Cạn rồi, đá quý Lục Yên!

Chợ đá quý

Nếu mới nhìn thoáng qua, hẳn ít người lại hoàn toàn có thể nghĩ rằng khoảnh sân chừng năm chục mét vuông bên hông shop bách hóa thị trấn Yên Thế ( thuộc huyện Lục Yên, cách thành phố Yên Bái khoảng chừng 100 km ), lọt thỏm giữa những gánh hàng rau quả, thịt cá lại là TT của chợ đá quý được cả nước biết đến .
Ngoài tấm biển ” Chợ đá quý Huyện Lục Yên ” được treo trên cổng phía trục đường chính thì không có một tín hiệu nào cho khách vãng lai biết được đây là nơi hằng ngày diễn ra những ” thương vụ làm ăn ” của dân buôn đá. Chợ đá quý họp vào lúc hơn 7 giờ sáng và kết thúc sau khoảng chừng 3 tiếng. Gọi là chợ nhưng đếm đi đếm lại chỉ thấy có hơn chục ” quầy hàng ” với độ ba, bốn chục người cả mua lẫn bán. Mỗi quầy hàng chỉ đơn thuần là một bàn gỗ con, trên bày la liệt những loại đá quý. Hàng được thanh toán giao dịch tại chợ đá khá phong phú : từ những viên ruby giá vài triệu đồng đến những viên ruby ” mắt tôm ” ( loại chỉ hoàn toàn có thể dùng làm tranh ) giá khoảng chừng 1,8 triệu đồng / kg .

Có nhiều viên đá trông khá bình thường, tưởng như có thể nhặt được ở bất kỳ đâu, nhưng hỏi ra mới biết giá cũng đến vài triệu đồng. Khách lần đầu đến chợ đá dễ “chóng mặt” vì hàng chục loại đá đủ các màu hồng, xanh, tím… được bày thành từng vốc trên bàn. Chợ bán cả hai loại là đá đã gia công chế tác và đá thô nguyên dạng được khai thác từ các bãi. Đá đã gia công đa phần là đã qua mài giũa theo kiểu cabochon (mài nhẵn) hoặc facetted (mài cạnh) theo các hình khối thích hợp để làm mặt nhẫn, hoa tai…

Vật bất ly thân với người đi chợ đá quý là một chiếc đèn pin được lắp một loại bóng đèn đặc biệt quan trọng để soi kiểm tra đá, mà theo chủ một sạp hàng tại chợ, có giá hơn nửa triệu đồng .
Điều đặc biệt quan trọng là ở chợ đá, cảnh mua và bán diễn ra khá nhẹ nhàng chứ không ” chợ búa ” một chút ít nào. Không hề có cảnh tranh giành hay níu kéo khách. Người bán kẻ mua đều nhẹ nhàng, tự do. Các loại đá được đặt ngay trên mặt bàn mà không cần phải che đậy hay bảo vệ gì. Tại chợ đá Lục Yên, khách hoàn toàn có thể tự do lấy đá lên xem xét, mặc cả ; không thích hoàn toàn có thể sang hàng bên cạnh mua mà không sợ bị lườm nguýt, càu nhàu. Chị Nguyệt, chủ một sạp hàng tại chợ cho biết hầu hết những người mua và bán ở chợ đã nhẵn mặt nhau, biết nhau đến cả chục năm nay nên mua và bán rất nhẹ nhàng. ” Chuyện giành khách là tối kỵ vì lơ mơ là dễ bị tẩy chay hết đường làm ăn. Ở chợ phần nhiều không có chuyện trộm cắp vì có người lạ là chúng tôi biết ngay. Trước cũng từng có vụ đánh cắp nhưng bị phát hiện và kẻ cắp lĩnh một trận nhừ tử nên giờ đây mua và bán ở chợ bảo đảm an toàn lắm … “, chị Nguyệt nói .

Qua rồi thời hoàng kim

Khoảng 8 giờ hơn chợ đã khá đông. Ở góc chợ khoảng chừng 6, 7 phụ nữ đang túm tụm ngồi trò chuyện quanh hai chiếc bàn, trên có đặt chiếc cân đồng hồ đeo tay. Tại quầy hàng này chỉ thanh toán giao dịch duy nhất loại đá ” mắt tôm ” tính bằng ký. Chốc chốc có người mang hàng đến, hàng được đặt lên cân .

Cạn rồi, đá quý Lục Yên! - ảnh 1

Ngoài những thành viên có thâm niên đã nhẵn mặt nhau, nhiều lúc chợ đá quý cũng Open những vị khách vãng lai, đôi lúc có cả khách quốc tế đến mua đá. Và đây chính là miếng mồi ngon cho những kẻ làm đá dỏm. Từ vài năm trở lại đây, tại chợ đá Lục Yên đã Open công nghệ tiên tiến đổi màu đá, tức là từ những viên đá kém phẩm chất qua quy trình giải quyết và xử lý kỹ thuật, thợ đá sẽ làm cho những viên đá này nhìn bên ngoài hệt như những viên đá đắt tiền. Nhiều người không sành đã bị lừa bởi chiêu này. ” Thực ra ở chợ hầu hết đã kinh doanh với nhau cả chục năm, lại toàn là người nhiều kinh nghiệm tay nghề nên thông thường không hề có hàng dỏm. Nhưng khi có khách lạ, đặc biệt quan trọng là khách quốc tế là hàng dỏm được tuôn ra rất nhanh. Khách mua nếu ham đá to, đẹp và lại rẻ tiền thì chắc như đinh sẽ bị lừa “, chị Dung, một người kinh doanh tại chợ kể .
Theo anh Hiệp, một người đã có thâm niên theo nghề kinh doanh đá gần hai chục năm, cho biết trong khoảng chừng dăm năm trở lại đây, ở Lục Yên phần đông không Open những viên đá có giá trị lớn mà chỉ có những viên có giá ” tầm trăm triệu ” đổ lại. ” Thực ra giá đá quý thì cũng vô cùng vì chẳng ai định giá được. Có viên, dân đào đãi tìm được đem bán ra những shop được vài chục triệu nhưng cũng viên đá đó được đẩy lại cho những ” sếp đá ” lớn với Chi tiêu tỉ đồng cũng là chuyện thông thường “, anh Hiệp cho biết .
Trên trong thực tiễn những viên đá được đem ra thanh toán giao dịch tại chợ đá quý Lục Yên có giá cao nhất cũng chỉ vào khoảng chừng 5 – 7 triệu đồng, những viên đá có giá hàng chục hay hàng trăm triệu đồng phần đông chỉ được người bán đem đến thanh toán giao dịch tại những shop hoặc bán trực tiếp cho những ” sếp đá ” lớn và từ đó được đưa đi TP. Hà Nội, Hồ Chí Minh hoặc quốc tế. Còn chợ đá quý Lục Yên chỉ được coi như nơi hầu hết để gặp gỡ, trao đổi thông tin cho những vụ làm ăn ngầm mà chỉ khi hàng đi xuôi rồi người ta mới thoang thoáng biết chuyện .

“Thời hoàng kim của chợ đá quý Lục Yên cách đây đã lâu rồi, hồi những năm 90 thế kỷ trước, mỗi phiên chợ đá tập trung hàng trăm người mua bán tấp nập. Lúc ấy nhiều người đi chợ giắt lưng hàng chục, thậm chí cả trăm triệu đồng là chuyện bình thường. Bây giờ thì như các chú thấy đấy, thưa thớt lắm rồi”, anh Vinh, chủ một hiệu cơm bình dân ngay gần khu chợ đá quý nói.

( Còn tiếp )

Phóng sự của Trường Sơn – Cẩm Linh