Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam

Nét đặc sắc trong trang phục truyền thống của phụ nữ dân tộc Mường

(LVH)- Người Mường có những đặc trưng riêng hết sức nổi bật về tạo hình và phong cách thẩm mỹ trên trang phục dân tộc. Chính điều đó đã tạo nên cho phụ nữ Mường nét duyên dáng, niềm tự hào khi khoác trên mình trang phục truyền thống.

Điệu múa uyển chuyển trong trang phục của phụ nữ dân tộc Mường tại “Ngôi nhà chung”

Du khách du lịch thăm quan khi có thời cơ hãy đến ngay “ Ngôi nhà chung ” của hội đồng 54 dân tộc ( Đồng Mô – Sơn Tây – Thành Phố Hà Nội ), để thưởng thức nhiều nét văn hóa truyền thống rực rỡ của những đồng bào những dân tộc đang sinh sống và hoạt động giải trí tại nơi đây nói chung và đồng bào dân tộc Mường nói riêng, một trong số đó chính là khám phá nét rực rỡ trong trang phục truyền thống lịch sử của phụ nữ dân tộc Mường .

Phụ nữ dân tộc Mường thướt tha trong trang phục dân tộc của mình

Một bộ trang phục truyền thống lịch sử của phụ nữ dân tộc Mường về cơ bản gồm những yếu tố sau : Chiếc khăn trắng thắt trên đầu, người Mường gọi là bít trôốc ( hoặc mũ ) ; Áo ngắn, có độ dài vừa chấm eo lưng ; Áo chùng, tương tự như như áo ngắn nhưng được lê dài xuống ngang đầu gối, phía dưới hơi xoè rộng, hai vạt áo buông tự do tạo cảm xúc mềm mại và mượt mà ( thời nay thường chỉ thấy trong những liên hoan ) ; Yếm ; Váy, gồm hai phần chính là cạp váy và chân váy, cạp váy có sắc tố tỏa nắng rực rỡ, được dệt rất công phu và là bộ phận điển hình nổi bật trên trang phục .

Phụ nữ dân tộc Mường trong trang phục dân tộc trong một tiệc tùng diễn ra tại ” Ngôi nhà chung ”
Nguyên liệu làm ra vải, màu nhuộm đều được đôi bàn tay kéo léo của người phụ nữ Mường lựa chọn từ trong vạn vật thiên nhiên, từ cỏ cây hoa lá thân mật với đời sống thường ngày của họ. Về sắc tố, phụ nữ Mường không ưa những những sắc tố quá chói gắt, rực rỡ tỏa nắng ; có những bộ phận trong trang phục được pháp luật thống nhất về sắc tố. Chẳng hạn, váy phải là màu đen hoặc xanh đen, khăn thắt trên đầu phải là màu trắng, không khi nào người phụ nữ Mường dùng màu khác với tập quán đó, tuy nhiên không cho nên vì thế mà trang phục truyền thống lịch sử của người phụ nữ Mường rơi vào tẻ nhạt, đơn điệu, tuyệt kỹ này nằm ở cách giải quyết và xử lý tinh xảo về sắc tố trên áo ngắn, yếm, bộ tênh và nhất là sắc tố, hoa văn trên cạp váy .

Phụ nữ trong trang phục truyền thống tại các lễ hội diễn ra tại “Làng”

Nghệ thuật trang trí cạp váy trong trang phục truyền thống lịch sử của phụ nữ Mường nằm trong dòng nghệ thuật và thẩm mỹ Đông Sơn, được bộc lộ qua bố cục tổng quan, những hoạ tiết hình học và động vật hoang dã được cách điệu trên cạp váy, tiêu biểu vượt trội : hình tượng mặt trời ở TT trống đồng được chuyển hoá thành những ngôi sao 5 cánh tám cánh đứng san sát cạnh nhau thành một dải ngang trên cạp váy, hoặc những mô típ động vật hoang dã như : hươu, gà, công, phượng, chân tim, rắn, rồng … thường thấy trên trống đồng cũng được mô phỏng lại trên cạp váy. Màu sắc cũng được lựa chọn rất kỹ lưỡng để trang trí, bảo vệ vừa bùng cháy rực rỡ nhưng vẫn phải hòa giải với toàn diện và tổng thể trang phục .
Nghệ thuật trang trí cạp váy của người phụ nữ Mường một mặt phản ánh những giá trị nhân sinh và thiên hà luận của người Việt cổ, đồng thời nói lên óc nghệ thuật và thẩm mỹ, phát minh sáng tạo và đôi bàn tay khôn khéo của những người đã dệt nên nó .

Đặc biệt, trong bộ trang phục của phụ nữ Mường, chiếc khăn đội đầu có ý nghĩa quan trọng. Khăn có màu trắng. Người Mường ý niệm màu trắng như một sự tinh khiết, thanh cao, là khung trời, một cõi cực lạc và thoát tục nên phụ nữ Mường đội đầu bằng chiếc khăn màu trắng để biểu lộ lòng kính trọng và tôn vinh. Bên cạnh ý nghĩa về sắc tố, nét tinh xảo, độc lạ, mang đậm tính triết học về nhân sinh quan của văn hóa truyền thống Mường còn được biểu lộ rất rõ trong cách đội khăn. Chiếc nút thắt của khăn nằm ở vị trí phía trên búi tóc bộc lộ cho sự yên bình. Ngoài ra, bộ trang phục còn có áo chùng ( chỉ mặc trong ngày liên hoan ), khăn thắt áo, cạp cấu váy, vòng bạc, vòng cườm đeo cổ, đeo tay và bộ xà tích …

Không gian Làng dân tộc Mường tại Làng Văn hóa – Du lịch những dân tộc Nước Ta
Những phụ nữ Mường khi diện trang phục truyền thống cuội nguồn kết nối với phong thái nhẹ nhàng, duyên dáng cảm thấy tự tin, mềm mại và mượt mà và uyển chuyển hơn. Mỗi chi tiết cụ thể trên trang phục không riêng gì bộc lộ giá trị văn hóa truyền thống mà còn cho thấy sự khôn khéo của những cô gái. Những cô gái Mường khoác trên mình bộ trang phục rực rỡ tỏa nắng, tựa như những bông hoa đủ sắc tố rực rỡ tỏa nắng giữa đại ngàn Tây Bắc. Và có lẽ rằng chính những điều này đã khiến người phụ nữ Mường luôn cảm thấy tự hào khi khoác lên mình bộ trang phục truyền thống lịch sử của dân tộc mình .

Thúy Nga (TH)