Lên Lào Cai chiêm ngưỡng vẻ đẹp của người phụ nữ Mông Hoa

21:56 27-07-2020

:3014

Laocaitv. vn – Ở vùng cao Tỉnh Lào Cai, đồng bào Mông Hoa có dân số đông nhất trong hội đồng dân tộc Mông nói riêng và những dân tộc thiểu số nói chung. Người Mông Hoa sống tập trung chuyên sâu ở những xã vùng cao của những huyện, tuy nhiên đông nhất đa phần là 3 huyện : Bắc Hà, Si Ma Cai và Mường Khương. Đây là hội đồng dân tộc có truyền thống cuội nguồn văn hoá đậm đà truyền thống, điển hình nổi bật là trang phục và nghệ thuật và thẩm mỹ tạo hình trên những trang phục thổ cẩm của phụ nữ. Các bộ trang phục thổ cẩm của thiếu nữ Mông đẹp rực rỡ tỏa nắng sắc màu, hoa văn tinh xảo, tạo ấn tượng thâm thúy cho khách du lịch .

Tác phẩm nghệ thuật đặc sắc.

So với các dân tộc khác, dân tộc Mông Hoa hay còn gọi là Mông Lềnh ở Lào Cai còn giữ được nhiều phong tục độc đáo, nguyên sơ. Một trong những nét đẹp đó là công việc dệt vải, thêu, may các bộ trang phục của người phụ nữ dân tộc Mông Hoa.

Công việc dệt vải, thêu, may vẫn được thực hiện theo kiểu truyền thống.

Trang phục truyền thống của phụ nữ Mông Hoa Tỉnh Lào Cai gồm khăn, áo xẻ ngực, váy, tấm vải che phía dưới trước váy, thắt lưng, xà cạp …. Khăn của phụ nữ Mông Hoa có 2 loại, đó là loại hình chữ nhật khổ 65×40 cm thêu hoa văn trùm lên đầu, một loại khăn vành rộng quấn quanh đầu. Áo của phụ nữ Mông Hoa thường xẻ nách, cổ cao, trên vai và ngực có nẹp thêm vải màu thêu, in hoa văn hình xoắn ốc. Váy đa phần là dùng những màu đỏ, xanh đậm trông điển hình nổi bật, bùng cháy rực rỡ. Thắt lưng là miếng vải rộng khoảng chừng 7 – 8 cm và dài 80 – 120 cm, đoạn giữa thắt lưng được thêu những hoa văn, màu đẹp, quấn ngang bụng, tôn thêm vẻ đẹp của người phụ nữ, đồng thời cũng làm cho những thiếu nữ Mông có tầm vóc đẹp hơn. Họa tiết hoa văn trên nền trang phục Mông Hoa hầu hết là những hoa văn hình học và mang đặc thù ước lệ. Đó là những đường ngang, viền đậm dài hoặc gẫy góc, tạo ra những khối hình vuông vắn, chữ nhật, hình thoi. Trên trang phục của người Mông Hoa ở Bắc Hà, màu đỏ đóng vai trò chủ yếu, phối hợp màu vàng, trắng nhằm mục đích đối chọi với nền chàm tạo nên sắc màu rực rỡ tỏa nắng .

Nghệ thuật tạo hình dân gian đặc sắc, độc đáo.

Phụ nữ Mông chính là tác giả của thẩm mỹ và nghệ thuật tạo hình trên nền trang phục. Cả cuộc sống, họ gắn bó với việc làm thêu, dệt vải và in hoa văn. Khi còn nhỏ, những bé gái đã cùng mẹ học thêu, in sáp ong lên váy. Chỉ dùng để thêu thường là sợi tơ tằm vừa to, vừa dai, vừa bền màu sắc. Đặc biệt, phụ nữ Mông Hoa có cái nhìn khái quát, giàu óc tưởng tượng trọn vẹn dựa vào trí nhớ để thêu hoa văn. Nhiều người khi thêu đã thuộc màu ưa thích, không cần nhìn màu, nhìn mẫu mà vẫn thêu được những họa tiết theo ý muốn. Khi dệt vải, phụ nữ Mông Hoa thường thống kê giám sát tỉ mỉ từng đường kim mũi chỉ, cách sắp xếp những họa tiết, size hoa văn trên mảnh vải. Nếu thêu ở mặt trái của sợi vải nhưng hình mẫu nổi lên ở mặt phải, kỹ thuật thêu hoa văn càng phức tạp, yên cầu càng phải kiên trì, cẩn trọng .

Phụ nữ Mông Hoa súng sính trong trang phục thổ cẩm, điển hình nổi bật tại chợ phiên .
Phụ nữ Mông Hoa còn dùng kỹ thuật in sáp. Công cụ dùng vẽ mẫu in sáp là bút vẽ được làm bằng đồng. Có nhiều loại bút dùng để vẽ những đường có size khác nhau. Khi vẽ xong, họ đem vải đã in sáp ong nhuộm chàm, sau nhiều lần ngâm, nhuộm, vải đã có màu sẫm thì đem nhúng vào nước sôi, sáp ong sẽ chảy ra, để lại những hoa văn màu xanh lơ. Ở Bản Phố, huyện Bắc Hà, Tỉnh Lào Cai, phụ nữ thường trang trí những hình hoa văn là hình cong sừng trâu. Đặc biệt, trên một số ít mũ của em gái có thêu hình xoắn ốc nhưng thực ra đó chính là mô típ chữ S nằm ngang .

Bảng màu của người Mông không nhiều, chủ yếu xuất hiện 6 loại màu: Chàm sẫm, đen, đỏ, vàng, trắng, xanh lơ. Để tạo nên màu chàm sẫm, người phụ nữ Mông phải tiến hành nhiều khâu. Ngay khi dệt xong, họ nấu vải trong tro bếp cho thật trắng và phơi trên phiến đá phẳng, lấy vồ gỗ đập để vải bóng mịn. Sau khi nhuộm chàm, váy áo còn được ngâm vào nước có pha lòng trắng trứng để cho mặt vải bóng loáng lên, đẹp tươi. Màu đỏ trước đây được nhuộm từ một loại cây hoặc một loại thuốc có màu đỏ, ngày nay, trên thị trường có nhiều loại vải nên người dân mua vải đỏ công nghiệp là chủ yếu. Trong trang phục của người Mông, màu đỏ là chủ đạo, vừa làm màu nền trung gian vừa tạo các họa tiết chính, phối hợp màu vàng và màu trắng nhằm đối chọi với nền chàm tạo nên sắc màu rực rỡ của trang phục.

Trang phục thổ cẩm phụ nữ Mông Hoa điển hình nổi bật trong sắc màu vạn vật thiên nhiên núi rừng .
Nghệ thuật tạo hình dân gian khiến trang phục thổ cẩm phụ nữ Mông Hoa điển hình nổi bật trong sắc màu vạn vật thiên nhiên núi rừng. Nó biểu lộ sự chịu khó, cần mẫn, đôi bàn tay khôn khéo, trí tưởng tượng nhiều mẫu mã của người phụ nữ, đồng thời phản ánh những giá trị văn hóa truyền thống, thẩm mỹ và nghệ thuật, góp thêm phần tạo thêm sự đa dạng và phong phú, phong phú trong đời sống văn hóa truyền thống – thẩm mỹ và nghệ thuật, ý thức của người Mông Hoa .

Gìn giữ cho muôn đời sau

Phụ nữ Mông Hoa Tỉnh Lào Cai xưa vốn giỏi may, thêu, được cả hội đồng tôn vinh, tôn trọng, đây cũng là tiêu chuẩn để những chàng trai lựa chọn vợ. Trước khi đi làm dâu, người mẹ Tặng con gái bộ váy, áo coi như của hồi môn. Khi về nhà chồng, cô gái lại thêu, dệt váy, áo để khuyến mãi ngay mẹ đẻ, mẹ chồng và những em của chồng. Không những thế, người phụ nữ khi đã làm mẹ còn có nghĩa vụ và trách nhiệm dạy bảo con gái trồng lanh và làm thổ cẩm. Trẻ em gái dân tộc Mông Hoa ngay từ khi 7 – 8 tuổi đã được mẹ hướng dẫn cách dệt vải, thêu, may những hoa văn truyền thống lịch sử để đến khi lấy chồng sẽ may được từ 8 – 15 chiếc váy làm của hồi môn .

Truyền thống người Mông Hoa, trước khi đi làm dâu người mẹ Tặng con gái bộ váy, áo coi như của hồi môn .
Đối với người Mông trang phục là cái mặc, cũng là của cải gia truyền mà ai nấy đều phải bảo tồn và phát huy sao cho ngày càng đẹp, càng quý, phản ánh được rõ nét truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang, tín ngưỡng, đậm chất ngầu và sự phong phú của tộc người. Ngày nay, trang phục của phụ nữ Mông ở Tỉnh Lào Cai vẫn giữ khá nguyên vẹn truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc. Với sự cần mẫn và trí tưởng tượng đa dạng và phong phú của người phụ nữ Mông đã tạo nên những tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật làm say đắm lòng người. Khách du lịch quốc tế là những người luôn chăm sóc, săn lùng và chuẩn bị sẵn sàng trả giá cao để có được những bộ trang phục thổ cẩm truyền thống cuội nguồn .

Khách du lịch rất thích những bộ trang phục thổ cẩm truyền thống lịch sử của người Mông Hoa .
Đến với vùng cao Tỉnh Lào Cai, nhất là Bắc Hà, Si Ma Cai, Mường Khương, đi những chợ phiên để được đắm chìm trong siêu phẩm vạn vật thiên nhiên làm ra bởi phụ nữ Mông Hoa, chiêm ngưỡng và thưởng thức những điệu khèn ngây ngất, cùng nhâm nhi mùi vị nồng say của rượu. Đặc biệt, chiêm ngưỡng và thưởng thức sắc màu thổ cẩm để cảm nhận được vẻ đẹp của những thiếu nữ miền sơn cước và sự tài hoa của người Mông Hoa Tỉnh Lào Cai. / .

Bài, ảnh: Tráng Xuân Cường