Tiêu chuẩn 4C trong chất lượng đá quý
– Màu sắc : Color
– Độ tinh khiết: Clarity
Bạn đang đọc: Tiêu chuẩn 4C trong chất lượng đá quý
– Chất lượng chế tác : Cut
– Trọng lượng : Carat weight
1. Màu sắc:
Đối với những loại đá quý nói chung thì sắc tố là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định hành động đến chất lượng. Màu sắc được quyết định hành động bởi 3 yếu tố :
– Gam màu
– Độ bão hoà màu
– Tông màu
Biểu đồ màu theo khoảng trống 3 chiều
Gam màu: Là chỉ một màu nhất định trên biểu đồ màu, đó là các màu cơ bản như: đỏ, da cam, vàng, lục, lam, tím,… Theo đúng nghĩa thì mầu trắng và mầu đen không được coi là mầu sắc thực sự: mầu trắng là cảm nhận của mắt người đối với một hỗn hợp đều của tất cả các bước sóng trong vùng nhìn thấy, từ 400 đến 700 nm, còn mầu đen là khi không có một bước sóng nào đập vào mắt người. Màu nâu cũng không được gọi là màu riêng biệt bởi chúng là hoà trộn giữa màu vàng và màu cam. Trong thế giới các loại đá quý thì ruby, emơrot và saphia được coi là tương ứng với 3 màu cơ bản trong tự nhiên là màu đỏ, màu lục và màu lam.
Độ bão hoà màu: chỉ độ tinh khiết hoặc độ tươi xỉn của mầu. Khi xem xét màu sắc của một viên đá quý ở một gam màu cụ thể (chẳng hạn ruby) sự khác nhau về chất lượng của màu sắc (màu đỏ) chính là sự khác nhau về độ bão hoà màu và thông thường thì người ta thường ưa chuộng những loại có độ bão hoà màu cao hơn. Cường độ phát quang mạnh cũng được coi là có độ bão hoà màu cao.
Tông màu: Chỉ mức độ sáng, tối của màu hoặc đó chính là mức độ hấp thụ ánh sáng của đá quý. Màu trắng là màu có 0% tối và màu đen là màu 100% tối. Khi ở độ bão hoà cao nhất các loại đá quý thường có màu tối hơn khi chúng ở độ bão hoà thấp. Ở cùng một độ bão hoà nhưng các loại đá quý có gam màu khác nhau thì cũng có tông màu khác nhau. Chẳng hạn như cùng độ bão hoà nhưng màu tím sẽ có tông màu sáng hơn so với màu vàng. Màu đỏ và màu lục thường có độ sáng như nhau ở cùng cấp độ bão hoà. Khi đánh giá chất lượng màu sắc của đá quý thì tông màu là một yếu tố rất quan trọng.
Quan hệ giữa tông màu và độ bão hoà màu
Việc xác lập đúng mực mầu của đá quý vẫn chưa đủ, người ta còn phải biết mầu nào là “ đẹp ” dựa vào thị hiếu của người tiêu thụ. Nói cách khác, tất cả chúng ta còn cần phải biết chất lượng thương mại của mầu sắc, vì nó quyết định hành động giá trị của viên đá. Việc phân biệt giữa mầu “ đẹp ” và mầu “ xấu ” phải dựa trên thị hiếu chung của người tiêu dùng, dựa trên kinh nghiệm tay nghề của nhà ngọc học và bị chi phối bởi thị trường. Như vậy, để phân cấp chất lượng mầu sắc đá quý, ta phải tiếp tục tiếp xúc với người mua, người bán, với nhu yếu của thị trường .
Sự khác nhau của độ bão hoà màu ( qua ví dụ màu lam )
2. Độ tinh khiết
Độ tinh khiết được hiểu là độ chứa những bao thể và những khuyết tật bên trong và bên ngoài của viên đá. Độ tinh khiết cũng là một chỉ tiêu chất lượng quan trọng của đá quý ( sau mầu sắc ). Các bao thể trong đá quý hoàn toàn có thể là những bao thể rắn, bao thể lỏng, bao thể đa pha hoặc là những khe nứt, vết vỡ được hàn gắn, …
Sự khác nhau của những Lever tinh khiết
Khi xem xét tác động ảnh hưởng của những bao thể đến chất lượng đá quý ta cần phải quan tâm đến những yếu tố sau :
– Mức độ nhìn thấy của các bao thể: phụ thuộc vào
+ Kích thước của bao thể : Bao thể có size càng nhỏ thì càng ít tác động ảnh hưởng đến chất lượng của đá quý .
+ Số lượng của bao thể : Đá quý càng có ít bao thể càng tốt .
+ Màu sắc của bao thể : Bao thể sáng màu sẽ tốt hơn là bao thể tối màu .
+ Vị trí của bao thể : Các bao thể nằm ở phần đáy hoặc phần rìa thắt lưng sẽ ít tác động ảnh hưởng đến chất lượng đá quý hơn là những bao thể nằm sát phía trên mặt bàn .
– Mức độ ảnh hưởng đến độ bền của viên đá: chủ yếu là các khe nứt, vết vỡ; chúng phụ thuộc vào:
+ Kiểu của khe nứt : Các khe nứt chưa được hàn gắn nhiều khi khó quan sát thấy hơn là những khe nứt khi được hàn gắn tuy nhiên chúng lại làm cho độ bền của bản thân viên đá đó giảm đi. Do vậy nhiều khi tất cả chúng ta phải đồng ý hàn gắn để làm tăng độ bền của đá quý .
+ Vị trí của những khe nứt : Các khe nứt nằm ở đáy ( culet ) hoặc ở rìa của cạnh thắt lưng sẽ làm cho độ bền của viên đá giảm đi nhiều hơn là những khe nứt tăng trưởng trọn vẹn bên trong viên đá. Các khe nứt phần ở mặt trên ( crown ) sẽ tác động ảnh hưởng nhiều đến chất lượng hơn là những khe nứt phân bổ ở phần dưới ( pavilion ) .
3. Chất lượng chế tác
Chất lượng chế tác của đá quý phản ánh mối quan hệ giữa vẻ đẹp của viên đá với khối lượng lớn nhất hoàn toàn có thể sau khi chế tác. Chất lượng chế tác được đặc trưng bởi những chỉ tiêu sau :
– Hình dạng ;
– Kiểu chế tác
– Độ cân đối
– Độ đối xứng
– Độ triển khai xong .
Các bộ phận của một viên đá đã chế tác
Hình dạng : là hình dạng chung của viên đá, cùng với sự phân bố của các mặt giác.
Hình dạng chế tác và tên gọi của nó
Kiểu chế tác :
– Facet ( mài giác ) : thường vận dụng cho những viên có độ trong suốt cao, gồm những kiểu : kiểu kim cương, kiểu đáy tầng và kiểu hỗn hợp .
– Cabochon ( mài khum ) : vận dụng cho những viên có độ tinh khiết kém, nhiều khuyết tập, hoặc những viên có hiệu ứng sao, mắt mèo .
Độ cân đối: là qua hệ giữa các phần khác nhau của viên đá với đường kính theo thắt lưng. Khi xác định độ cân đối, cần đo một loạt thông số, sau đó so sánh với các yêu cầu kỹ thuật của mỗi kiểu chế tác để đánh giá. Quan trọng nhất là các yếu tố tỷ lệ giữa phần trên và phần dưới, tỷ lệ giữa chiều dài và chiều rộng. Ở mỗi kiểu chế tác khác nhau thì các tỷ lệ này cũng khác nhau.
Ví dụ : Theo tỷ suất giữa chiều dài và chiều rộng
– Kiểu trái tim có tỷ suất là 1 : 1 .
– Kiểu ovan có tỷ suất là 1,5 – 1,75 : 1 .
– Kiểu chữa nhật : 1,5 : 1 .
Khi một viên đá chế tác quá nông thì ánh sáng thuận tiện xuyên qua
ít bị phản xạ và độ lộng lẫy sẽ giảm đi rất nhiều
Độ đối xứng: Là tương quan giữa các phần, các bộ phận của viên đá sau chế tác. Khu xem xét ta phải chú ý đến các yếu tố sau:
– Độ lệch của tim đáy .
– Độ lệch của mặt bàn .
– Tỷ lệ của thắt lưng so với chiều dày .
– Mặt bàn có song song với thắt lưng không ? .
Độ hoàn thiện: chất lượng bề mặt của viên đá, độ chính xác về hình khối chung và sự sắp xếp của các giác. Độ cân đối thể hiện qua:
– Độ đối xứng : độ đúng mực về hình dạng và sự sắp xếp của những giác mài .
– Độ bóng : chất lượng mặt phẳng của viên đá .
Dựa vào toàn bộ những chỉ tiêu trên, người ta chia chất lượng chế tác thành những cấp sau đây :
– Chế tác rất tốt
– Chế tác tốt
– Chế tác trung bình
– Chế tác kém
4. Trọng lượng
Trọng lượng của đá quý được tính bằng carat ( 1 carat = 0.2 gram ). Giá trị của đá quý tăng rất nhanh theo khối lượng và tăng theo cấp số nhân .
Khi nhìn nhận chất lượng đá quý người phân cấp chất lượng cần phải nhìn nhận tổng thể và toàn diện 4 tiêu chuẩn trên với sự tương hỗ của những thiết bị thiết yếu :
– Để xác lập mầu sắc người ta sử dụng những giải pháp sau đây :
+ Các giải pháp trực quan : so sánh với những mẫu chuẩn ( tự nhiên và tự tạo ), những bảng mầu chuẩn v.v.
+ Các giải pháp đo mầu : dùng những thiết bị như Color Master của Viện Ngọc Mỹ ( GIA ), Color Scan của những phòng Ngọc học Mỹ ( AGL ), những máy đo phổ .
Để xác lập mầu đúng mực cần có những thiết bị cơ bản là :
– Đèn ánh sáng ban ngày ;
– Bộ màu chuẩn ;
– Các thiết bị phóng đại tiêu sắc, tương phản khác nhau như kính lúp, kính hiển vi .
Nên nhớ một điều rằng ánh sáng khác nhau sẽ làm cho ta có những cảm nhận khác nhau về sắc tố và do vậy sẽ đưa ra nhận định và đánh giá không đúng mực về màu. Cần thiết hoàn toàn có thể phối hợp những chính sách chiếu sáng khác nhau để nhìn nhận, nhiều khi với mỗi gam màu nhất định ta sẽ dùng một chính sách chiếu sáng tương thích .
Sự ảnh hưởng tác động của ánh sáng tới sắc tố
Để xác lập độ tinh khiết người ta dùng kính lúp có độ phóng đại 10X, hoặc dùng kính hiển vi ngọc học .
Trên đây là chất lượng đá quý được nhìn nhận theo tiêu chuẩn 4C, tuy nhiên trong thực tiễn chất lượng của đá quý còn phụ thuộc vào vào rất nhiều yếu tố và yên cầu người nhìn nhận chất lượng phải là một chuyên viên giàu kinh nghiệm tay nghề mới có thề đưa ra những Kết luận chuẩn xác. Các yếu tố khác cần phải xem xét là :
– Đá tự nhiên hay đã được giải quyết và xử lý .
– Các yếu tố của thị trường chi phối : ví dụ điển hình
+ Khả năng cung, cầu của thị trường
+ Tình hình kinh tế tài chính của người bán hoặc người mua .
+ Quan hệ giữa người mua và người bán .
+ Nguồn gốc xuất xứ của đá quý,…
TS. Phạm Văn Long
Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu – Kiểm định
Đá quý và Vàng ( VGC )
Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Trang Sức
