tĩnh, vắng vẻ, thậm chí còn hoàn toàn có thể nghe được cả tiếng lá rơi .Chùa Long Đọi : được kiến thiết xây dựng từ đời vua Lý Thánh Tông, chùa nằm ở toạ độ 105 o30 – 186,01 kinh độ Đông ; 20 o20 – 22,775 vĩ độ Bắc. Chùa nằm trên đỉnh núi Đọi, với độ cao 79 m so với mặt nước biển, thuộc địa phận xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, cách thủ đô hà nội Thành Phố Hà Nội 50 km về phía Nam ; cách thành phố Phủ Lý 10 km về phía Đông Bắc. Long Đọi sơn tự nằm trên thế đất cửu long. Toàn cảnh núi Đọi nhìn xa giống như một con rồng đất rất lớn nằm phục ở giữa đồng bằng vùng chiêm trũng. Tuy được kiến thiết xây dựng từ giữa thế kỷ XI nhưng thực sự tăng trưởng và kiến thiết xây dựng bề thế vào năm 1118, đời vua Lý Nhân Tông, tháp Sùng Thiện Diên Linh đã được kiến thiết xây dựng với ý nghĩa cầu thiện .Đền Đức Thánh Cả ở xã Tân Sơn, huyện Kim Bảng ( một phần nằm ở huyện Ứng Hòa, thành phố TP.HN, đây là điểm du lịch văn hóa truyền thống tâm linh được nhiều người lựa chọn trên hành trình dài trở về sau khi đến với quần thể danh thắng chùa Hương ( Thành Phố Hà Nội ) .Danh thắng Kẽm Trống thuộc xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm. Đây là nơi dòng sông Đáy chảy xen giữa hai dãy núi đá vôi tạo thành cảnh quan sơn thủy thơ mộng .

Các quốc lộ đang sử dụng chạy qua tỉnh Hà Nam[sửa|sửa mã nguồn]

Quốc lộ đang xây đắp mới[sửa|sửa mã nguồn]

  • Đường nối Hà Nam – Thái Bình dự kiến 4 làn xe (2 làn ôtô và 2 làn thô sơ) kết nối với cầu Thái Hà (xã Chân Lý, huyện Lý Nhân) bắc qua sông Hồng. Đầu tuyến tại nút giao Liêm Tuyền (hiện là ngã tư kết nối Quốc lộ 21 mới và cao tốc Cầu Giẽ- Ninh Bình).
  • Đường nối cao tốc Cầu Giẽ – Ninh Bình với cao tốc Hà Nội – Hải Phòng mới, dự kiến 4 làn xe. Điểm đầu tại nút giao Liêm Tuyền (thành phố Phủ Lý), điểm cuối là đường 5B mới qua Hưng Yên.
  • Đường quốc lộ 1 mới tránh thành phố Phủ Lý (đã khởi công từ 2014)
  • Mở rộng quốc lộ 38B đi Nam Định
  • Làm mới tuyến quốc lộ 38 từ cầu Yên Lệnh tới khu công nghiệp Đồng Văn

Có nhiều tuyến tỉnh lộ như 491, 492, 493, 494, 495, 495B, 495C, 496, 496B, 497, 498, 498B, 499, 499B … liên kết giữa những địa phương trong tỉnh ; nối những xã, thị xã với thành phố Phủ Lý đều là đường nhựa với quy mô từ 2 làn xe tới 4 làn xe ôtô. Cùng với rất nhiều con đường nhựa lớn quy mô từ 2 làn xe ôtô trở lên, đã và đang xây đắp nối những khu kinh tế tài chính, khu công nghiệp với những tuyến quốc lộ làm mạng lưới hệ thống giao thông vận tải đường đi bộ của Hà Nam ngày càng thuận tiện .

Hệ thống giao thông vận tải nông thôn[sửa|sửa mã nguồn]

Là tỉnh đi đầu cả nước về việc bê tông hoặc nhựa hóa những tuyến đường giao thông vận tải liên thôn liên xã … kể cả từ nhà ra cánh đồng đường nhiều nơi cũng được bê tông hóa .

Đường sắt Bắc Nam[sửa|sửa mã nguồn]

Trên sông Đáy, sông Châu, từ năm 2008 tỉnh đang cho tái tạo Âu thuyền nối giữa sông Châu và sông Đáy. Khi dự án Bất Động Sản này hoàn thành xong giao thông vận tải đường Thủy thuận tiện hơn do tàu thuyền hoàn toàn có thể từ sông Đáy qua Âu thuyền này dọc sông Châu, qua âu thuyền Tắc giang và đi vào sông Hồng một cách thuận tiện .

Đường hàng không[sửa|sửa mã nguồn]

Không có trường bay cũng như chưa có dự án Bất Động Sản. Sân bay quốc tế gần nhất là Nội Bài khoảng chừng 70 km ( khoảng chừng 1 h chuyển dời bằng ôtô ) .

  • Lương Khánh Thiện.
    (Nhà hoạt động Cách Mạng nổi tiếng)
  • Trần Bình Trọng.
    (Danh tướng thời Trần)

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]