Nghệ thuật nude trên lằn ranh dục vọng

Môi trường nhiều cám dỗ dễ khiến nghệ sĩ và người mẫu mất trấn áp hành vi nếu không ý thức tự thân .Hồi tháng 5, làng mẫu rối loạn việc một người mẫu tố một họa sỹ chuyên vẽ body toàn thân painting hiếp dâm cô trong lúc thao tác. Điều này làm dấy lên mối chăm sóc về quan hệ giữa nghệ sĩ và mẫu nude, ranh giới giữa nghệ thuật với dục vọng .Phần đông người trong nghề nhận định và đánh giá thiên nhiên và môi trường nghệ thuật nude nhiều cám dỗ, dễ xảy ra tăm tiếng. Chị Lan ( 26 tuổi ) quê ở Tỉnh Nam Định, sau khi tốt nghiệp một trường nghệ thuật ở TP.HN chuyển sang làm mẫu khỏa thân. Chị cho biết từng thao tác với họa sỹ chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư. “ Những người chuyên nghiệp, họ tôn trọng mình và thái độ thao tác trang nghiêm. Tuy nhiên, cũng có nghệ sĩ cố ý đụng chạm khung hình, rồi mời mọc gạ gẫm. Về sau, tôi dừng hợp tác với những người như vậy ”, chị bộc bạch .

Một mẫu nữ khác chia sẻ thuở mới vào nghề, chị bị người trong êkíp chụp ảnh khỏa thân sờ soạng, ôm hôn. Một số bị dọa tung ảnh nude lên trang mạng xã hội nếu không đáp ứng nhu cầu tình dục. Ngoài ra, do đặc thù công việc, mẫu nude và nghệ sĩ dễ nảy sinh tình cảm. Trong lần nói chuyện phiếm, các đồng nghiệp trẻ của anh thường rỉ tai nhau chuyện quan hệ sau khi hoàn tất công việc, hay chia sẻ ảnh khỏa thân của mẫu nữ. Theo nghệ sĩ Dũng Art, đó là góc khuất trong môi trường làm việc. “Chúng ta chẳng thể ngăn cấm hay kiểm soát chuyện tình cảm nghệ sĩ và người mẫu. Họ đến với nhau có thể chân thật hoặc dựa trên thỏa thuận, tự nguyện hai bên”, anh nói.

Một người mẫu dưới ống kính của nhiếp ảnh gia Dũng Art.
Một người mẫu dưới ống kính của thợ chụp ảnh Dũng Art .

Theo phần đông họa sỹ, nhiếp ảnh hoạt động giải trí trong nghành nghề dịch vụ này, muốn tạo tác phẩm đẹp, có hồn thì không hề thiếu yếu tố sắc dục. Sắc dục ở đây là xúc cảm của nghệ sĩ biểu lộ qua góc chụp, nét vẽ hay tư thế của người mẫu. Nhiếp ảnh gia Dũng Art san sẻ : “ Mỗi bức ảnh nude phải có sự giao hòa của nghệ thuật và sự lẳng lơ ”. Họa sĩ Lê Thiết Cương cho rằng khi phát minh sáng tạo dứt khoát phải có khoái cảm, hưng phấn. “ Giữa nghệ sĩ và người mẫu phải phối hợp hợp tác ăn ý, tương tác cảm hứng mới đạt đến sự thăng hoa ”, Lê Thiết Cương nói .

Tuy nhiên, công việc sáng tác trong lĩnh vực nghệ thuật nude rất cần sự rạch ròi và ý thức kiểm soát hành vi. Họa sĩ Lê Thiết Cương, từng vẽ tranh nude, nhấn mạnh: “Tư cách làm nghề không cho phép họa sĩ vượt qua chuẩn mực đạo đức”.

Nhiếp ảnh gia Dũng Art.
Nhiếp ảnh gia Dũng Art .

Trong quy trình vẽ nude, giữa người mẫu và họa sỹ luôn có quy tắc ngầm để trấn áp hành vi. Theo Lê Thiết Cương, họa sỹ vẽ body toàn thân painting chỉ được phép chạm sống lưng bàn tay vào khung hình người mẫu. Đối với vẽ tranh khỏa thân, họa sỹ chỉ ngồi thị phạm tư thế để mẫu làm theo chứ không nhất thiết phải đụng chạm. Người mẫu tuyệt đối không có thái độ đưa đẩy, cử chỉ thân thương. Họa sĩ Phương Vũ Mạnh san sẻ luôn tránh giao lưu tình cảm bên ngoài với người mẫu. Nguyên tắc thao tác của thợ chụp ảnh Dũng Art lại dựa trên tiêu chuẩn chọn mẫu. Trước khi chọn đối tượng người dùng để chụp, anh thường hỏi kỹ về xuất thân. “ Tôi thường chọn mẫu là single mom ( mẹ đơn thân ) hoặc những cô đã lập mái ấm gia đình, được chồng đồng ý chấp thuận. Nếu nghệ sĩ không vận dụng nguyên tắc ngặt nghèo, rất dễ phá hoại niềm hạnh phúc mái ấm gia đình mẫu nude ”, anh nói .

Họa sĩ Lê Thiết Cương.
Họa sĩ Lê Thiết Cương .

Địa điểm vẽ, chụp hình mẫu khỏa thân không nhất thiết ở khách sạn. Họa sĩ Lê Thiết Cương nói : ” Tôi không đống ý những họa sỹ sáng tác ở khách sạn vì khoảng trống không tương thích với nghệ thuật. Hơn nữa, vẽ trình độ thì không thiết yếu một mình phải vẽ một mẫu trong phòng ”. Nguyễn Đình Hợp cho rằng khoảng trống tương thích nhất để vẽ mẫu nude là studio. Ở đó không thiếu ánh sáng, thiết bị. Riêng với họa sỹ body toàn thân painting, cần đến sự tương hỗ của nhiều người chứ không hề một mình vẽ mẫu .Ngoài ra, giữa họa sỹ và mẫu nude phải có hợp đồng thao tác. Tuy nhiên, ở Nước Ta, phần lớn họa sỹ không làm hợp đồng hoặc chỉ là “ hợp đồng miệng ” nên khi vấn đề hy hữu xảy ra, khó xử lý. Một người mẫu san sẻ : ” Khi nhận lời chụp ảnh khỏa thân, nhiều bạn trẻ không có hợp đồng rõ ràng với nghệ sĩ về bản quyền hình ảnh. Sau này, 1 số ít cô bị người ta lấy hình tung lên web đen hoặc sử dụng với mục tiêu xấu ” .

Đến với nghề này, cả người mẫu lẫn nghệ sĩ đều áp lực trước điều tiếng. Chị Hải làm mẫu khỏa thân lúc 20 tuổi. Chị cho biết từng bị hàng xóm dò xét, bạn bè dị nghị. “Có những người không hiểu rõ công việc chúng tôi đang làm, họ gièm pha, thậm chí đánh đồng việc làm mẫu nude với gái bán dâm. Tôi rất buồn bởi điều tiếng đó ảnh hưởng đến người thân, gia đình mình”, chị nói.

Giới nghệ sĩ cũng gặp phải sự tẩy chay, khó khăn vất vả trong việc làm. Thường xuyên thao tác, chuyện trò qua lại với mẫu khỏa thân, thợ chụp ảnh Dũng Art từng bị vợ phản đối, nổi cơn ghen. Anh phải nhờ hai con thuyết phục và dần nhận được sự cảm thông của vợ. Họa sĩ Nguyễn Đình Hợp san sẻ kỷ niệm khiến anh cay mũi : “ Cách đây hai năm, tôi bị hàng xóm gửi đơn tố cáo lên cơ quan chức năng. Họ thấy trong nhà có cô gái trần truồng và nghĩ tôi giở trò đồi bại. Cuối cùng, tôi phải lý giải rất nhiều để mọi người hiểu ” .* Khán giả ở triển lãm ảnh nude tiên phong tại Nước Ta ( tháng 9/2017 )Triển lãm ảnh khỏa thân đầu tiên ở Việt Nam

Triển lãm ảnh khỏa thân tiên phong ở Nước Ta
Theo ông Vi Kiến Thành – Cục trưởng Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, sau ồn ào tương quan đến việc họa sỹ bị người mẫu tố hiếp dâm, ban tổ chức triển khai khá ngần ngại khi thực thi triển lãm tác phẩm khỏa thân. Sau đó, nhiều đơn vị chức năng cho rằng cần tổ chức triển khai để tạo đổi khác cái nhìn của công chúng về tranh, ảnh nude. Triển lãm ảnh nude tiên phong ở TP. Hà Nội sẽ gắn mác 18 +, tọa lạc hơn 50 tác phẩm khỏa thân không dành cho độ tuổi vị thành niên, từ ngày 23 đến 30/7. Hồi tháng 9/2017, thợ chụp ảnh Hạo Nhiên tọa lạc hơn 50 tác phẩm khỏa thân trong triển lãm Tạo tác tại TP TP HCM – triển lãm ảnh nude tiên phong của Nước Ta .

Trọng Trường