Đời sống bí ẩn của cây: Để suy ngẫm lại những điều hiển nhiên

Peter Wohlleben viết cuốn sách Đời sống bí ẩn của cây dựa trên những kết luận đáng kinh ngạc của nghiên cứu khoa học gần đây và đề xuất chúng ta thay đổi thế giới quan cố hữu của mình: coi xét và đối xử với cỏ cây như là những sinh vật sống nhưng “chậm chạp” hơn nhiều so với thế giới động vật thay vì là những “cỗ máy” hữu cơ đơn giản.

Wohlleben khởi đầu sự nghiệp của mình với việc làm quản trị rừng, nhưng ông thú nhận, lúc đó, ông “ biết về đời sống bí ẩn của cây chẳng nhiều hơn bao nhiêu những gì mà một người bán thịt hiểu về đời sống cảm hứng của động vật hoang dã ”, bởi trách nhiệm của ông là nhìn nhận xem cây rừng nào đã đủ tiêu chuẩn để thu hoạch .
Một bước ngoặt xảy đến vào khoảng chừng 20 năm về trước : Wohlleben bỏ việc, chuyển sang nhận tổ chức triển khai giảng dạy sống sót và thiết kế xây dựng những tour du lịch nhà gỗ trong rừng. Chính những cuộc gặp gỡ với hành khách đã biến hóa cách nghĩ của ông về thực vật và vạn vật thiên nhiên. “ Du khách bị hút hồn bởi những thân cây cong vẹo, xương xẩu mà trước đây tôi sẽ vô hiệu vì chúng có giá trị thương mại thấp. Đi cùng với những hành khách của mình, tôi biết lưu tâm đến nhiều thứ khác hơn ngoài giá trị của thân cây. ”

Những trải nghiệm trực tiếp quý giá đã giúp ông tích lũy những câu chuyện “vụn vặt” hằng ngày của cỏ cây hoa lá mà sau này ông tìm cách kể lại trong cuốn sách Đời sống bí ẩn của cây, được nhiều ý kiến đánh giá là đã tiết lộ những khám phá tuyệt vời về đời sống tưởng chừng tĩnh lặng của rừng.

Những quan điểm trái chiều thường “ tiến công ” ngôn từ sử dụng trong tác phẩm : ông dùng trường từ vựng dành để miêu tả đời sống xã hội của con người để miêu tả những nét vẻ trong quốc tế cỏ cây. Nhiều người cho rằng Wohlleben đã quá “ cảm tính ”, cố ý bỏ lỡ việc phân ranh rành rẽ giữa thực vật và động vật hoang dã .
Nhưng fan hâm mộ hoàn toàn có thể thấy ở phần cuối cuốn sách 76 mục tài liệu tìm hiểu thêm hướng dẫn tới những ấn phẩm khoa học uy tín cũng như những báo cáo giải trình nổi tiếng gần đây chứng tỏ rằng, tác giả cuốn sách đơn thuần chỉ truyền đạt những phát hiện trong thực tiễn của khoa học bằng ngôn từ mà fan hâm mộ dễ tiếp cận .
Hơn nữa, điều mê hoặc của cuốn sách không chỉ số lượng giới hạn trong những hiệu quả điều tra và nghiên cứu khoa học, Wohlleben còn dành nhiều trang diễn đạt những biến chuyển tâm ý và ý thức của chính mình sau quãng đời thao tác trong rừng .
Wohlleben chỉ cho người đọc thấy, từ quan điểm sinh thái xanh, tất cả chúng ta cần xem cây rừng không phải là những thành viên cô lập mà là những hội đồng bị ràng buộc trong một tập hợp những mối quan hệ sinh thái phức tạp với những sinh vật cùng loài cũng như khác loài và đặc biệt quan trọng là với những loại nấm trong lòng đất giúp truyền chất dinh dưỡng cho rễ cây. Đây là những điều mà từ lâu những nhà sinh vật học đã nhắc đến, nhưng được tác giả cuốn sách diễn đạt rất sôi động và hấp dẫn .
Cây rừng, không như phần đông tất cả chúng ta nghĩ, vốn có một đời sống tình cảm và xã hội phong phú và đa dạng, thậm chí còn chúng có vẻ như có năng lực lập kế hoạch trước để tạo ra một thiên nhiên và môi trường tối ưu, bảo vệ tuổi thọ của chúng. Cây rừng không chỉ tương tác với nhau một cách vô tình, mà còn hoàn toàn có thể hình thành nên những mối quan hệ tựa như “ tình bạn ” trong những khoảng chừng rừng sâu, và trong lúc đó, những thành viên “ đơn độc ” sẽ phải chịu bao khó khăn vất vả vì bị tách biệt khỏi hội đồng .
Vậy tại sao cây rừng là những sinh vật xã hội như vậy ? Wohlleben vấn đáp : “ Lý do cũng giống như trong hội đồng loài người tất cả chúng ta : hợp tác sẽ mang lại nhiều quyền lợi hơn ”. Trường hợp một nhóm bạch dương nuôi dưỡng một thành viên bị bệnh khiến ông nhớ về chuyện một đàn voi chăm nom con bị ốm : “ Cũng giống như đàn voi, chúng coi sóc lẫn nhau, giúp sức kẻ ốm yếu cho đến khi nó khỏe lại. Thậm chí, đàn voi còn miễn cưỡng không nỡ bỏ lại con voi chẳng may chết ” .
Mùi hương chính là thứ ngôn từ bí hiểm mà cây rừng sử dụng để tiếp xúc với nhau. Wohlleben so sánh điều này với phương pháp động vật hoang dã tiếp xúc bằng cách sử dụng pheromone hay những tín hiệu hóa học giữa những thành viên cùng loài. Tác giả đưa ra một ví dụ : ở thảo nguyên châu Phi, hươu cao cổ thường ăn lá cây keo gai dù. Khi điều đó xảy ra, trong vài phút cây mở màn sản xuất một chất độc biến lá cây thành đắng, khiến hươu cao cổ phải chùn bước. Đồng thời, cây keo gai dù đó còn tạo ra một mùi hương cảnh báo nhắc nhở để những cây keo khác xung quanh ngay lập tức nhận ra – và do đó, chúng hoàn toàn có thể sẵn sàng chuẩn bị trước cho cuộc tiến công hươu cao cổ .

Vì không thể di chuyển
và chạy trốn, cây rừng đã phát triển các hệ thống thay thế để tự bảo vệ mình
trước các mối đe dọa khác nhau. Mạng kết nối được hình thành khi rễ của cây
rừng kết nối với nhau qua một hệ thống nấm trong lòng đất “giao tiếp” bằng cách
truyền các xung điện. Điều này rất hữu ích, đặc biệt trong trường hợp cần cảnh
báo các cây khác về sự xâm nhập của sâu bệnh hoặc hạn hán. Hơn nữa, cây rừng
còn có khả năng chia sẻ chất dinh dưỡng qua rễ, đặc biệt khi một cá thể cây
không quang hợp đủ hay bị côn trùng tấn công.

Trong một chương về sinh sản có tựa đề Tình yêu, Wohlleben kể rằng, một số ít cây rừng đã tiếp xúc với nhau và ngầm đồng thuận về việc không nở hoa hàng năm, để lũ thú rừng không hề phụ thuộc vào chúng. “ Cây sẽ trì hoãn việc ‘ yêu đương ’ tạo ra thế hệ tiếp nối, vì thế suốt mùa đông lũ động vật mang thai phải căng mình chịu đựng một thời hạn dài với rất ít thức ăn, và nhiều con sẽ không sống sót nổi. Khi toàn bộ dẻ gai và sồi hàng loạt nở hoa vào cùng thời gian rồi kết trái, số thú ăn thực vật rất ít còn lại sẽ không thể nào tàn phá được mọi thứ … ” Chương này đặc biệt quan trọng cho thấy Wohlleben tài tình ra làm sao trong việc chuyển thông tin khoa học sang những phỏng đoán, những tưởng tượng về đời sống kỳ thú của cây .
Wohlleben còn cho rằng mỗi cây rừng có một “ tính cách ” riêng, theo nghĩa chúng có sự tích hợp độc lạ những kinh nghiệm tay nghề và đặc thù riêng không liên quan gì đến nhau. Hầu hết tất cả chúng ta đều cho rằng bất kể điều gì được mã hóa trong gen của một loài thực vật sẽ quyết định hành động hàng loạt đời sống của nó .
Wohlleben qua quan sát từng cây riêng không liên quan gì đến nhau trong nhiều năm đã chứng tỏ rằng cây rừng hoàn toàn có thể ghi nhớ những kinh nghiệm tay nghề và rút ra những bài học kinh nghiệm, theo thời hạn ; những “ thưởng thức sống ” này hình thành nên tính cách độc lạ của chúng. Càng ngày càng có nhiều chuyên gia đồng thuận với quan điểm của tác giả : cây cối vốn là sinh vật xã hội, chúng biết chăm sóc cho con cháu, cho hàng xóm láng giềng ; chúng biết ghi nhớ, học hỏi, thống kê giám sát, thậm chí còn có xúc cảm và cảm nhận được đau đớn .
“ Một khu rừng khỏe mạnh hơn – bạn thậm chí còn hoàn toàn có thể nói rằng niềm hạnh phúc hơn – có hiệu suất tăng đáng kể, nghĩa là mang lại nhiều doanh thu hơn. ” Cuối cùng, ngôi làng Hümmel ở vùng núi Eifel quê nhà của Wohlleben đã thuê ông quản trị rừng theo những nguyên tắc sinh thái xanh mà ông coi trọng. Ông diễn đạt lại thưởng thức này trong Đời sống bí ẩn của cây, nhấn mạnh vấn đề việc giảm thiểu những ảnh hưởng tác động đến sự tăng trưởng tự nhiên của rừng, thôi thúc sự đa dạng sinh thái, dùng động vật hoang dã để vô hiệu cây không thiết yếu thay vì dùng máy móc nặng đốn chặt và luân chuyển .
Ông khuyên tất cả chúng ta không nên vận dụng trồng rừng độc canh mà nên cố gắng nỗ lực phân phối “ nhu yếu xã hội ” của cây. Như những gì Wohlleben Tóm lại, nếu hiểu những năng lực vô tận của cỏ cây và học cách cảm biết được đời sống và nhu yếu xúc cảm của chúng thì tất cả chúng ta sẽ mở màn đối xử với chúng khác đi, không coi rừng thuần túy là xí nghiệp sản xuất sản xuất gỗ nữa, mà coi rừng như “ lá phổi xanh ” của trái đất, một ốc đảo để con người nghỉ ngơi và hồi sinh sức khỏe thể chất .
“ Nhưng tất cả chúng ta không nên chăm sóc đến cây chỉ đơn thuần vì nguyên do vật chất, tất cả chúng ta cũng nên chăm sóc đến chúng vì những câu đố và những điều kỳ diệu nho nhỏ mà chúng cho tất cả chúng ta thấy. Dưới tán cây xanh, những vấn đề kịch tính hàng ngày và những câu truyện tình yêu cảm động đang diễn ra. ”

​Đời sống bí ẩn của cây là một cuốn sách vừa lãng mạn, vừa giàu tính khoa học. Rất nhiều người có thể học hỏi từ cuốn sách này, từ những người ham du thám muốn có cảm thức kết nối sâu sắc hơn với thiên nhiên đến những nhà quản lý muốn xây dựng một chính sách ưu việt hay những nhà hoạt động vì môi trường. Cuốn sách thôi thúc chúng ta suy ngẫm lại những gì đã được coi là hiển nhiên, khuyến khích chúng ta dùng tri kiến mỗi lần tiếp xúc với thiên nhiên, dùng sự tử tế để đối đãi với cây cối, xây dựng một mối quan hệ mà trong đó, các bên đều có lợi.

“ Cho đến lúc ấy, khi lần tới bạn đi dạo trong rừng, hãy để trí tưởng tượng của bạn bay cao. ”
Hết .

Số ít 20% thông minh.

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Đời Sống