Nhà thiết kế thời trang gốc Á và niềm tự hào tại kinh đô New York | Tập đoàn dệt may Việt Nam

Nếu có một TT thời trang của quốc tế là bệ phóng thành công xuất sắc cho những NTK gốc Á, đó chắc như đinh là Thành Phố New York .
Không phải London, Milan hay Paris mà là Thành Phố New York, nơi tập trung chuyên sâu phần đông nhất những nhà thiết kế ( NTK ) thời trang châu Á nổi tiếng. Phải chăng yếu tố đa chủng tộc đặc trưng của nước Mỹ, bản tính siêng năng và phát minh sáng tạo của người châu Á cùng với “ giấc mơ Mỹ ” đã làm nên sự thành công xuất sắc của họ ?

Công thức trên có lẽ đúng nhưng chưa hoàn toàn đủ. Người ta cho rằng “khẩu vị” thời trang của New York đơn giản, thực dụng và thiếu sự sáng tạo nhưng chính thành phố này lại là mặt trận thời trang cạnh tranh và vô cùng khốc liệt. Tựa như câu khẩu hiệu quen thuộc của show truyền hình nổi tiếng Project Runway, “One day you’re in. But the next day you’re out” (Hôm nay bạn còn trong cuộc chơi. Nhưng ngày hôm sau có thể bạn đã bị loại). Đối với những nhà thiết kế thời trang gốc Á, để tồn tại và phát triển thương hiệu tại New York cần hơn rất nhiều những yếu tố trên, bao gồm cả sự may mắn và thời thế.

THẾ HỆ “OG” VÀNG SON

Mở màn cho sự trỗi dậy của những nhà thiết kế thời trang gốc Á tại Thành Phố New York lại là bốn cái tên phái đẹp : Anna Sui với phong thái boho đầy sắc tố ; Kimora Lee Simmons quyến rũ cùng sức tác động ảnh hưởng của văn hóa truyền thống da màu đậm chất R’n ’ B ; Vivienne Tam yêu thương hết mình với bộ xườn xám truyền thống và Vera Wang với những bộ đầm cưới cực kỳ sành điệu. Chỉ có một quý ông duy nhất, đó là Zang Toi .
Trong bốn cái tên này, Vera Wang được coi là thành công xuất sắc nhất cho đến thời gian hiện tại. Bà không chỉ là một trong những niềm tự hào của thời trang Mỹ mà còn của những nhà thiết kế gốc Á khác tại Thành Phố New York. Đầm cưới của Vera Wang là niềm mơ ước của nhiều phụ nữ trên toàn quốc tế. Điều đó cho thấy tầm ảnh hưởng tác động của bà lớn thế nào trong ngành thời trang .

Zang Toi là một trong những dẫn chứng nổi bật cho “ Giấc mơ Mỹ ” của thời trang Thành Phố New York. Ông rời Malaysia đến Thành Phố New York khi mới 20 tuổi với vỏn vẹn 300 đô la cùng giấc mơ thời trang lớn. Mùa Xuân 2020 ghi lại sự nghiệp 30 năm thiết kế xây dựng tên thương hiệu của ông .
Trên thực tiễn, một người như Vera Wang muốn thất bại cũng không dễ. Xuất thân là biên tập viên của tạp chí Vogue trong 15 năm và giám đốc thời trang cho Ralph Lauren trong ba năm, Vera Wang có đủ mọi yếu tố tạo ra sự thành công xuất sắc của một NTK : gu thẩm mỹ và nghệ thuật của một NTK và một biên tập viên thời trang ; kỹ thuật, kinh nghiệm tay nghề và cả những mối quan hệ. Năm 1990, Vera Wang Open tiệm tiên phong của mình và sau 10 năm thành công xuất sắc với dòng đồ cưới, bà cho ra đời dòng Ready-to-wear để thỏa mãn nhu cầu góc nhìn đậm cá tính, sành điệu của thời trang hi-fashion. Tính đến thời gian này, Vera Wang đã tạo nên một đế chế gồm có quần áo thường ngày, đồ dạ hội, đồ cưới cho đến đồ ngủ, phụ kiện, nước hoa, mỹ phẩm, trang sức đẹp và cả đồ nội thất bên trong .
Đến năm 2007, Thành Phố New York đảm nhiệm đợt sóng những nhà thiết kế thời trang gốc Á tiếp theo. trái lại với thế hệ 1.0, lần này là những chàng trai trẻ gồm Phillip Lim, Jason Wu, Richard Chai, Alexander Wang, Peter Som, Derek Lam, Altuzarra, Prabal Gurung … Trong số đó, Thakoon Panichgul là cái tên được nhiều kỳ vọng bởi anh là NTK gốc Á khan hiếm được “ bà đầm băng giá ” Anna Wintour nâng đỡ. Anh thậm chí còn còn được Open trong bộ phim tài liệu The September Issue nổi tiếng .

Sự bùng nổ số lượng những nhà thiết kế thời trang gốc Á thao tác tại Thành Phố New York vào thời gian này diễn ra bởi hai nguyên do chính. Đầu tiên là sự tăng trưởng về số lượng sinh viên tại những trường thời trang nổi tiếng gồm có Parsons School of Design và Fashion Institute of Technology ( FIT ). Năm 2010, Parsons thống kê có khoảng chừng 70 % sinh viên quốc tế đến từ châu Á còn FIT có 25 % sinh viên là người gốc Á. Đây cũng là thập niên lưu lại sự trỗi dậy của Trung Quốc với vai trò là thị trường lớn mới nổi của ngành thời trang. Năm 2012, Jason Wu trình làng BST lấy cảm hứng từ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng Trung Quốc để biểu lộ niềm tự hào cũng như truyền tải thông điệp về sự hào nhoáng, vương giả và tầm quan trọng của Trung Quốc. Đến cả ông hoàng thời trang Mỹ Ralph Lauren cũng dành riêng BST Thu – Đông 2011 để chiều lòng khách VIP nói tiếng Hoa ngữ .
Trong thế hệ NTK gốc Á 2.0, Alexander Wang có phần nổi trội hơn cả. Nổi tiếng với phong thái thể thao với những đường cắt tân tiến, Wang nhanh gọn tạo được tiếng vang và nhận được phần thưởng CFDA / Vogue Fashion Fund năm 2008. Thế nhưng nổi tiếng của anh cũng đi cùng tăm tiếng. Đã từng có thời gian Alexander Wang liên tục bị tố đạo nhái những thiết kế của Nicolas Ghesquière và nhiều NTK khác. Những tưởng scandal này sẽ hủy hoại sự nghiệp của anh nhưng khôi hài thay, Kering lại chọn anh là người thay thế sửa chữa Nicolas Ghesquière tại Balenciaga. Sự kiện này đem lại không riêng gì khét tiếng cho Wang mà còn là niềm tự hào và tham vọng cho những cái tên châu Á. Dù sao đi nữa, Alexander Wang cũng là nhà thiết kế thời trang gốc Á tiên phong vào vị trí giám đốc phát minh sáng tạo cho một nhà thời trang Pháp truyền kiếp .

Laura Kim ( phải ) và Fernando Garcia – Đồng Giám đốc phát minh sáng tạo tại Oscar de la Renta

 

NTK Snow Xue Gao

 

NTK Sandy Liang

Cùng thế hệ với Alexander Wang còn có những cái tên làm nên chuyện, hay chí ít là duy trì phong độ cho đến ngày nay. Khởi nghiệp sớm hơn vài năm, đôi bạn thân Carol Kim và Humberto Leon của Opening Ceremony cũng đã có 8 năm làm việc tại Kenzo; Jason Wu giành được vị trí giám đốc sáng tạo ở Hugo Boss, Altuzarra với sự hậu thuẫn của Carine Roitfeld đã tham gia Paris Fashion Week được ba năm; Prabal Gurung và Phillip Lim trở thành hai trong những cái tên được mong chờ tại New York Fashion Week. Thế nhưng cũng có người không đạt được thành công như mong muốn. Peter Som ngưng cho ra BST tại New York Fashion Week từ năm 2015 hay Thakoon với sự nghiệp không tương xứng với bệ phóng của Anna Wintour. Nhưng dù sao đi nữa, tất cả đều đã để lại dấu ấn và mang đến những màu sắc thú vị cho bức tranh thời trang tổng thể của New York nói riêng và nước Mỹ nói chung.

THỬ THÁCH KHẮC NGHIỆT CHO THẾ HỆ 3.0 TRIỂN VỌNG

Với hai nguyên do chính đã nêu trên, Thành Phố New York vẫn không ngừng đảm nhiệm những kĩ năng thiết kế gốc Á mới. Khác với thế hệ tiền bối, những nhà thiết kế thời trang gốc Á trẻ ngày này có nhiều lợi thế để thiết kế xây dựng tên thương hiệu hơn nhờ internet và mạng xã hội. Những khóa học trực tuyến trở nên phổ cập và thuận tiện tiếp cận hơn. Instagram, Facebook hay Twitter trở thành kênh tiếp thị hữu hiệu cho những tên thương hiệu từ nhỏ đến trung bình. Với sự tiếp sức của e-commerce, việc kinh doanh thương mại cũng trở nên thuận tiện hơn. Đó cũng là những nguyên do làm cho sự cạnh tranh đối đầu càng khắc nghiệt hơn. Ngoài duy trì sự sống sót giữa những tên thương hiệu sáng lập cùng thời gian, những NTK trẻ cũng có rủi ro tiềm ẩn bị những tên thương hiệu lớn hơn tiêu diệt. Để tạo dấu ấn và tiếng nói riêng trên một sân chơi quá đông đúc chính là khó khăn vất vả lớn nhất .

Những thiết kế của Peter Do

Thiết kế của CFGNY
Điều đó không có nghĩa là không có ai thực sự điển hình nổi bật. Nắm vai trò 50% linh hồn của tên thương hiệu nổi tiếng Oscar de la Renta, NTK gốc Hàn Laura Kim đã giành được sự công nhận của truyền thông online lẫn tình nhân thời trang khi vừa mở màn đảm nhiệm vị trí đồng phát minh sáng tạo tại nhà thời trang này. Ngoài ra, Laura còn đảm nhiệm thêm vị trí Giám đốc phát minh sáng tạo tại Monse. Ji Oh, một NTK Mỹ gốc Hàn khác cũng đã để lại dấu ấn trong làng thời trang Thành Phố New York bởi phong thái Androgyny và những bộ đồng phục biến tấu lạ mắt. Nhiếp ảnh gia thời trang đường phố gốc Việt nổi tiếng Tommy Ton cũng tham gia nghành thiết kế với vai trò giám đốc phát minh sáng tạo của tên thương hiệu theo phong thái tối giản xa xỉ Deveaux .
Lực lượng NTK gốc Hoa vẫn chiếm số lượng áp đảo với chất lượng đáng kể. Sở hữu một loạt thành tích đáng kể như đạt phần thưởng Swarovski và Vogue Talents New Generation Award năm 2017, được lọt vào list đề cử của LVMH Prize năm 2018, nằm trong list 30 Under 30 của tạp chí Forbes châu Á, Snow Xue Gao với phong thái avant-garde đặc trưng. Snow biến tấu những bộ suit may đo, phá vỡ cấu trúc và kết hợp chất liệu, họa tiết tinh xảo, mang đến một sắc tố đặc biệt quan trọng và điển hình nổi bật tại New York Fashion Week. Sandy Liang cũng là một cái tên điển hình nổi bật quen thuộc với thời trang Thành Phố New York bởi phong thái “ quirky ” và unisex. Kim Shui nổi tiếng với những bộ xườn xám phá cách, quyến rũ và Jenny Cheng tại tên thương hiệu underground Esther Gauntlett đang được giới trẻ Thành Phố New York chăm sóc .

DẤU ẤN NHÀ THIẾT KẾ THỜI TRANG VIỆT TRONG LÒNG NEW YORK

Dù không chiếm số lượng phần đông như Trung Quốc, Nước Hàn hay Nhật Bản, nhưng sân chơi thời trang Thành Phố New York đã Open một số ít “ anh tài ” gốc Việt đáng được nhắc đến. Tiêu biểu nhất phải nhắc đến tiên phong là Peter Do. Trước khi xây dựng tên thương hiệu năm 2018, Peter đã nhận được phần thưởng LVMH Graduate Prize năm năm trước, thao tác tại tên thương hiệu Derek Lam và Céline dưới sự dẫn dắt của Phoebe Philo. Thừa hưởng phong thái tối giản tân tiến của Phoebe Philo, sự ngưỡng mộ với Margiela và Helmut Lang cùng kỹ thuật cắt may đỉnh điểm, Peter nhanh gọn lôi cuốn được sự quan tâm và nhìn nhận cao của giới thời trang, trong đó có Net-A-Porter, Dover Street Market về Bergdorf Goodman. Đầu năm nay, Peter Do được công bố là 1 trong 8 NTK lọt vào list chung kết của phần thưởng LVMH Prize. Peter Do sẽ thành công xuất sắc đến mức nào vẫn còn là một ẩn số, nhưng có lẽ rằng thành công xuất sắc đó sẽ vượt ra khỏi biên giới nước Mỹ bởi anh từng san sẻ tham vọng muốn trở thành Phoebe Philo .

R13 – cái tên mới mẻ và lạ mắt lạ lẫm với phong thái Punk bụi bặm bụi bờ chỉ mới trình diễn tại New York Fashion Week cách đây 4 năm nhưng thực ra tên thương hiệu này có tuổi đời 10 năm và được xây dựng bởi NTK gốc Việt Chris Leba. Nhân tố huyền bí này thực ra là một nhân vật lão làng của thời trang Thành Phố New York với kinh nghiệm tay nghề dày dặn từ J.Crew, American Eagle và đáng kể nhất là 20 năm thao tác tại Ralph Lauren. Đó cũng là nguyên do Chris chịu ẩn mình sau R13 để không tác động ảnh hưởng đến việc làm tại hai tên thương hiệu mãi đến năm năm nay, khi anh nghỉ việc tại Ralph Lauren để tập trung chuyên sâu cho tên thương hiệu riêng. Phong cách Punk tươi tắn và làm mưa làm gió của R13 đến từ ấn tượng của Chris về Thành Phố New York khi anh mới di dân đến đây vào những năm 80, thời gian mà văn hóa truyền thống nhạc rock ngông nghênh, bất cần là lẽ sống của giới trẻ. Khi được hỏi về tương lai, Chris không đặt ra một đích đến nào vì theo anh, tương lai không hề nói trước nhưng chắc như đinh phải luôn không ngừng tăng trưởng .
Nếu phong thái của Peter Do hay Chris Leba mang tác động ảnh hưởng của thời trang Âu Mỹ thì hai cái tên sau lại mang văn hóa truyền thống, hồn Việt trong những thiết kế của mình .
CFGNY ( Concept Foreign Garments NY ) được xây dựng bởi hai thành viên Tin Nguyen và Daniel Chew với những thiết kế thời trang tích hợp thẩm mỹ và nghệ thuật theo hơi hướng “ kitsch ”. Show diễn mới nhất của bộ đôi thiết kế được lấy cảm hứng từ Phú Quốc, quê nhà của Tin và được miêu tả là sự phối hợp của một chút ít phương Tây, một chút ít ý thức Á Châu. Với Tin và Daniel, thế hệ người Mỹ gốc Á trẻ lớn lên tại Chinatown, tiếp đón cùng lúc hai nền văn hóa truyền thống. BST là sự biểu lộ nhận thức của họ về châu Á : trộn lẫn, biến hóa và cũng thật mơ hồ. Dấu ấn Việt trong BST này còn hiện hữu ngay trên phục trang bởi toàn bộ đều được làm bởi những người thợ may Nước Ta. Chúng ta không khỏi động lòng khi thấy thiết kế làm liên tưởng đến bộ đồ chống nắng của người đi xe máy, đôi giày rọ bộ đội, những chiếc hạt nhựa sắc tố hay những lá bài game show tuổi thơ … Thật “ Nước Ta ” làm thế nào !
Ai cũng có một niềm tự hào truyền cảm hứng cho riêng mình. Với ba chàng trai Jin Kay ( đã từng thao tác tại Gucci và Narciso Rodriguez ), Dylan Cao ( từng thao tác tại 3.1 Phillip Lim và R13 ) và Huy Luong của tên thương hiệu Commission xây dựng năm 2018, đó là hình ảnh của những người mẹ của mình trong thập niên 80, 90. Kay đến từ Nước Hàn, Dylan và Huy từ Nước Ta, nhưng cả ba đều tìm thấy điểm chung là phục trang của những người phụ nữ trong thời gian chuyển giao giữa hai thập niên. Dylan san sẻ : “ Chúng tôi muốn nói về quy trình tiến độ mà ít ai nói đến hoặc lãng mạn hóa nhất ”. Có lẽ đó là ký ức đẹp tươi của hầu hết tất cả chúng ta, khi mẹ, cô, dì của mình đặt may lại những bộ phục trang hàng hiệu cao cấp trên catalogue với vải vóc và tiền công rẻ hơn. Mặc dù mới xây dựng không lâu, Commission đã được nhìn nhận tráng lệ và tiếp đón khi tên thương hiệu được bán trên hai trang e-commerce thời trang lớn là Net-A-Porter và Ssense. Cuối năm 2019, Commission cũng lọt vào list top 20 của LVMH Prize .

Jin Kay, Huy Luong và Dylan Cao của tên thương hiệu Commission

TẠM KẾT

Thành Phố New York là một thành phố bận rộn và vô cùng cạnh tranh đối đầu, nhưng đó cũng chính là thiên nhiên và môi trường và thời cơ để tăng trưởng dù bạn đến từ đâu hay mang màu da nào. Sự Open của những nhà thiết kế thời trang gốc Á tạo ra sự chuyện tại thành phố này như một niềm tự hào và cũng là cảm hứng để thế hệ thiết kế trẻ châu Á ở bất kể đâu hoàn toàn có thể cố gắng nỗ lực và thực thi tham vọng thời trang của mình. Như Chris Leba nhận định và đánh giá : “ Thành Phố New York giống như giải đấu Super Bowl của mọi thứ và sự cạnh tranh đối đầu vô cùng quyết liệt. Điều quan trọng là những kĩ năng trẻ cần dành thời hạn để học hỏi, góp vốn đầu tư và nuôi dưỡng kĩ năng của mình, để rồi hoàn toàn có thể góp phần cho xã hội lẫn hội đồng. Cũng như lời Frank Sinatra trong ca khúc Thành Phố New York, Thành Phố New York tầm cỡ, nếu bạn thành công xuất sắc ở Thành Phố New York, bạn hoàn toàn có thể thành công xuất sắc ở bất kỳ đâu .
Giờ đây, cũng như những NTK và tên thương hiệu khắp nơi, toàn bộ đều đang phải đối lập với những thử thách khó khăn vất vả khôn lường của đại dịch Covid-19. Hãy cùng kỳ vọng rằng những kĩ năng thực thụ sẽ đủ tiềm lực, sức mạnh để liên tục trụ vững và tăng trưởng .

Hoàng Hân (tổng hợp)