Văn học Việt Nam – Wikipedia tiếng Việt

Văn học Việt Nam là khoa học nghiên cứu, phê bình và sáng tác ngữ văn của người Việt Nam, không kể quốc tịch và thời đại[1].

Văn học dân gian là nền tảng của văn học viết, là chặng đầu của nền văn học dân tộc bản địa. Khi chưa có chữ viết, nền văn học Nước Ta chỉ có văn học dân gian ; khi có chữ viết, nền văn học Nước Ta mới gồm có hai bộ phận : văn học dân gian và văn học viết .Văn học thành văn chịu tác động ảnh hưởng của văn học dân gian về nhiều phương diện, từ nội dung tư tưởng đến hình thức nghệ thuật và thẩm mỹ. Văn học viết cũng có ảnh hưởng tác động trở lại so với văn học dân gian trên một số ít phương diện. Mối quan hệ giữa văn học dân gian với văn học viết cũng như vai trò, ảnh hưởng tác động của văn học dân gian so với văn học bộc lộ toàn vẹn hơn cả ở nghành sáng tác và ở bộ phận thơ văn quốc âm .

Văn học dân gian Việt Nam cũng như văn học dân gian của nhiều dân tộc khác trên thế giới có những thể loại chung và riêng hợp thành một hệ thống. Mỗi thể loại phản ánh cuộc sống theo những nội dung và cách thức riêng. Hệ thống văn học dân gian Việt Nam gồm có: sử thi, truyền thuyết, thần thoại, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười, tục ngữ, câu đố, ca dao, vè, thơ, chèo…

Sau hơn 10 thế kỷ hình thành và tăng trưởng, văn học viết Nước Ta đạt được những thành tựu nhất định và vẫn đang liên tục ” dòng chảy ” của mình để hoàn toàn có thể hội nhập vào nền văn học chung của quốc tế .
Trước thời kì Đổi Mới, văn học Nước Ta thường được chia thành hai thể loại khẩu truyền và thành văn, về sau có nhiều xu thế phê bình và nghiên cứu và điều tra mới nên dòng văn học trở nên phân nhánh rất phức tạp .

Văn học dân gian[sửa|sửa mã nguồn]

Văn học là một trong những nghệ thuật và thẩm mỹ truyền miệng của những những tầng lớp dân chúng, phát sinh từ thời công xã nguyên thủy, tăng trưởng qua những thời kỳ lịch sử vẻ vang cho tới thời nay .

Ba thuật ngữ sau đây được xem là tương đương: Văn học dân gian, sáng tác nghệ thuật truyền miệng của nhân dân, folklore ngôn từ (folklore văn học).

• Tính nguyên hợp: Biểu hiện ở sự hòa lẫn những hình thức khác nhau của ý thức xã hội trong các thể loại. Văn học dân gian không chỉ là nghệ thuật ngôn từ thuần túy mà là sự kết hợp của nhiều phương tiện nghệ thuật khác nhau, tồn taị dưới 3 dạng: ẩn (tồn tại trong trí nhớ của tác giả dân gian), cố định (tồn tại bằng văn tự) và hiện (tồn tại thông qua diễn xướng).
• Tính tập thể: Văn học dân gian là sáng tác của nhân dân, nhưng không phải tất cả nhân dân đều là tác giả. Tính tập thể thể hiện chủ yếu trong quá trình sử dụng tác phẩm.
• Tính truyền miệng: Văn học dân gian được lưu truyền từ đời này qua đời khác thông qua hình thức truyền miệng (kể chuyện).
• Tính dị bản: Văn học dân gian là sáng tác tập thể và nó không được cố định trong một văn bản, nên khi lưu truyền sang các vùng không gian khác nhau thì nó dần dà thay đổi.

Các đặc trưng trên có tương quan ngặt nghèo với nhau. Tạo ra nét đặc trưng của Văn học dân gian so với văn học viết .

Văn học thành văn ( văn học viết )[sửa|sửa mã nguồn]

Truyện Kiều bản Chiêm Vân Thị dưới tựa Thúy Kiều Truyện tường chú viết bằng kiểu chữ Áng văn Nômbản Chiêm Vân Thị dưới tựaviết bằng kiểu chữ lệ thư do Bộ Giáo dục đào tạo Nước Ta Cộng hòa xuất bản năm 1967 Đại Việt sử ký toàn thư, Quốc âm Thi tập, Hồng Đức bản đồ (từ trái sang phải).Một số tác phẩm văn học trung đại Nước Ta : ( từ trái sang phải ) .

Xem thêm bài Lịch sử các loại chữ viết Việt Nam

Khác với văn học dân gian, văn học viết hình thành đã “mở ra một thời kỳ lịch sử mới, oanh liệt, rực rỡ” (Đặng Thai Mai). Sự va chạm gần 10 thế kỷ giữa nền Hán học và văn hóa dân gian Việt tuy có phần làm văn hóa, tín ngưỡng, phong tục cũng như nghệ thuật của dân Việt bị “sứt mẻ, mất mát” nhưng cũng tác động không nhỏ đến sự ra đời và phát triển của văn học viết.

Nhiều phát hiện mới của khảo cổ học chứng tỏ từ thời đại Hùng Vương, người Việt đã có nền văn hóa truyền thống với nhiều nét đậm chất ngầu khá rõ ràng, biểu lộ qua nhiều thần thoại cổ xưa và thần thoại cổ xưa. Tiếp theo một thời hạn dài tiếp xúc với nền văn hóa truyền thống Trung Quốc tiên tiến và phát triển hơn nhiều mặt, người Việt đã biết cách chuyển hóa chữ Hán trên nền tảng văn hóa truyền thống Việt, đọc theo thanh điệu của tiếng Việt mà vẫn hiểu được một cách đúng chuẩn những giá trị tư tưởng, văn hóa truyền thống, triết học của Trung Quốc lẫn của người Việt .Từ truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống có sẵn, Hán học tiếp sức cho người Việt hình thành nền văn học độc lập của dân tộc bản địa và là nền tảng, cơ sở để phát minh sáng tạo ra chữ viết tiên phong : chữ Nôm .Sự thịnh vượng của Hán học thời kỳ nước Việt giành được quyền tự chủ so với thời kỳ nội thuộc cho thấy tính sang trọng và quý phái, thâm trầm của loại chữ viết này rất tương thích với kiểu nhà nước phong kiến và ý thức hệ Nho giáo lúc bấy giờ. Thời kỳ này, trường học, khoa thi đều dùng chữ Hán như ” phương tiện đi lại giao tế thanh nhã ” để ghi chép lịch sử dân tộc, truyền đạt ý chỉ, bộc lộ quan hệ, tình cảm vua-tôi và những những tầng lớp nho sĩ. Cùng với những thăng trầm của lịch sử vẻ vang, văn học viết dần có được những vận hội mới, tạo được vị trí độc lập của mình sau thời hạn dài văn-sử-triết bất phân. 3 dòng tư tưởng Nho – Phật – Lão trở thành nguồn cảm hứng cho văn chương học thuật. Bên cạnh đó, đời sống tích cực gần vạn vật thiên nhiên của con người thời kỳ này còn mang lại cho văn học nhiều ẩn dụ cao nhã nhưng cũng rất nhân tình .

Về mặt thể loại, hình thức; văn học viết thời kỳ đầu chủ yếu là thơ với hai loại: cổ thể và cận thể – tôn trọng khuôn phép mẫu mực của thơ ca Trung Quốc; ngoài ra theo Dương Quảng Hàm (trong quyển Văn học Việt Nam) thì văn viết trong thời kỳ đầu “có nhiều thể, nhưng có thể chia ra làm ba loại lớn” gồm:

• Vận văn: tức loại văn có vần
• Biền văn: tức loại văn không có vần mà có đối (như câu đối)
• Tản văn hoặc văn xuôi: tức loại văn không có vần mà cũng không có đối.

Cuối thế kỷ 18 trở đi, khi chữ Nôm hình thành thì văn học viết có vài chuyển biến trong sáng tác: văn học từ chiếu cung đình dần thâm nhập vào đời sống thường nhật (văn chương bình dân) và cái tôi cá nhân bắt đầu được đề cập đến. “Bà chúa thơ Nôm” Hồ Xuân Hương và Truyện Kiều (của Nguyễn Du) được xem là những thành tựu nổi bật của chữ Nôm trong văn học Việt Nam.

Từ khi có việc truyền bá chữ Quốc ngữ vào Nước Ta, diện mạo văn học có những biến hóa thâm thúy và tổng lực. Ngoài ảnh hưởng tác động những dòng tư tưởng truyền thống cuội nguồn phương Đông, sự xâm nhập của phương Tây mang đến cho văn học viết con đường ” hiện đại hóa ” từ hình thức, thể loại đến tư tưởng và nội dung sáng tác. Riêng về thể loại nếu so sánh văn học viết Nước Ta giữa hai thời kỳ lớn : Văn học trung đại và văn học tân tiến thì hoàn toàn có thể hiểu một cách tổng quát về những thể loại chính như sau :

• Thời kỳ văn học trung đại (từ thế kỷ 10 đến cuối thế kỷ 19) gồm: tự sự và trữ tình.
• Thời kỳ văn học hiện đại (từ đầu thế kỷ 20 đến nay) gồm: tự sự, trữ tình, kịch.

Văn học mạng[sửa|sửa mã nguồn]

Từ đầu thập niên 2000, khái niệm “web fiction” đã xuất hiện trong các giáo trình và luận văn khoa học đa cấp độ dưới tên gọi văn học mạng. Nghĩa là gồm các tác phẩm hoặc luận văn phê bình được xuất bản trên không gian ảo, tức là internet và intranet. Theo sức phát triển nhanh của làn sóng công nghệ thông tin toàn cầu, dòng văn học này không được xếp vào dạng khẩu truyền hay thành văn, mà tồn tại độc lập nhưng vẫn có sự tương hỗ với các thể loại lâu đời hơn này. Một tác phẩm tiêu biểu ở giai đoạn sơ khởi văn học mạng là bài thơ Đôi dép của tác giả Nguyễn Trung Kiên, thường được giới khảo cứu dẫn chứng như một thành công của sức ảnh hưởng công nghệ thông tin cao đối với sự phổ biến văn phẩm. Đồng thời, dòng văn học này cũng được coi là nhân tố quyết định quảng bá văn học và ngôn ngữ Việt Nam ra quốc tế – điều mà trước thế kỷ XXI có tầm ảnh hưởng rất kém.

1. ^ George Cœdès The Making of South East Asia 1966- Page 87 “No work of literature from the brush of a Vietnamese survives from the period of Chinese rule prior to the rise of the first national dynasties; and from the Dinh, Former Le, and Ly dynasties, all that remains are some poems by Lac Thuan (end of the tenth century), Khuong Viet (same period), and Ly Thuong Kiet (last quarter of the eleventh century). Those competent to judge consider these works to be quite up to the best standards of Chinese literature.1966 – Page 87 ” No work of literature from the brush of a Vietnamese survives from the period of Chinese rule prior to the rise of the first national dynasties ; and from the Dinh, Former Le, and Ly dynasties, all that remains are some poems by Lac Thuan ( end of the tenth century ), Khuong Viet ( same period ), and Ly Thuong Kiet ( last quarter of the eleventh century ). Thos e competent to judge consider these works to be quite up to the best standards of Chinese literature .

1. Hợp tuyển văn học trung đại Việt Nam (Thế kỷ 10 – 19). Tập 1, Văn học thế kỷ 10 – 15/ Bùi Duy Tân (chủ biên); Nhà xuất bản Giáo dục, 2004
2. Việt Nam văn học sử yếu. Dương Quảng Hàm; Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2002.
3. Văn học Việt Nam. Dương Quảng Hàm, Bộ Giáo dục/ Trung tâm học liệu xuất bản, 1938.
4. Tìm hiểu Con người Qua Nhân Tướng Học Và Văn Học Dân Gian Việt Nam. Lương Trọng Nhàn; Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin-2010.

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Thời Trang