Đại thực bào – Wikipedia tiếng Việt

Đại thực bào (tiếng Anh: “macrophage”) là những tế bào bạch cầu, phân nhóm thực bào, có vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch không đặc hiệu cũng như hệ miễn dịch đặc hiệu ở động vật có xương sống. Vai trò chính của chúng là thực bào các thành phần cặn bã của tế bào và các tác nhân gây bệnh. Một vài trò quan trọng của đại thực bào là chúng đóng vai trò các tế bào trình diện kháng nguyên khởi động đáp ứng miễn dịch đặc hiệu của cơ thể. Đại thực bào có thể lưu hành tự do trong máu hay cố định tại các tổ chức, tại đây chúng có tên gọi khác nhau.

Các đại thực bào được biệt hóa từ các monocyte là những tế bào thực bào có nguồn gốc từ tủy xương. Một khi tế bào monocyte vượt qua nội mô mạch máu để đi vào các tổ chức bị tấn công, nó trải qua một loạt các biến đổi quan trọng để trở thành đại thực bào. Quá trình hấp dẫn tế bào monocyte lưu động vào các tổ chức tốn thương thực hiện thông qua cơ chế hóa ứng động. Cơ chế này được khởi phát bởi các sự kiện khác nhau tùy theo hoàn cảnh mà chủ yếu là các tế bào bị tổn thương hay các tác nhân gây bệnh sản xuất ra các chất hóa học hấp dẫn đại thực bào. Tại chỗ tổn thương, các tế bào phì hoặc dưỡng bào (mast cell) và các tế bào ưa kiềm phóng thích các chất histamine, các đại thực bào cũng tiết ra các chất cytokine. Tất cả các chất này đều có tính hấp dẫn đại thực bào.

Các bạch cầu đa nhân trung tính là những thực bào tập trung sớm nhất đến vị trí nhiễm trùng. Tuy nhiên các tế bào này có đời sống khá ngắn ngủi chỉ trong vài ngày. Trong khi đó các đại thực bào có đời sống kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm. Một điểm đặc biệt cần lưu ý là các đại thực bào không có khả năng phân chia mà chỉ là dạng trưởng thành của các monocyte có nguồn gốc từ tủy xương.

Hiện tượng thực bào[sửa|sửa mã nguồn]

Một trong những vai trò quan trọng nhất của đại thực bào là vô hiệu những thành phần hoại tử và bụi trong phổi. Loại bỏ những tế bào chết đóng vai trò rất quan trọng trong hiện tượng kỳ lạ viêm. Trong tiến trình sớm của viêm, thành phần tế bào viêm hầu hết là những tế bào hạt trung tính ( bạch cầu đa nhân trung tính ). Các tế bào này sau khi triển khai trách nhiệm thực bào hoặc sẽ bị chết hoặc già đi và trở thành tế bào mủ. Đại thực bào có trách nhiệm thực bào những tế bào già cỗi và tổn thương này để làm sạch tổ chức triển khai .Việc vô hiệu bụi cũng như những tổ chức triển khai hoại tử được thực thi một cách hiệu suất cao nhờ những đại thực bào cố định và thắt chặt ở tổ chức triển khai. Chúng cư trú tại những vị trí kế hoạch như phổi, gan, thần kinh, xương, lách và tổ chức triển khai link nhờ đó chúng hoàn toàn có thể nhanh gọn bắt giữ những vật lạ như bụi và những tác nhân gây bệnh đồng thời cũng hoàn toàn có thể kịp thời phát tín hiệu lôi kéo sự tương hỗ của những đại thực bào di động khác .

Một khi các đại thực bào bắt giữ các tác nhân gây bệnh, các tác nhân này sẽ nằm trong các không bào. Không bào này sau đó sẽ hòa màng với tiêu thể (lysosome). Bên trong các tiêu thể, các enzyme cũng như các gốc oxy tự do độc sẽ tiêu hủy tác nhân xâm nhập này. Tuy nhiên, một số vi khuẩn như trực khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis có khả năng đề kháng với sự tiêu hóa trong tiêu thể. Trong trường hợp này, chính đại thực bào lại trở thành nơi trú ẩn của vi khuẩn gây bệnh.

Cùng với các tế bào chết theo chu trình (natural killer cell) và các tế bào T hay độc tế bào, đại thực bào đóng vai trò quan trọng trong miễn dịch qua trung gian tế bào.

Vai trò trong miễn dịch tự nhiên[sửa|sửa mã nguồn]

Một khi đại thực bào được hoạt hóa bởi sự hiện hữu của những tác nhân gây bệnh, nó sẽ phóng thích một loạt những cytokine. Các phân tử này phát huy tính năng trên nhiều loại tế bào miễn dịch khác nhau. Đây là cơ sở của cung ứng miễn dịch tiên thiên của khung hình so với nhiễm trùng. Các cytokine chính được phóng thích bởi đại thực bào gồm :

• Interleukin-1

IL-1 có công dụng hoạt hóa tế bào nội mô mạch máu, hoạt hóa những tế bào lympho, gây tổn thương tổ chức triển khai tại chỗ tạo điều kiện kèm theo cho những tế bào triển khai miễn dịch đi vào những vùng này. IL-1 cũng có công dụng gây sốt và sản xuất IL-6 .

• Yếu tố hoại tử khối u α (Tumor Necrosis Factor α: TNF α)

Hoạt hóa tế bào nội mô mạch máu và tăng tính thấm thành mạch. Hiệu ứng này làm tăng những IgG, bổ thể và những tế bào đi vào tổ chức triển khai gây viêm cục bộ. TNF α còn có công dụng body toàn thân như gây sốt, kêu gọi những chất chuyển hóa và gây sốc .

• Interleukin-6

Hoạt hóa những tế bào lympho, tăng sản xuất kháng thể. Tác dụng body toàn thân quan trọng của IL-6 là gây sốt và đặc biệt quan trọng nhất là kích thích sản xuất những protein của phân phối pha cấp .

• Interleukin-8

Là một yếu tố hóa ứng động hấp dẫn các bạch cầu trung tính, bạch cầu ưa kiềm và tế bào T đến ổ nhiễm trùng.

• Interleukin-12

Hoạt hóa các tế bào NK, kích thích quá trình biệt hóa của các tế bào CD4 thành các tế bào T hỗ trợ (helper T cell).

Vai trò trong miễn dịch đặc hiệu[sửa|sửa mã nguồn]

Sau khi bắt giữ và tiêu hóa tác nhân gây bệnh, đại thực bào sẽ trình diện kháng nguyên của những tác nhân này cho những tế bào T tương hỗ ( helper T cell ) tương ứng. Quá trình trình diện kháng nguyên này rất phức tạp và tinh xảo, được triển khai trải qua phức tạp thích hợp mô chính lớp II ( major histocompatibility complex class II : MHC II ). Nhờ phức tạp này mà những tế bào T tương hỗ hoàn toàn có thể tiếp cận với đại thực bào, nhận diện được những kháng nguyên trên mặt phẳng đại thực bào. Đây là bước khởi đầu quan trọng trong cung ứng miễn dịch đặc hiệu .Kết quả của quy trình trình diện kháng nguyên này là sự sản xuất những kháng thể đặc hiệu. Các kháng thể đặc hiệu này sẽ gắn với những kháng nguyên tương ứng của tác nhân gây bệnh tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho những đại thực bào cũng như những tế bào thẩm quyền miễn dịch khác tiếp cận và hủy hoại tác nhân gây bệnh. Hiện tượng này còn được gọi là opsonin hóa. Hiện tượng opsonin hóa hoàn toàn có thể tạo nên phức tạp tiến công màng gây ly giải tế bào vi trùng và tạo điều kiện kèm theo áp sát và bắt giữ những tác nhân gây bệnh này bởi đại thực bào, tế bào T độc tế bào .

Vai trò sinh lý bệnh của đại thực bào[sửa|sửa mã nguồn]

Do đóng vai trò quan trọng trong quy trình thực bào của khung hình, đại thực bào có tương quan trong 1 số ít thực trạng bệnh lý do miễn dịch. Ví dụ những đại thực bào tham gia vào quy trình hình thành u hạt ( granuloma ), những tổn thương viêm do nhiều nguyên do khác nhau. Trong hội chứng phân phối viêm mạng lưới hệ thống và trong nhiễm trùng huyết, đại thực bào phóng thích những cytokine gây viêm mạnh, đóng vai trò quan trọng trong quy trình bệnh sinh của những hội chứng này .Trong 1 số ít bệnh lý hiếm gặp, thực trạng suy giảm miễn dịch có tương quan đến suy giảm công dụng của đại thực bào cũng như năng lực thực bào không hiệu suất cao .Đại thực bào là tế bào chủ yếu trong việc hình thành những tổn thương tiến triển trong chứng xơ vữa động mạch .Trong phân phối với cúm, đại thực bào được tập trung chuyên sâu tại hầu họng. Tuy nhiên sự tập trung chuyên sâu này có hại hơn là có lợi. Các đại thực bào này không chỉ hủy hoại những tế bào nhiễm virus cúm mà chúng còn tàn phá cả những tế bào lành xung quanh đó .

Đại thực bào cũng có liên quan trong nhiễm HIV. Cũng giống như tế bào T, đại thực bào có thể trở thành ổ chứa để các virus này tiếp tục nhân lên.

Các đại thực bào cố định và thắt chặt[sửa|sửa mã nguồn]

Như đã đề cập ở trên, đại bộ phận quân số đại thực bào đồn trú tại những vị trí kế hoạch nơi thường xảy ra sự đột nhập của những tác nhân gây bệnh cũng như bụi thiên nhiên và môi trường. Một khi đã cư trú ở những tổ chức triển khai đặc biệt quan trọng thì tên của những đại thực bào cũng biến hóa. Dưới đây là những ví dụ nổi bật :

• Phổi: Đại thực bào phế nang (alveolar macrophage) hay còn gọi là các tế bào bụi (dust cell).
• Tổ chức liên kết: Mô bào (histiocyte).
• Gan: Tế bào Kupffer.
• Thần kinh: Tế bào đệm nhỏ hoặc vi bào đệm (microglia).
• Xương: Hủy cốt bào (osteoclasts).
• Lách: Tế bào lót xoang.
• Dưới da: Tế bào Langerhans.

Janeway CJ, Travers P, Walport M, Shlomschik M. Immunologie. 5. Auflage. Spektrum Akademischer Verlag.

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Đời Sống