Bàn về thơ Xuân Diệu, nhà phê bình Hoài Thanh đã khẳng định: Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này. Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống

Đề bài

Bàn về thơ Xuân Diệu, nhà phê bình Hoài Thanh đã khẳng định: Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này. Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quýt muốn tận hưởng cuộc đời ngắn ngủi của mình. Khi vui cũng như khi buồn người đều nồng nàn tha thiết.

(Hoài Thanh và Hoài Chân – Thi nhân Việt Nam)

   Anh (chị) hãy làm sáng tỏ nhận định trên đây thông qua sự hiểu biết về thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám.

Lời giải chi tiết

Nếu phải chọn một nhà thơ tiêu biểu vượt trội nhất của trào lưu Thơ mới ( 1930 – 1945 ), mọi người sẽ không chút ngần ngại, chọn ngay Xuân Diệu, một nhà thơ từng được nhà phê bình nổi tiếng Hoài Thanh xem là mới nhất trong những nhà thơ mới. Bàn về thơ của nhà thơ tài danh này, nhà phê bình tác giả quyển Thi nhân Nước Ta cũng đã khắng định :
Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này, Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống hấp tấp vội vàng, sống nôn nả, muốn tận thưởng cuộc sống ngắn ngủi của mình. Khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn tha thiết .
Trước Cách mạng tháng Tám, Xuân Diệu đã được tôn vinh là “ Ông hoàng thơ tình ” với hai tập thơ : Thơ thơ ( 1938 ) và Gửi hương cho gió ( 1945 ). Hai tập thơ này cùng chung một mạch cảm hứng là say đắm tình yêu và khao khát niềm hạnh phúc cuồng nhiệt. Đủ thấy nhà thơ đã tìm nguồn cám hứng lãng mạn ờ ngay cuộc sống trần gian. Thơ Xuân Diệu là thơ của một. tâm hồn rất yêu đời, yêu tha thiết đời sống. Đối với tác giả tập Thơ thơ, điều kì diệu nhất là đời sống, điều xinh xắn đầy ý nghĩa nhất là con người, tuổi trẻ và tình yêu. Nhà thơ ham sống, tha thiết với đời và khao khát tình yêu đến độ mê say. Thật vậy, Xuân Diệu yêu đời sống trần gian này với tổng thể vẻ bình dị, trong trẻo và nồng nhiệt nhất bằng một trái tim đắm đuối đến phút ở đầu cuối .
Hãy để cho tôi được giã từ vẫy chào cõi thực đế vào hư. Trong hơi thở chót đăng trời đất Cũng vẫn si tinh đến ngất ngư
( Không đề )
Chính thế cho nên, nhà thơ đã quan sát, ghi nhận, và phái hiện ra dược những lạc thú của đời sống. Hãy nghe chính Xuân Diệu đã tâm sự : ” Với long tôi, trời đất chính là mùa : Xuân với Thu, hai mùa đặc biệt quan trọng ý nhị, hai mùa có bình minh … Chữ còn từ Đông sang Xuân, sao mà sung sướng thế ! Lạnh chuyển ngược lên ấm, từ một rất không dễ chịu chuyển ngược sang một điều rất thoải mái và dễ chịu. Theo lộ ấy, Hè sang Thu ; hiểu khoái trá cho giác quan, được rời bỏ lửa chói chang mà vào trong nước hiền hòa mát mẻ. Đầu xuân là bình minh ấm của lòng tôi. Và ấm hay mát Thu hay Xuân, lòng cũng rạo rực những tiếng mùa ái tình ghé môi gọi mời trong gió .

( Trường cơ – Xuân Diệu )
Dũng là phải ham sống, biết yêu, biết tận thưởng đời sống trần gian như Xuân Diệu mới viết nên được những dòng cảm nhận đúng chuẩn và tinh xảo đến như vậy .
Cũng với tâm hồn đắm say và lãng mạn, trong bài Vội vàng nhà thơ đã viết :
Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh lè
Này đây lá của cành tơ pha phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi …
( Vội vàng – Xuân Diệu )
Trước mắt Xuân Diệu, đời sống diễn ra vô cùng sôi động, một nguồn nhựa sống bất tuyệt như đang tuôn trào dào dạt. Hai tiếng “ này đây ” lặp đi lặp lại nhiều lần như cho thấy những hương màu cùa mùa xuân mà nhà thơ đang tọa lạc ra dãy là nhiều, là dọn sẩn món ngon của bữa tiệc trần gian không sao kể cho xiết được. Này đây, này đày … là những hình ảnh đẹp tươi và mê hoặc của vạn vật thiên nhiên cây cối, lá cua cành tơ, khúc tình si của yến anh và cả hàng mi với đôi làn mắt chớp. Tất cả đều đă hiện ra trong một sắc màu sáng sủa và sinh động biểu lộ “ một nguồn sống dào dạt đắm say chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này ” .
Là người gắn bó với sự sống, vồ vập trước mọi vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên, cây xanh và con người lại khao khát tình yêu một cách cuồng nhiệt. Xuân Diệu muốn ôm cả hương sắc của trần gian vào lòng mình .
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới mở màn mơn mởn
Ta muối riết máy đưa và gió lượn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng …
Đoạn thơ này với nhịp thơ dồn dập, sôi sục, trào tuôn khiến người đọc không khói liên tương đến nhịp rộn ràng cùa trái tim thi nhân phút nầy. Xưa nay, đả mấy ai có được cái ham muốn nhiệt cuồng và mãnh liệt đến như vậy. Ở đây Xuân Diệu muốn ôm vào vòng tay mình cả sự sống … mơn mởn, nhà thơ muốn net mây đưa, muốn say cánh bướm, muốn thâu trong một cái hôn nhiều … Ngay trong nụ hôn thôi, đó là cái riêng từ giữa hai người với nhau mà thi nhân lại tưởng như trong đó đã tóm gọn cả nước non, cày cỏ. Đã vậy, lòng khát khao quyến rũ, niềm say đắm với cánh trời với tình yêu của thi nhân lại ngày một tăng lên can đảm và mạnh mẽ và kinh hoàng .
Cho chuếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn cào
( Vội vàng-Xuân Diệu )
Cũng chỉ có Xuân Diệu mới hoàn toàn có thể say đắm thèm khát tình yêu đến nỗi đã khẳng định chắc chắn :
Làm sao sống được mà không yêu
Không nhớ không thương một kẻ nào
( Bài thơ tuổi nhỏ – Xuân Diệu )
Trong thơ tình của thi nhân này còn biết bao vần điệu nồng nàn, mãnh liệt và đắm say đến độ nhiệt cuồng, kinh hoàng :

Anh nhớ tiếng .
Anh nhở hình
Anh nhớ ảnh
Anh nhớ em, anh nhớ lắm em ơi !
( Tương tư chiều – Xuân Diệu )
Nên lúc môi ta kề miệng thắm
Trời cà !
Ta muốn uống hồn em !
( Vô biên – Xuân Diệu )
Tuy Xuân Diệu đã khẳng định chắc chắn “ cái tôi ” một cách mạnh mè bằng khát vọng tận thưởng niềm hạnh phúc trần gian như vậy, nhưng do lúc bấy giờ thiếu một ý niệm biện chứng về quốc tế, nhà thơ chỉ thấy thời hạn là biến suy, là tàn tạ, là phôi pha và chỉ thấy ở cuối chặng đường đời là cái già, cái chết là sự hư vô :

   Tóc ngời mai mốt không đen nữa

Tuổi trẻ khô đi mặt xấu rồi
Già nua đã bó sẵn hai tay
Hôm ấy trông ta gượng ánh ngày
Bệnh hoạn cắn xương như rắn rúc ,
Ta ngồi góp lực nhớ ngày hôm nay .
( Hư vô-Xuân Diệu )
Già sẽ đến, giơ tay xua ánh sáng
Đuổi bướm chim làm sợ cả hoa hương
Và dần dà càng rõ ràng bộ xương
Mà bạn hữu sẽ đặt nằm dưới đất .
( Thanh niên – Xuân Diệu )
Chẳng khác chi một người có vật báu, lòng luôn nơm nớp lo âu mất nó. Xuân Diệu cũng vậy. Say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, thi nhân rất sợ mất nó, vì biết rằng tuổi xuân sẽ qua đi, cuộc sống sờ mất đi. Vì thế mà Xuân Diệu khi nào cũng hấp tấp vội vàng, nóng vội giục giã để tận thưởng cuộc sống ngắn ngủi của mình :
Mau với chứ ! Vội vàng lên với chứ !
Em ơi em : tình non sắp già rồi
Con chim hồng trái tim nhỏ của tôi
Mau với chứ, thời hạn không đứng đợi …
Gấp đi em anh rất sợ ngày mai
( Giục giã – Xuân Diệu )
Ở bề sâu của cái “ hấp tấp vội vàng “, của lời “ giục giã ” ấy vần là một tâm hồn yêu đời sâu nặng, yêu đời sống một cách thiết tha của Xuân Diệu. Chính cho nên vì thế khi vui cũng như khi buồn người đều nồng nàn, tha thiết. Tâm hồn của nhà thơ luôn khát khao được giao cảm với đời, say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời. Với tổng thể tâm hồn mình, người đã bao lần lắng nghe những lời nói “ huyền diệu ” của đất trời :
Hãy lắng nghe em khúc nhạc thơm
Say người như rượu tối tăn hôn
Như hương thấm tận qua xương tủy
Âm điệu thần tiên thẩm tận hồn
( Huyền diệu-Xuân Diệu )
Phải nồng nàn và tha thiết lắm nhà thơ mới nghe được cả tiếng lòng của đôi kẻ yêu nhau :

Buổi ấy lòng ta nghe ý bạnLẫn đâu rung động nỗi yêu quý( Thơ duyên-Xuôn Diệu )Với toàn bộ tâm hồn nhạy cảm đầy nồng nàn và tha thiết của mình, Xuân Diệu cũng nghe được cả sự rung động trong lòng ta và trong ý bạn .Trông thấy chiều hôm ngơ ngẩn vậyLòng anh thôi đã cưới lòng em( Thơ duyên-Xuân Diệu )Đó là trong niềm vui. Nhưng ngay trong nổi buồn, Xuân Diệu cũng không hề lặng lẽ mà vẫn rất nồng nàn và tha thiết. Chính điều này đã khiến nhà thơ nhìn mọi vật trong đời giữa cái thế luôn hoạt động. Thật vậy, chỉ có đôi mắt xanh non của Xuân Diệu mới nhìn thấy sự “ rùng mình ” của ánh trăng khi nghe tiếng đàn lạnh lẽo giữa đêm thu :Linh lung ánh sáng bỗng rung mìnhVì nghe nương tử trong câu hátĐã chết đêm rằm theo nước xanh !( Nguyệt cầm – Xuân Diệu )Cũng chính đôi mắt ấy đã phát hiện ra hình hài của cái lạnh đang luồn trong gió đến, khi mùa thu mới chớm về :

Đã nghe rét mướt luồn trong gió( Đây mùa thu di-Xuân Diệu )Trong thơ mình và ngay cả trong đời mình, Xuân Diệu khi nào cùng biểu lộ một sự tha thiết nồng nàn hay nói khác, một chất sống mãnh liệt dào dạt. Không thể tìm thấy ở nhà thơ tài danh này sự nguội lạnh hay sự nhàn nhạt một cách đơn điệu trung bình, túc tắc, yên bình. Với nhà thơ thì :Thà một phút huy hoàng rồi chợt tốiCòn hơn buồn le lói suốt trăm năm .

(Giục giã -Xuân Diệu)

Phải hiểu là hai câu thơ này không bộc lộ sự hưởng lạc hay gấp gáp mà chính là biểu lộ một tấm lòng ham sống, mê hồn sống đến độ tha thiết, nồng nàn dạt dào và mãnh liệt của chính bán thân nhà thơ .Tóm lại, đúng như nhận định và đánh giá của Hoài Thanh : “ Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này. Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống hấp tấp vội vàng, sống tất tả muốn tận thưởng cuộc đái ngắn ngủi của minh. Khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn tha thiết ” Suốt cuộc sống hoạt động giải trí thẩm mỹ và nghệ thuật cua mình, tình yêu so với đời sống, với con ngươi với tuổi trẻ và tình yêu trong lòng của nhà thơ vẫn luôn luôn dạt dào và mãnh liệt. Chính vì thế mà “ ông Hoàng của thơ tình ” đã mày mò được nhiều biến thất tình của vạn vật thiên nhiên cũng như nội tâm con người và biểu lộ được trong những vần thơ ít lời, nhiều ý, súc tích như đứng lại bao nhiêu là tinh hoa ( Thế Lữ ) .

loigiaihay.com

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Đời Sống