Nguyên nhân Trung Quốc bị nhiều nước nghi ngờ, ghét bỏ

Bắc Kinh đánh giá, Tổng thống Trump dường như tập trung vào chính trị giao dịch và các thỏa thuận thương mại, hơn là vào nhân quyền và chính sách đối ngoại của Trung Quốc – hai chủ đề mà Bắc Kinh xưa nay đều muốn tránh, CNN nhận định ngày 31/10.

Trên khoanh vùng phạm vi to lớn hơn, chủ trương đối ngoại “ Nước Mỹ trên hết ” theo chủ nghĩa cô lập của Tổng thống Trump đã tạo điều kiện kèm theo cho Trung Quốc biểu lộ tầm chỉ huy toàn thế giới của họ trong một loạt nghành nghề dịch vụ chủ trương trọng điểm, từ khủng hoảng cục bộ khí hậu tới thương mại tự do.

Nhưng thay vì xây dựng thiện chí, Trung Quốc chọn con đường dọa nạt các đối tác toàn cầu của mình và đắm chìm trong những lời đại ngôn “đao to búa lớn” của chủ nghĩa dân tộc. Và thay vì trở thành một siêu cường toàn cầu cạnh tranh với Mỹ, Trung Quốc đánh mất danh tiếng của mình trên khắp thế giới.

Cơ hội cho Trung Quốc

Chưa đầy một tuần trước khi ông Trump nhậm chức hồi tháng 1/2017, quản trị Trung Quốc Tập Cận Bình lên sân khấu ở Davos, Thụy Sĩ, tại một sự kiện có vẻ như là bình minh của kỷ nguyên vàng danh cho Trung Quốc và tác động ảnh hưởng quốc tế của Bắc Kinh. Trong bài phát biểu trước giới tinh hoa tự do toàn thế giới tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới tổ chức triển khai ở dãy Alps, Thụy Sĩ, ông Tập lôi kéo những nước tránh xa chủ nghĩa bảo lãnh trong toàn cảnh ông Trump đã có những công bố hùng hồn về chủ trương “ Nước Mỹ trên hết ”. Bài phát biểu của ông Tập được những nhà chỉ huy kinh tế tài chính đảm nhiệm nhiệt liệt. Trong lời ra mắt ông Tập tại Davos, người sáng lập Diễn đàn Kinh tế Thế giới Klaus Schwab nói : “ Thế giới đang nhìn về phía Trung Quốc ”. quản trị Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ngày 17/1/2017 tại Davos. Ảnh : Getty Images. Ông Daniel Russel, trợ lý ngoại trưởng Mỹ đảm nhiệm những yếu tố Đông Á và Thái Bình Dương dưới thời Tổng thống Barack Obama, nói rằng, những lời đại ngôn chống toàn thế giới hóa của ông Trump và phát biểu với nội dung ngược lại của ông Tập khiến cho Trung Quốc có vẻ như là nhà chỉ huy toàn thế giới tiềm năng thay thế sửa chữa Mỹ. “ Trong khi ông Tập lên gân công bố Trung Quốc là người bảo vệ vĩ đại của mạng lưới hệ thống toàn thế giới, ông Trump tiến công nó một cách ghê gớm và đưa ra một thông điệp cực kỳ dân tộc bản địa chủ nghĩa. Điều đó đã phóng đại sự tương phản và lan rộng ra khoảng cách ”, ông Russel, nay là viện phó Viện Chính sách xã hội châu Á, nói. Trên nhiều nghành, những chủ trương của Tổng thống Trump mở ra thời cơ cho Trung Quốc đóng vai trò dẫn dắt lớn hơn trong những yếu tố toàn thế giới. Việc Mỹ rời bỏ Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương ( TPP ) hồi tháng 1/2017 Open cho Trung Quốc thôi thúc thỏa thuận hợp tác thương mại khu vực mà nước này dẫn dắt. Năm tháng sau khi ông Trump công bố rút khỏi thỏa thuận hợp tác Paris về biến hóa khí hậu, ông Tập nói trước cuộc họp của những chỉ huy Đảng Cộng sản Trung Quốc rằng, Trung Quốc sẽ là “ người cầm đuốc ” trong yếu tố này. Khi Tổng thống Trump mở màn tách Mỹ khỏi những liên minh, lôi kéo những đối tác chiến lược truyền kiếp giàn trải ngân sách quốc phòng cùng Mỹ, Trung Quốc nắm lấy thời cơ này để tới gần hơn những siêu cường khu vực. Trung Quốc và Nhật Bản lên kế hoạch thăm viếng cấp nhà nước lần tiên phong trong một thập kỷ, làm tan băng ngoại giao kể từ vụ tranh chấp chủ quyền lãnh thổ so với nhóm hòn đảo Senkaku / Điếu Ngư ở biển Hoa Đông năm 2012. Tổng thống Nước Hàn Moon Jae-in công bố hồi tháng 6/2017 rằng, việc tiến hành mạng lưới hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ ở Nước Hàn, hành động bị Trung Quốc phản đối kịch liệt, sẽ bị hoãn lại. Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, chỉ huy của một trong những liên minh thân cận nhất của Mỹ ở châu Á, nói rằng, ông “ yêu ” ông Tập Cận Bình. “ Tôi nghĩ rằng, lúc chính quyền sở tại Trump Open, Trung Quốc được phần còn lại của quốc tế coi là một nước có tiềm năng đóng vai trò không thay đổi trong việc lèo lái quốc tế vượt qua tiến trình nhiễu động tiếp theo trong vài năm tới ”, ông Steve Tsang, viện trưởng Viện Trung Quốc SOAS ( một đơn vị chức năng tư vấn độc lập có trụ sở ở Anh ), nói. Đối với ông Tập, đó là 12 tháng đáng nhớ. nhà nước Trung Quốc ghi điểm trên trường quốc tế, kiến thiết xây dựng mối quan hệ thân thiện với tân tổng thống Mỹ và giành được những thắng lợi kế hoạch về thương mại, chủ trương đối ngoại và đổi khác khí hậu. Tóm lại, “ chính quyền sở tại Trump là món quà cho Đảng Cộng sản Trung Quốc ”, ông Tsang đánh giá và nhận định. Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và quản trị Trung Quốc Tập Cận Bình duyệt đội danh dự ở Bắc Kinh hôm 20/10/2016. Ảnh : Getty Images.

Lệch hướng và đổ vỡ

Tuy nhiên, vào tháng 10/2020, gần 4 năm sau khi ông Trump nhậm chức, uy tín toàn thế giới của Trung Quốc rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Kết quả thăm dò dư luận mà Trung tâm Nghiên cứu Pew ( Mỹ ) công bố ngày 6/10 cho thấy, cơ quan chính phủ Trung Quốc nhận được nhìn nhận xấu đi ở tổng thể 14 nước lớn mà Pew khảo sát, gồm có Úc, Canada, Anh, Đức, Nhật Bản và Mỹ.

Năm 2002, có tới 65 % công dân Mỹ được khảo sát có nhìn nhận tích cực về Trung Quốc. Năm 2020, số lượng này giảm xuống còn 22 %. Có tới 74 % có đánh giá và nhận định xấu đi về Trung Quốc. Đại dịch COVID-19, được ghi nhận tiên phong ở thành phố Vũ Hán của Trung Quốc hồi tháng 12/2019, đã làm tổn hại nghiêm trọng uy tín của Bắc Kinh vì những nước trên quốc tế phải vật lộn với số ca mắc ngày càng tăng. Nhiều chỉ huy cơ quan chính phủ và quan chức khắp quốc tế, gồm có Tổng thống Trump cáo buộc Bắc Kinh giải quyết và xử lý đại dịch một cách không đúng, đơn cử là nói giảm về độ nghiêm trọng của virus trong quá trình đầu dịch bùng phát và để dịch lây lan ra quốc tế ( cấm dân Trung Quốc đi từ địa phương này sang địa phương khác, nhưng vẫn được cho phép họ ra quốc tế ). Thậm chí trước khi đại dịch bùng phát, uy tín của Trung Quốc khởi đầu giảm dần, đặc biệt quan trọng ở những vương quốc phương Tây. Nhiều năm qua, Úc luôn thân mật với Trung Quốc – điều khiến phương Tây không dễ chịu. Úc là liên minh thân cận của Mỹ, nhưng đối tác chiến lược thương mại lớn nhất của Úc là Trung Quốc. Khi Mỹ có nhà chỉ huy theo chủ nghĩa cô lập như ông Trump, Trung Quốc có thời cơ không hề tốt hơn để điệu đàng Úc. Tuy nhiên, năm 2018, khi chính phủ nước nhà Úc ra luật chống lại sự can thiệp của quốc tế, Bắc Kinh nổi giận, coi luật mới nhằm mục đích vào họ. Các nhà chỉ huy ở Canberra bị cắt đứt với Bắc Kinh, visa bị ngừng hoạt động, hàng xuất khẩu hàng giá trị cao sang Trung Quốc đùng một cái bị kiểm tra hải quan nhiều hơn, kỹ hơn, một nhà văn Úc bị cáo buộc làm gián điệp. Năm 2017, hơn 60 % người Úc có quan điểm tích cực về Trung Quốc, theo thăm dò dư luận của Pew. Năm 2020, tỷ suất này chỉ là 15 %. Tình cảnh tựa như diễn ra trong quan hệ với Canada. Quan hệ giữa Canada và Mỹ stress dưới thời ông Trump vì ông xung đột với Thủ tướng Canada Justin Trudeau về yếu tố nhập cư và thương mại. Tuy nhiên, thay vì tiến gần ông Trudeau hơn, Bắc Kinh khiến quan hệ với Ottawa đóng băng sâu. Sau khi Canada bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu, giám đốc kinh tế tài chính của tập đoàn lớn công nghệ tiên tiến Trung Quốc Huawei, con gái của nhà sáng lập Huawei, cuối năm 2018 theo đề xuất của Mỹ, Trung Quốc bắt giữ 2 người đàn ông Canada. Đó là người kinh doanh Michael Spavor và cựu nhà ngoại giao Michael Kovrig. Hai người này sau đó bị cáo buộc làm gián điệp, thanh toán giao dịch bí hiểm nhà nước. Năm 2019, Canada chặn xuất khẩu thịt và hạt cải dầu của Canada, dẫn tới tâm ý hoang mang lo lắng của những doanh nghiệp Canada đang hoạt động giải trí ở Trung Quốc. Dịp kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Canada-Trung Quốc hôm 14/10, Thủ tướng Trudeau nặng lời về chủ trương ngoại giao và hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc. “ Chúng tôi sẽ liên tục cam kết tuyệt đối thao tác với những liên minh để bảo vệ rằng, cách tiếp cận ngoại giao cưỡng bức của Trung Quốc không được coi là giải pháp thành công xuất sắc của họ ”, ông nói. Tại Ấn Độ, sự đi lên của Thủ tướng Narendra Modi theo chủ nghĩa dân túy năm năm trước cũng là thời cơ để Trung Quốc điệu đàng Ấn Độ – một siêu cường khu vực ngày càng mạnh mà Mỹ ve vãn từ lâu. Năm 2018, Ấn Độ và Trung Quốc xử lý được một vụ tranh chấp biên giới. Ông Tập và ông Modi gặp thượng đỉnh không chính thức 2 ngày tại Vũ Hán. Hai người uống trà, đi dạo trong vườn cảnh. Nhưng 2 năm sau đó, quan hệ giữa Ấn Độ và Trung Quốc lao dốc tới mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Vụ tranh chấp biên giới hồi tháng 6 khiến hơn 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng đã đẩy New Delhi tới gần hơn những đối thủ cạnh tranh quân sự chiến lược, ngoại giao của Bắc Kinh. Đó là Mỹ và Nhật Bản. Ấn Độ đã cấm một loạt những ứng dụng thông dụng của Trung Quốc, gồm có TikTok, giáng một đòn nặng nề vào ngành công nghệ tiên tiến Trung Quốc. Quân nhân Ấn Độ và Trung Quốc tại biên giới hai nước. Ảnh : Tribune India. Phó giáo sư He Yinan, Khoa Quan hệ quốc tế – Đại học Lehigh ( Mỹ ), nói rằng, 3 năm qua, khi Bắc Kinh không khơi mào những trận chiến ngoại giao với những nước khác, họ thường giảm tông xích mích hoặc rình rập đe dọa họ. “ Cách hành xử của Trung Quốc thực sự khiến nhiều nước nổi giận ”, bà nhận định và đánh giá. Bắc Kinh cũng đương đầu sự chỉ trích ngày càng tăng trong hội đồng quốc tế về 1 số ít yếu tố trong nước gây tranh cãi, gồm có giải quyết và xử lý nhân quyền và sự không tương đồng chính kiến, quyền dân sự ở Hong Kong, đặc biệt quan trọng là chủ nghĩa bành trướng quân sự chiến lược ở biển Đông. Phó giáo sư Jessica Chen Weiss, ĐH Cornell ( Mỹ ), đánh giá và nhận định : “ Tâm lý chống Trung Quốc đang ở mức cao nhất trong nhiều thập kỷ … và Bắc Kinh biết điều đó ”.

Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn còn tự tin vào sức mạnh kinh tế của mình, cho rằng, một thị trường 1,4 tỷ dân đủ sức hấp dẫn để Mỹ và các nước phụ thuộc nhiều vào kinh tế Trung Quốc không dám tách rời họ, trở lại thời kỳ chia cách cấp độ Chiến tranh Lạnh, ông Daniel Russel nhận định. “Nếu bạn nhìn nhận vấn đề từ góc nhìn của Trung Quốc, bạn sẽ đặt câu hỏi về con ngỗng tài chính đẻ trứng vàng?”, ông nói.

Hải quân Trung Quốc tập trận bắn đạn thật ở biển Đông. Ảnh : Asia News.

Thái An ( theo CNN )

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Sao Hoa Ngữ