Luận Văn Pháp Luật Về Xử Lý Rác Thải Y Tế Mới Nhất 2022 – BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC – Studocu
Mục lục
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ VÀ THỰC TIỄN
ÁP DỤNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ THIẾT BỊ
MÔI TRƯỜNG 13 – URENCO 13
Ngành: Luật Kinh tế
DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO TELEGRAM : 0932 091 562
TẢI FLIE TÀI LIỆU – LUANVANPANDA
Hà Nội – 2022
LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ VÀ THỰC TIỄN
ÁP DỤNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ THIẾT BỊ
MÔI TRƯỜNG 13 – URENCO 13
Ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 8380107
Họ và tên học viên: Vũ Lân Dũng
Người hướng dẫn: TS. Võ Sỹ Mạnh
Hà Nội – 2022
ii
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU …………………………………………… …………………………………………… ….. 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ VÀ PHÁP LUẬT
VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ …………………………………………… …………………………. 9
- Xử lý rác thải y tế …………………………………………… ……………………………… 9
1.1. Khái niệm, đặc điểm …………………………………………… …………………………. 9
1.1. Phân loại rác thải y tế …………………………………………… ……………………… 12
1.1. Vai trò của xử lý rác thải y tế …………………………………………… ……………. 19 - Pháp luật về xử lý rác thải y tế …………………………………………… …………. 20
1.2. Khái niệm, đặc điểm pháp luật về xử lý rác thải y tế …………………………. 20
1.2. Sự cần thiết phải điều chỉnh xử lý rác thải y tế bằng pháp luật …………… 25
1.2. Nội dung pháp luật về xử lý rác thải y tế …………………………………………. 27
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 …………………………………………… ……………………………… 31
CHƯƠNG 2: QUY ĐỊNH VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG QUY ĐỊNH PHÁP
LUẬT VIỆT NAM VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
VẬT TƯ THIẾT BỊ MÔI TRƯỜNG 13 – URENCO 13 ………………………………. 32 - Giới thiệu chung về Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 –
Urenco 13 …………………………………………… …………………………………………… ….. 32 - Quy định pháp luật về xử lý rác thải y tế ………………………………………… 36
2.2. Nhóm quy định về phân định, phân loại, thu gom, lưu giữ, giảm thiểu, tái
chế rác thải y tế …………………………………………… ……………………………………….. 37
2.2. Nhóm quy định về vận chuyển và xử lý rác thải y tế ………………………….. 38
2.2. Nhóm quy định về kiểm tra, giám sát và xử phạt đối với việc tuân thủ
pháp luật về xử lý rác thải y tế …………………………………………… ……………………. 44 - Tình hình áp dụng quy định pháp luật về xử lý rác thải y tế tại Công ty
Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 – Urenco 13 …………………………………. 47
2.3. Việc ban hành các văn bản của Công ty để áp dụng quy định pháp luật về
xử lý rác thải y tế …………………………………………… ……………………………………… 47
2.3. Việc tiến hành các hoạt động kinh doanh, ký kết hợp đồng xử lý rác
thải y tế …………………………………………… …………………………………………… ……. 48
iii
2. Đánh giá quy định và tình hình áp dụng pháp luật về xử lý rác thải y tế
tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 – Urenco 13 ……………….. 57
2.4. Kết quả đạt được …………………………………………… …………………………….. 57
2.4. Một số hạn chế, tồn tại và nguyên nhân …………………………………………… 60
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 …………………………………………… ……………………………… 62
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM ÁP DỤNG HIỆU QUẢ QUY
ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
VẬT TƯ THIẾT BỊ MÔI TRƯỜNG 13 – URENCO 13 ………………………………. 63
3. Định hướng hoàn thiện quy định pháp luật về xử lý rác thải y tế …….. 63
3. Một số giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật về xử lý rác thải y tế … 64
3. Một số kiến nghị nhằm áp dụng hiệu quả quy định pháp luật về xử lý
rác thải y tế tại Công ty Urenco 13 …………………………………………… …………… 67
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 …………………………………………… ……………………………… 70
KẾT LUẬN …………………………………………… …………………………………………… ……. 71
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1- Mô hình hoạt động Công ty………………………………………………………………
Hình 2- Sơ đồ quy trình vận chuyển rác thải y tế…………………………………………….
Hình 3- Quy trình thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải y tế………………………………
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1- Danh mục và mã rác thải lây nhiễm…………………………………………………..
Bảng 2- Cảnh báo dán trên bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa rác thải y tế…………..
TÓM TẮT NỘI DUNG LUẬN VĂN
Bài luận văn Pháp luật về xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng tại
Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 – Urenco 13 nghiên cứu các quy
định hiện hành của pháp luật Việt Nam về xử lý rác thải y tế và thực tiễn áp dụng
các quy định này tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 – Urenco 13.
Về mặt lý luận, luận văn sẽ góp phần hệ thống hóa các quy định pháp luật về
xử lý rác thải y tế. Về mặt thực tiễn, nghiên cứu của luận văn sẽ là nguồn tài liệu
tham khảo có ý nghĩa đối với việc hoàn thiện hệ thống các quy định của pháp luật
Việt Nam về xử lý rác thải y tế.
Các quy định của pháp luật về xử lý rác thải y tế của Việt Nam sẽ được đưa
ra phân tích một cách cụ thể, kết hợp với nghiên cứu thông qua thực tế áp dụng tại
một doanh nghiệp có chuyên môn trong lĩnh vực xử lý rác thải y tế – Công ty Cổ
phần vật tư thiết bị môi trường 13 – Urenco 13. Từ kết quả nghiên cứu, luận văn sẽ
chỉ ra những mặt đã đạt được và khó khăn khi tiến hành áp dụng những quy định
của luật vào trong thực tế. Đồng thời, luận văn cũng sẽ đưa ra một số kiến nghị và
giải pháp để giúp hoàn thiện các quy định của pháp luật về xử lý rác thải y tế tại
Việt Nam, cùng với đó là nâng cao nhận thức của mọi người về bảo vệ môi trường.
cho bệnh nhân và người nhà đến thăm khám, chữa trị vừa đảm bảo được vệ sinh
môi trường của bệnh viện, trạm y tế…
Với đặc thù có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thu gom, vận chuyển,
xử lý rác thải y tế, đặc biệt là rác thải y tế nguy hại, Công ty Cổ phần vật tư thiết bị
môi trường 13 – Urenco 13 (là một trong những đơn vị thành viên của Công ty
Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Môi trường đô thị Hà Nội) luôn là doanh
nghiệp đáng tin cậy đối với các bệnh viện lớn tại Hà Nội, cũng như một số tỉnh lân
cận. Trước áp lực về khối lượng lớn rác thải y tế thải ra mỗi ngày, đặc biệt là trong
tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp làm tăng nhu cầu về vận chuyển và xử lý rác
thải từ các bệnh viện, cơ sở y tế thực hiện việc cách ly, chữa bệnh, Công ty Urenco
13 nổi lên là một trong số ít những doanh nghiệp có đủ khả năng và điều kiện để có
thể đáp ứng được những nhu cầu trên. Để có thể thực hiện tốt công việc xử lý rác
thải y tế, Công ty Urenco 13 phải có một đội ngũ nhân sự với chuyên môn tốt, cùng
với đó là am hiểu và có khả năng vận dụng tốt những quy định của pháp luật về xử
lý rác thải y tế.
Chính vì vậy, từ những thách thức và yêu cầu trên, **“Pháp luật về xử lý rác
thải y tế và thực tiễn áp dụng tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13
- Urenco 13”** được chọn làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp chuyên ngành Luật
Kinh tế.
2. Tình hình nghiên cứu
Xử lý rác thải y tế từ lâu đã được chú ý và quan tâm thường xuyên như là
một vấn đề quan trọng từ cuối những năm 80, đầu những năm 90 của thế kỷ trước,
rất nhiều quốc gia trên thế giới đã có những bài điều tra, nghiên cứu và đánh giá về
một trong những nguồn rác thải gây hại đặc biệt này. Rác thải y tế chủ yếu đến từ
các bệnh viện, các cơ sở khám, chữa bệnh, nơi mà những hoạt động và dịch vụ về y
tế diễn ra hàng ngày. Các nghiên cứu dưới đây bao gồm những nghiên cứu trong
nước và nước ngoài, dải khắp từ châu Âu, châu Á cho đến châu Mỹ.
2. Tình hình nghiên cứu trong nước
Trong những năm trở lại đây, các tác giả trong nước đã chú ý hơn đến nghiên
cứu về vấn đề xử lý rác thải y tế cùng với đó là các quy định để kiểm soát và giải
quyết các hành vi gây ô nhiễm môi trường. Có thể kể đến một số nghiên cứu sau
đây của các tác giả trong nước.
Nguyễn Thị Kim Dung (2012) với bài luận văn của mình đã đánh giá và
phân tích được thực trạng công tác từ quản lý đến xử lý rác thải y tế tại một số bệnh
viện trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, từ đó đề xuất các giải pháp để giải quyết các tồn
tại còn có trong công tác này; tiếp theo là nâng cao hiệu quả quản lý, xử lý rác thải y
tế của các bệnh viện đa khoa trên địa bàn tỉnh 1.
Phạm Hồng Ngọc (2016) đã nghiên cứu về thực tiễn pháp luật về quản lý
chất thải y tế tại Thành phố Hà Nội. Trong luận văn của mình, tác giả đã nêu được
thực trạng, cùng với đó là đề xuất được một số giải pháp để hoàn thiện những quy
định của pháp luật trong lĩnh vực này 2.
Võ Trung Tín (2018) trong luận án tiến sĩ của mình đã thực hiện nghiên cứu
về nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền. Luận án đã nêu ra được những vấn
đề lý luận và việc thực hiện nguyên tắc này thông qua các quy định của pháp luật
Việt Nam, cùng với đó là đưa ra định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật môi
trường của Việt Nam để đảm bảo thực hiện hiệu quả nguyên tắc người gây ô nhiễm
phải trả tiền 3.
Phạm Minh Khuê & Phạm Đức Khiêm (2015) thực hiện nghiên cứu về thực
trạng quản lý rác thải y tế trên 07 bệnh viện tuyến huyện tại Thành phố Hải Phòng
trong năm 2013. Nghiên cứu của các tác giả đã chỉ ra được dù đã có những phân
công đơn vị cụ thể để quản lý rác thải y tế nhưng các bệnh viện vẫn còn thiếu các
hướng dẫn về nhân lực quản lý, về quy trình xử lý rác thải hợp lý và sự thống nhất
giữa các bệnh viện, từ đó yêu cầu về một hướng dẫn cụ thể của ngành y tế 4.
Đào Mộng Điệp & Trịnh Tuấn Anh (2020) trong bài viết của mình đã lựa
chọn nghiên cứu về pháp luật trong việc sử dụng công cụ kinh tế trong bảo vệ môi
trường đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Nghiên cứu đã phân tích và đánh giá
được thực trạng pháp luật hiện hành về sử dụng công cụ kinh tế trong bảo vệ môi
trường. Từ việc thực hiện nghiên cứu, hai tác giả đã kiến nghị một số giải pháp góp
1 Nguyễn Thị Kim Dung, Đánh giá thực trạng công tác quản lý chất thải y tế tại một số bệnh viện trên địa
bàn tỉnh Thái Nguyên và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý , Luận văn Thạc sĩ Khoa học Môi
trường, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Hà Nội, 2012 2
Phạm Hồng Ngọc, Pháp luật về quản lý chất thải y tế từ thực tiễn thành phố Hà Nội , Luận văn Thạc sĩ Luật
học, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội, 2016 3
Võ Trung Tín, Nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền theo pháp luật môi trường Việt Nam , Luận án
Tiến sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh, 2018 4
Phạm Minh Khuê & Phạm Đức Khiêm, Thực trạng quản lý chất thải y tế tại các bệnh viện huyện thành phố
Hải Phòng , Tạp chí Y tế Công cộng, số 35, 2015, tr. 17 – tr. 22
viết đã chỉ ra được thực trạng quản lý rác thải rắn y tế tại các trạm y tế xã và kiến
thức, hiểu biết của cán bộ y tế xã về quản lý rác thải rắn y tế 9.
2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
Với trình độ phát triển cao và đi trước nước ta nhiều năm trong lĩnh vực bảo
vệ môi trường, nhất là vấn đề về xử lý chất thải nói chung và rác thải y tế nói riêng,
các quốc gia trên thế giới đã đi vào nghiên cứu thực trạng phát thải rác thải y tế và
pháp luật áp dụng để xử lý loại rác thải này từ khá sớm. Thêm vào đó, họ còn đi
sâu, thực hiện tìm hiểu cốt lõi vấn đề, chỉ ra được những nguyên nhân của thực
trạng ô nhiễm do rác thải y tế gây ra trên phạm vi từ khu vực cho đến toàn bộ quốc
gia và đề xuất một số các giải pháp để cải thiện thực trạng đó.
Ngay từ khá sớm, Cheryl L. Coon & Howard L. Gilberg (1991) trong nghiên
cứu của mình đã nghiên cứu đến một vấn đề pháp lý còn khá là mới thời bấy giờ, đó
là các quy định về rác thải y tế. Hai tác giả đã thực hiện tìm hiểu các quy định của
pháp luật Liên bang Hoa Kỳ, tiếp đến là luật của tiểu bang Texas, cùng với đó là
những phát kiến mới về việc khởi tố người vi phạm quy định về rác thải y tế. Cuối
cùng, sau khi phân tích một vài vụ việc tiêu biểu, các tác giả đã kiến nghị một số
giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát của luật 10.
Yong-Chul Jang, Cargro Lee, Oh-Sub Yoon & Hwidong Kim (2005) đã tiến
hành thu thập thông tin và phân tích về thực trạng quản lý rác thải y tế tại Hàn
Quốc. Các thông tin được xét đến bao gồm chủng loại, thành phần, phân loại, vận
chuyển và đặc biệt xử lý rác thải y tế, bài viết cũng chỉ ra rằng thiêu hủy sẽ là
phương pháp được ưa chuộng nhất và cũng sẽ là duy nhất tại Hàn Quốc từ cuối năm
2005, tuy nhiên điều này sẽ dẫn đến tình trạng ô nhiễm không khí. Từ đó, các tác
giả đã khuyến nghị rằng giảm thiểu tình trạng phát thải, tái chế, kiểm soát nguồn khí
thải và tìm ra các phương pháp thay thế thiêu hủy sẽ là những thách thức trong
tương lai 11.
Natalija Marinkovic, Ksenija Vitale, Natasˇa Janev Holcer, Aleksandar
Dzˇakula & Tomo Pavic ́ (2008) thì tiến hành nghiên cứu về thực trạng xử lý rác
thải y tế nguy hại ở Croatia. Nghiên cứu chỉ ra rằng dù cho đã có những quy định cụ
9 Nguyễn Huy Nga & Tô Liên, Cục quản lý Môi trường Y tế, Thực trạng công tác quản lý chất thải rắn y tế
tại các trạm y tế xã ở Việt Nam , 2017, tại địa chỉ: vihema.gov/thuc-trang-cong-tac-quan-ly-chat-
thai-ran-y-te-tai-cac-tram-y-te-xa-o-viet-nam 10 , truy cập ngày: 12/11/
Cheryl L. Coon & Howard L. Gilberg, The New Regulartory Horizon: Regulation of Medical Waste ,
Southwestern Law Journal, số 45, 1991, tr. 1099 – tr. 1128 11
Yong-Chul Jang, Cargro Lee, Oh-Sub Yoon & Hwidong Kim, Medical waste management in Korea ,
Journal of Environmental Management, số xx, 2005, tr. 1 – tr. 9
thể nhưng tại các bệnh viện – nguồn phát thải rác thải y tế lớn nhất lại không có đủ
kinh phí và kiến thức để áp dụng được các quy định của luật. Tiếp cận vấn đề theo
cấu trúc thứ bậc, cùng với các dữ liệu thu thập được, các tác giả đã tin rằng thiêu
hủy là giải pháp hữu hiệu nhất cùng với đó là thực hiện giáo dục, tuyên truyền về
tác hại của rác thải y tế để nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của luật 12.
Vanesh Mathur, S Dwivedi, MA Hassan & RP Misra (2011) cũng đã có
những nghiên cứu nhằm đánh giá kiến thức, thái độ và thực tiễn thực hiện việc xử lý
rác thải y tế của các cán bộ, nhân viên của các bệnh viện tại thành phố Allahabad,
Ấn Độ. Nghiên cứu chỉ ra rằng trong các đối tượng được nghiên cứu bao gồm bác
sĩ, y tá, nhân viên phòng thí nghiệm và lao công thì đội ngũ lao công có ít kiến thức
nhất về việc xử lý rác thải y tế. Dù cho tỷ lệ chấn thương do việc thu gom rác thải y
tế là thấp, tuy nhiên tác giả vẫn nhấn mạnh rằng cần phải có những buổi tập huấn
kiến thức đầy đủ, đồng đều nhằm nâng cao hiệu quả xử lý rác thải y tế 13.
Chang Chen, Jiaao Chen, Ran Fang, Fan Ye, Zhenglun Yang, Zhen Wang,
Feng Shi & Wenfeng Tan (2021) thực hiện nghiên cứu dựa trên thực trạng quản lý
rác thải y tế và những thay đổi về quy trình kiểm soát loại rác thải này tại thành phố
Vũ Hán, Trung Quốc nhằm thích ứng với đại dịch COVID-19. Nghiên cứu cho ra
kết quả rằng thành phố Vũ Hán có một hệ thống quản lý rác thải y tế phản ứng rất
tốt trước dịch bệnh dù cho lượng rác thải tăng lên cực kỳ nhanh chóng, là mô hình
quản lý mà các thành phố khác có thể học hỏi 14.
Ngoài ra, còn có thêm nhiều những nghiên cứu khoa học khác tập trung tìm
hiểu về thực trạng xử lý rác thải y tế, việc áp dụng những quy định về quản lý rác
thải y tế, tuy nhiên những nghiên cứu này chỉ tập trung đánh giá và phân tích hoạt
động của các bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh viện. Chưa có một nghiên cứu đáng
kể nào tập trung vào thực tiễn hoạt động tại một doanh nghiệp có chuyên môn về
phân loại, thu gom, vận chuyển và đặc biệt là xử lý rác thải y tế. Các doanh nghiệp
12 Natalija Marinkovic ́, Ksenija Vitale, Natasˇa Janev Holcer, Aleksandar Dzˇakula & Tomo Pavic ́,
Management of hazardous medical waste in Croatia 13 , Waste Management, số 28, 2008, tr. 1049 – tr. 1056
Vanesh Mathur, S Dwivedi, MA Hassan & RP Misra , Knowledge, Attitude, and Practices about
Biomedical Waste Management among Healthcare Personnel: A Cross-sectional Study , Indian J Community
Med, số 36(2), 2011, tr. 143 – tr. 145 14
Chang Chen, Jiaao Chen, Ran Fang, Fan Ye, Zhenglun Yang, Zhen Wang, Feng Shi & Wenfeng Tan,
What medical waste management system may cope With COVID-19 pandemic: Lessons from Wuhan ,
Resources, Conservation & Recycling, số 170, 2021, tr. 1 – tr. 9
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: đây là phương pháp chủ đạo được sử
dụng xuyên suốt luận văn. Phương pháp này sẽ giúp phân tích, tìm hiểu từng vấn đề
nhỏ như các quy định của pháp luật, thực tiễn áp dụng quy định… trong quá trình
nghiên cứu, sau khi hoàn thành nghiên cứu hết các vấn đề thì sẽ thực hiện tổng hợp
các kết quả phân tích được để đưa ra các kết luận, từ đó mà gợi ý phát triển các giải
pháp, khuyến nghị. - Phương pháp nghiên cứu so sánh luật: được áp dụng chủ yếu tại chương 1
khi tiến hành nêu ra các quy định của pháp luật hiện hành, từ đó đi vào so sánh và
phân tích những mặt được và chưa được của những quy định này. - Phương pháp nghiên cứu tình huống: phương pháp này sẽ được sử dụng
chủ yếu ở chương 2 của luận văn, phương pháp sẽ đi sâu vào đánh giá và phân tích
thực tế tình hình hoạt động và áp dụng những quy định của pháp luật về xử lý rác
thải y tế tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 – Urenco 13.
6. Dự kiến đóng góp của luận văn - Về lý luận: Luận văn sẽ góp phần hệ thống hóa các quy định pháp luật về
xử lý rác thải y tế. - Về thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ là nguồn tài liệu tham
khảo có ý nghĩa đối với việc hoàn thiện hệ thống các quy định của pháp luật Việt
Nam về xử lý rác thải y tế. Luận văn cũng sẽ là cơ sở để Công ty Cổ phần vật tư
thiết bị môi trường 13 – Urenco 13 xem xét, đánh giá hoạt động xử lý rác thải y tế
của Công ty trong thời gian qua để từ đó hoạch định giải pháp cụ thể nhằm thực thi
có hiệu quả quy định pháp luật về xử lý rác thải y tế, góp phần thực hiện thành công
mục tiêu, chiến lược của Công ty.
7. Kết cấu đề tài
Ngoài Lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu thao khảo, nội dung chính của
luận văn gồm 3 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Tổng quan về xử lý rác thải y tế và pháp luật về xử lý rác thải y tế.
Chương 2: Quy định và thực tiễn áp dụng quy định pháp luật việt nam về xử
lý rác thải y tế tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 – Urenco 13.
Chương 3: Một số kiến nghị nhằm áp dụng hiệu quả quy định pháp luật về
xử lý rác thải y tế tại Công ty Cổ phần vật tư thiết bị môi trường 13 – Urenco 13.
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ VÀ PHÁP
LUẬT VỀ XỬ LÝ RÁC THẢI Y TẾ
1. Xử lý rác thải y tế
1.1. Khái niệm, đặc điểm
a) Khái niệm:
Trước khi đưa ra khái niệm rác thải y tế, chúng ta cần tìm hiểu về nguồn gốc
của loại rác thải này là từ đâu. Rác thải y tế trong thực tế chính là một loại chất thải
y tế, vậy chất thải y tế là gì, theo Thông tư liên tịch số 58 giữa Bộ trưởng Bộ Y tế và
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, “chất thải y tế là chất thải phát sinh trong
quá trình hoạt động của các cơ sở y tế, bao gồm chất thải y tế nguy hại, chất thải y
tế thông thường và nước thải y tế” 15. Xét đến thời điểm hiện tại, dễ dàng thấy được
đây là một định nghĩa còn mang tính khái quát cao và chưa thực sự đầy đủ. Một
định nghĩa khác cho khái niệm “chất thải y tế” là định nghĩa trong Thông tư của Bộ
Y tế quy định về quản lý chất thải y tế trong phạm vi khuôn viên cơ sở y tế được sử
dụng thay thế cho Thông tư liên tịch, theo thông tư này, “chất thải y tế là chất thải
phát sinh từ hoạt động của cơ sở y tế, bao gồm chất thải y tế nguy hại, chất thải rắn
thông thường, khí thải, chất thải lỏng không nguy hại và nước thải y tế” 16. Quy định
trên đã bổ sung thêm khí thải và chất lỏng không nguy hại vào định nghĩa, thông tư
này có hiệu lực bắt đầu từ ngày 10 tháng 01 năm 2022 tức là cho đến thời điểm hiện
tại, khí thải và chất lỏng không nguy hại đã chính thức được xem là chất thải y tế,
điều này đã bổ sung được cho sự thiếu sót của quy định cũ.
Các tổ chức uy tín trên thế giới cũng đã đưa ra được định nghĩa riêng của
mình về thế nào là chất thải y tế. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa rằng
“Chất thải y tế bao gồm tất cả chất thải được thải ra từ các cơ sở y tế, các cơ sở
nghiên cứu và các phòng thí nghiệm. Ngoài ra, nó còn bao gồm chất thải từ các
nguồn nhỏ và rải rác , ví dụ từ các hoạt động chăm sóc y tế được thực hiện tại nhà
15 Khoản 1, Điều 3, Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT ngày 31/12/2015 của Bộ trưởng Bộ
Y tế và Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường 16
Khoản 1, Điều 3, Thông tư số 20/2021/TT-BYT ngày 26 tháng 11 năm 2021 quy định về quản lý chất thải
y tế trong phạm vi khuôn viên cơ sở y tế của Bộ Y tế
con người. Những phương pháp xử lý rác thải y tế cụ thể sẽ được tìm hiểu ở phần
sau của bài nghiên cứu.
b) Đặc điểm:
Giống như mọi loại chất thải khác, rác thải y tế cũng cần có những quy trình
xử lý riêng, vì là một loại rác thải đặc thù khi chứa bên trong chúng là những tác
nhân gây hại, có nguy cơ lây nhiễm cao ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường
sống của con người, một quy trình xử lý (có thể bắt đầu ngay từ bước phân loại, thu
gom rác thải y tế) phải đảm bảo được sự an toàn và giảm thiểu tối đa tác hại mà loại
rác thải này gây ra cho sức khỏe con người và môi trường.
Xử lý rác thải y tế chính là một công đoạn trong quá trình quản lý rác thải y
tế, đây là công đoạn cuối cùng, kết thúc cho một quá trình, đòi hỏi có sự chính xác
và tuân thủ hoàn toàn các quy định đặt ra bao gồm các quy định của luật và quy
định cụ thể của doanh nghiệp thực hiện việc xử lý rác thải. Rác thải y tế dù chỉ có
một phần là rác thải y tế nguy hại nhưng không thể xem nhẹ việc xử lý chúng. Rác
thải y tế nguy hại có nguy cơ lây lan mầm bệnh ra ngoài rất lớn, chúng có thể chứa
các loại vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng hoặc nấm, những tác nhân gây hại này khi
gặp điều kiện thích hợp có thể phát triển và lây lan nhanh chóng, gây nguy hại đến
sức khỏe cộng đồng và gây ô nhiễm ra môi trường xung quanh. Xử lý rác thải y tế
yêu cầu các quy chuẩn cao hơn so với xử lý rác thải thông thường và bao gồm một
số đặc điểm sau:
– Tùy thuộc vào loại rác thải y tế nào được xử lý, đó có thể là rác thải y tế
nguy hại hoặc rác thải y tế thông thường mà từ đó cá nhân, đơn vị phụ trách thực
hiện công việc xử lý sẽ chọn phương thức xử lý sao cho phù hợp để vừa an toàn,
nhưng cũng giảm thiểu tác hại mà rác thải y tế gây ra.
– Với đặc thù của việc xử lý rác thải y tế là yêu cầu một quy trình nghiêm
ngặt và phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật, cho nên việc xử lý cần phải có một nền
tảng cơ sở vật chất nhất định để phục vụ. Vì vậy, việc xử lý rác thải y tế còn phụ
thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất và kinh tế, điều này sẽ dẫn đến một vài sự khác
biệt về cách xử lý từng loại rác thải của các cơ sở y tế, cơ sở xử lý rác. Đó có thể là
điều kiện về máy móc, trang thiết bị, đó cũng có thể là điều kiện về kho bãi chứa rác
thải hay một địa điểm đủ rộng để thực hiện việc chôn lấp.
- Ngoài ra, xử lý rác thải y tế còn phải phù hợp với nhu cầu và chính sách
của từng địa phương. Điều này cũng sẽ tác động ít nhiều đến khả năng xử lý rác thải
y tế trên địa bàn của địa phương đó. Nếu ở một địa phương có quỹ đất trống và
thích hợp để có thể xây dựng nhà máy xử lý, và có những bãi chôn lấp rác thải đạt
quy chuẩn kỹ thuật thì việc vận chuyển và xử lý rác thải y tế sẽ thuận lợi và ít nguy
cơ rò rỉ rác thải ra bên ngoài hơn. Ngược lại, với những địa phương không có điều
kiện thì rác thải y tế từ các cơ sở trên địa bàn sẽ phải được vận chuyển sang các tỉnh
khác để xử lý vừa gây tốn kém, vừa làm tăng nguy cơ rác thải gây hại tới sức khỏe
và môi trường sống.
Tóm lại, xử lý rác thải y tế là bước cuối cùng trong một quy trình quản lý
bắt đầu từ thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý rác thải. Xử lý rác thải y tế yêu
cầu sự giám sát nghiêm ngặt và phải đạt các quy chuẩn, yêu cầu về kỹ thuật. Có
nhiều phương pháp để xử lý rác thải y tế ví dụ như: đốt, chôn lấp hoặc sử dụng lò
hấp hay bằng các loại hóa chất, tất cả phần lớn phụ thuộc vào lựa chọn của cơ sở xử
lý rác thải sao cho phù hợp với điều kiện và năng lực hiện có.
1.1. Phân loại rác thải y tế
Phân loại rác thải y tế khác với phân định rác thải y tế, đây là hai hoạt động
dễ gây sự hiểu nhầm, lầm tưởng chúng cùng là một hoạt động. Trên thực tế, đây là
hai hoạt động không thể tách rời, phải thực hiện phân định rác thải y tế trước rồi
mới có thể phân loại chúng vào từng nhóm thích hợp, từ đó mới có thể tiến hành
các công đoạn tiếp theo của một quá trình xử lý rác thải.
Trước khi tìm hiểu rõ ràng hơn về rác thải y tế và các tính chất của chúng, ta
cần làm rõ thêm một số các thuật ngữ sau đây: - Tính chất nguy hại: Là những đặc điểm gây hại của rác thải y tế, ví dụ như
lây nhiễm, có độc hay dễ cháy…; tính chất nguy hại chính là những đặc điểm gây
hại mà ta dễ dàng và thường xuyên nhận thấy nhất của rác thải y tế. - Trạng thái (thể) tồn tại thông thường: Giống như mọi loại vật chất khác,
đây chính là dạng tồn tại khi ở điều kiện thông thường của rác thải y tế, bao gồm:
rắn, lỏng và khí.
