Vì sao Triều Tiên ‘rung chuông báo tử’ quan hệ với Hàn Quốc?

Trong hơn một năm qua, Bình Nhưỡng cảnh báo nhắc nhở Hàn Quốc ngày càng nóng bức rằng vai trò trung gian của họ trong quan hệ Mỹ – Triều đang không đi đến đâu .Ngày 16/6, Triều Tiên giật sập văn phòng liên lạc chung với Hàn Quốc ở Kaesong. Văn phòng này đóng vai trò như đại sứ quán hai nước, đồng thời cung ứng kênh liên lạc trực tiếp giữa hai miền bán đảo Triều Tiên. Hàng chục quan chức hai nước thao tác trong tòa nhà này và quan chức Hàn Quốc tới thao tác tại đây mỗi tuần .Văn phòng liên lạc chung với Hàn Quốc ở Kaesong bị Triều Tiên giật sập hôm 16/6. Ảnh: KCNA.Văn phòng liên lạc chung với Hàn Quốc ở Kaesong bị Triều Tiên giật sập hôm 16/6. Ảnh : KCNA .

Vụ giật sập đã phá hủy hai năm giảm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên, vốn được kỳ vọng sẽ dẫn đến phi hạt nhân hóa Triều Tiên hay ký kết hiệp ước hòa bình chính thức chấm dứt Chiến tranh liên Triều 1950 – 1953. Kim Jong-un đang hành động đúng như lời cảnh báo ông đã lặp đi lặp lại rằng ông sẽ đưa mối quan hệ liên Triều sang giai đoạn mới, coi Hàn Quốc không phải là một đối tác hòa giải mà là “kẻ thù”.

Hàn Quốc nói rằng Triều Tiên sẽ phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm cho hành vi của mình và cảnh báo nhắc nhở nếu Bình Nhưỡng liên tục làm tình hình thêm trầm trọng, họ sẽ có giải pháp đáp trả tương ứng .Tuần trước, Triều Tiên cho biết họ đã bác bỏ đề xuất kiến nghị gần đây của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in về việc cử đặc phái viên tới Bình Nhưỡng. Quân đội Triều Tiên cho biết họ đang xin ông Kim chấp thuận đồng ý ” nối lại tổng thể cuộc tập trận tiếp tục ” gần biên giới biển phía tây đang tranh chấp, mặc dầu đã có thỏa thuận hợp tác liên Triều cấm những cuộc tập trận như vậy .Những diễn biến giữa Bình Nhưỡng và Seoul báo hiệu rằng vòng xoáy khủng hoảng cục bộ quan hệ liên Triều ” không hề cứu vãn “, Lee Byong-chul, chuyên viên về Triều Tiên tại Viện Nghiên cứu Viễn Đông Kyungnam tại Seoul, cho biết .

“Triều Tiên đã rung chuông báo tử cho mối quan hệ với chính quyền Moon Jae-in”, ông nói.

Tam giác quan hệ Kim – Moon – Trump đã có nhiều dịch chuyển trong ba năm qua. Trump – Kim từng dành phần nhiều năm 2017 để đấu khẩu, khi Trump cảnh báo nhắc nhở trút ” lửa và thịnh nộ ” lên Triều Tiên sau những vụ thử tên lửa đạn đạo tầm xa và hạt nhân của Bình Nhưỡng. Trong khi đó, Triều Tiên gọi Trump là ” gã lẩm cẩm loạn trí “. Nỗ lực làm trung gian hòa giải của Moon Jae-in đạt được thành quả khi Trump – Kim gặp nhau tại Nước Singapore vào năm 2018, ghi lại cuộc gặp thượng đỉnh tiên phong giữa hai vương quốc .Nhưng mối quan hệ giữa hai chỉ huy trở nên tồi tệ khi cả hai ra về tay trắng sau cuộc gặp thượng đỉnh lần hai tháng 2/2019. Ông Kim không hề thuyết phục Mỹ thả lỏng lệnh trừng phạt mà ông rất cần để thiết kế xây dựng lại nền kinh tế tài chính. Sau thất bại đó, Triều Tiên trút sự tuyệt vọng lên người trung gian – Moon Jae-in .Trong những tháng gần đây, Triều Tiên gửi nhiều cảnh báo nhắc nhở tới Hàn Quốc. Tháng ba năm ngoái, họ bác bỏ vai trò trung gian của Hàn Quốc, gọi chính quyền sở tại Moon Jae-in là một ” người chơi chứ không phải là người phân xử khách quan ” vì họ là liên minh của Washington. Sau đó, họ rút nhân viên cấp dưới khỏi văn phòng liên lạc chung trong một khoảng chừng thời hạn. Hồi tháng ba, Triều Tiên nói rằng văn phòng Tổng thống Moon Jae-in ” có lối tâm lý khờ dại ” .

Đằng sau những lời chì chiết của Triều Tiên với Hàn Quốc là sự thất vọng của họ với chính quyền Trump. Việc phá hủy văn phòng liên lạc cũng nhằm gửi thông điệp đến cho Washington.

Lee Seong-hyon, nhà nghiên cứu và phân tích tại Viện Sejong, tổ chức triển khai nghiên cứu và điều tra ở Hàn Quốc, cho biết nền kinh tế tài chính vốn yếu kém của Triều Tiên trở nên tồi tệ hơn do Covid-19 làm tê liệt thương mại với quốc tế .

“Họ phải bày tỏ sự thất vọng và bất mãn, nhưng họ sợ bị đáp trả nếu trực tiếp khiêu khích Mỹ”, Lee nói. “Vì vậy, họ hành động giống như câu nói của người Triều Tiên: ‘Nếu ghét người hàng xóm thì hãy đá con chó của anh ta”.

Các nhà nghiên cứu và phân tích cho biết những rắc rối trong nước mà Trump đang đương đầu, gồm hệ quả kinh tế tài chính do dịch và không ổn định dân sự sau cái chết của George Floyd, giúp Triều Tiên có thời cơ vàng để khuấy động tình hình .Bằng cách làm ngày càng tăng căng thẳng mệt mỏi trên bán đảo Triều Tiên, 1 số ít người cho rằng ông Kim đang gây áp lực đè nén để ông Trump cung ứng cho ông tối thiểu là một thỏa thuận hợp tác giảm leo thang căng thẳng mệt mỏi, dưới hình thức thả lỏng những giải pháp trừng phạt, nếu Tổng thống Mỹ không muốn chủ trương ngoại giao với Triều Tiên trọn vẹn tan vỡ trước cuộc bầu cử tháng 11 .Trump đã nhiều lần khoe mối quan hệ cá thể với ông Kim là một trong những thành tựu chủ trương đối ngoại lớn nhất của mình, nói rằng điều đó đã giúp ngăn ngừa cuộc chiến tranh với Triều Tiên .Bình Nhưỡng gần đây kịch liệt chỉ trích việc người đào tẩu ở Hàn Quốc thả truyền đơn chống chính quyền sở tại sang Triều Tiên. Họ bộc lộ nó như vật chứng cho thấy Hàn Quốc đã thất bại trong việc thực thi những thỏa thuận hợp tác liên Triều. Khi ông Kim và ông Moon gặp nhau vào năm 2018, họ đã hứa sẽ chấm hết hành vi tuyên truyền xuyên biên giới như vậy .Đầu tháng này, Triều Tiên cắt mọi liên lạc với Hàn Quốc và cảnh báo nhắc nhở sẽ có những hành vi can đảm và mạnh mẽ hơn. Hôm 16/6, vài giờ trước khi hủy hoại văn phòng liên lạc, quân đội Triều Tiên dọa sẽ tái tiến hành quân đến khu vực gần biên giới Hàn Quốc .Theo thỏa thuận hợp tác được ký kết từ năm 2000, Triều Tiên đã rút 1 số ít đơn vị chức năng biên phòng để mở đường nối Hàn Quốc với núi Kumgang – điểm nghỉ mát ở Triều Tiên nằm trong chương trình thử nghiệm du lịch liên Triều – và đến Kaesong, nơi hai nước cùng quản lý và vận hành một khu công nghiệp nhiều năm trước khi văn phòng liên lạc Open .

Lời đe dọa của quân đội Triều Tiên báo hiệu rằng Bình Nhưỡng có thể phá hủy các cơ sở do Hàn Quốc xây dựng ở Kaesong cùng Kumgang và triển khai binh sĩ tới Khu Phi quân sự, Cheong Seong-chang, chuyên gia tại Viện Sejong, nói. Cả hai cơ sở ở Kaesong và Kumgang đều không hoạt động nhiều năm, sau khi bị đóng cửa giữa lúc căng thẳng về vũ khí hạt nhân của Triều Tiên tăng cao.

” Triều Tiên đã Tóm lại rằng họ không còn hoàn toàn có thể mong đợi bất kể điều gì từ chính quyền sở tại Moon Jae-in “, Cheong nói, đề cập đến việc Hàn Quốc khước từ mở lại những dự án Bất Động Sản ở Kaesong và Kumgang, vốn là nguồn tiền mặt quan trọng cho Bình Nhưỡng .

Khi cuộc bầu cử ở Mỹ ngày càng tới gần, Triều Tiên có thể chuyển các hành động khiêu khích sang hướng đe dọa Washington, như thử nghiệm tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm hay tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, Sin Beom-chul, nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Hàn Quốc về Chiến lược Quốc gia ở Seoul, nói.

” Gia tăng stress với Hàn Quốc là một phần trong kế hoạch lớn hơn của Kim Jong-un nhằm mục đích gây áp lực đè nén với Mỹ “, Sin nói .

Phương Vũ (Theo NYTimes)