Lăm vông, khèn và hoa Chăm-pa

Hoa Chăm-pa “vẫn còn vấn vương lòng tôi”, Lăm vông “thân uốn cong nhịp nhàng”, khèn “lên man điệu”… tất cả quyện thành nỗi nhớ cho những người từng đến và nỗi mong cho những ai chưa từng đến đất nước Lào xinh đẹp.

Những bài hát, điệu múa Lào luôn xuất hiện trong các hoạt động giao lưu, hợp tác giữa Việt Nam và Lào.

Viêng Chăn trong tiếng Lào có nghĩa là thành phố mặt trăng. Không chỉ vậy Viêng Chăn còn là thành phố của hồn thơ, của hoa trắng và tháp vàng. Từ lâu thành phố này đã được tình nhân thơ Nước Ta biết đến qua những câu thơ hào hoa say đắm một thời của Quang Dũng trong Tây Tiến : Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa / Kìa em xiêm áo tự khi nào / Khèn lên man điệu nàng e ấp / Nhạc về Viêng Chăn xây hồn thơ …
Nếu như người lính Tây Tiến trong thơ Quang Dũng đã chọn quốc gia Lào bạn bè như thể một đến và điểm về “ Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi ” thì người lính tình nguyện Nước Ta có cả một ký ức tươi tắn về những ngày chiến đấu tại Lào qua ca khúc “ Cô gái Sầm Nưa xinh đẹp ” của Trần Tiến. Những ai lần đầu nghe bài hát có giai điệu rộn ràng mang âm hưởng dân gian Lào với điệu múa Lăm vông nổi tiếng này sẽ cho rằng đây là một bài dân ca Lào. Nói như vậy, để thấy nét tài hoa của nhạc sĩ từng là người lính tình nguyện Nước Ta trên nước bạn Lào : Trông kìa đôi tay mềm. Thân uốn cong Lăm vông uyển chuyển, ô uyển chuyển, uyển chuyển, uyển chuyển. Anh đã nhìn thấy em từ xa, trong tiếng cười ấm vui bạn hữu. Ơi nụ cười sao duyên dáng. La na la nuôn na, la na la y nuôn na. Ơi cô em Sầm Nưa, nhớ thương anh mà đợi chờ …

Lăm vông là một điệu nhảy dân gian, gần gũi với đời sống văn hóa các bộ tộc Lào. “Phi Lăm vông bất thành lễ hội”, không có lễ hội, đám tiệc nào mà kết thúc lại không có điệu nhảy sôi động này. Với người Việt, “Cô gái Sầm Nưa xinh đẹp” đã trở thành “đại sứ văn hóa” trong việc đưa điệu nhảy Lào vào đất Việt. Ban đầu chỉ có sinh viên Lào nhảy Lăm vông trong ngày Quốc khánh Lào. Trong mấy năm gần đây, Lăm vông bắt đầu “tràn” lên các sàn nhảy ở Hà Nội, đầu tiên là sàn Đông Đô, rồi Kinh Đô… Đến nay thì hầu như trên các sàn nhảy ở Hà Nội đã không còn xa lạ gì điệu Lăm vông. Ở Đà Nẵng, trong các lễ hội, mỗi khi giai điệu bài hát của Trần Tiến nổi lên là mọi người, cả nam lẫn nữ, kéo nhau lên sân khấu, khoe những “đôi tay mềm, thân uốn cong Lăm vông nhịp nhàng”…

Lăm vông, khèn cứ tưởng chỉ là dân gian thôi, đến khi đường hoàng đi vào âm nhạc bác học lại cho những hiệu ứng bất ngờ. Đó là trường hợp ca khúc “Bài ca Lào – Việt” được nhạc sĩ đàn anh Nguyễn Văn Thương viết cho bộ phim Hai người mẹ. Thế rồi, với chất liệu đằm thắm của dân ca Lào và ca từ đẹp, ca khúc này đã sớm vượt ra phạm vi của bộ phim để trở thành một bài hát được cả người Việt lẫn người Lào yêu mến, được chọn trong nhiều chương trình giao lưu quan trọng giữa hai nước: “Lăm vông nữa đi nào cô gái, nhịp chân bước theo tiếng khèn Lào/ Kìa hát lên, hát lên câu ân tình…”.

Ngoài Lăm vông và khèn, có một loài hoa đã làm nên một trong những biểu tượng của Lào: hoa Chăm-pa. Có thể thấy loài hoa có tên tiếng Việt là hoa đại này ở những bản làng xa khuất, trong những cánh rừng tĩnh lặng hay ngay giữa Viêng Chăn sôi động.

Nhạc sĩ Humphênh Lắtthạnạvôngra đã đưa loài hoa này vào bài hát “ Sải chay Lào – Nước Ta ” ( Tấm lòng Lào – Nước Ta ). Không biết bài hát trở nên nổi tiếng vì có giai điệu đẹp mang âm hưởng dân ca hai nước hay vì ca từ có hình tượng hoa Sen của Nước Ta và hình tượng hoa Chăm-pa của Lào ? Điều này thì chưa thấy giới phê bình âm nhạc xác quyết, nhưng một điều hiển nhiên là hoa Chăm-pa rất đỗi thiêng liêng, cao đẹp so với người Lào, đã được nhạc sĩ Uttama Chulamani ca tụng trong bài hát rất nổi tiếng “ Hoa đẹp Chăm-pa ” : “ Hoa Chăm-pa ơi tuyệt vời tỏa lan mãi trong tim này. Cách xa phương trời mà hoa vẫn còn vấn vương lòng tôi. Hoa đẹp xinh ơi, em chính người tôi mến yêu trọn đời ” .
Hoa Chăm-pa “ vẫn còn vấn vương lòng tôi ”, Lăm vông “ thân uốn cong uyển chuyển ”, khèn “ lên man điệu ” … tổng thể quyện thành nỗi nhớ cho những người từng đến và nỗi mong cho những ai chưa từng đến quốc gia Lào xinh đẹp .

NHƯ HẠNH

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Hoa