Về các chuẩn mực đánh giá giá trị thẩm mỹ :: Suy ngẫm & Tự vấn :: https://thoitrangredep.vn
Trong các tiêu chí thuộc nội đung của chuẩn mực đánh giá thẩm mỹ, tiêu chí về tính nhân vănlà tiêu chí quan trọng hàng đầu. Đây cũng là tiêu chí nội dung quan trọng trong hệ chuẩn đánh giá các giá trị xã hội nói chung. Nếu như mọi giá trị đều được xác định trước hết ở tính nhân văn, ở ý nghĩa của chúng đối với sự phát triển, tiến bộ của con người và xã hội thì giá trị thẩm mỹ (trong mối quan hệ thống nhất với giá trị đạo đức và các hệ giá trị tinh thần khác) là hình thái giá trị đạt tới tính nhân văn ở mức độ cao nhất và tập trung nhất. Trong bất kỳ xã hội nào, giá trị thấm mỹ cũng nhằm tới việc “nhân đạo hóa” đời sống xã hội. Giá trị thẩm mỹ thẩm thấu trong mọi hình thái ý thức, mọi lĩnh vực hoạt động và quan hệ xã hội, mọi cách thức tổ chức đời sống vật chất và văn hoá tinh thần của cá nhân và cộng đồng… làmcho cuộc sống trở nên hài hòa, tốt đẹp. Trong lý luận cũng như trong đời sống hiện thực, giá trị thẩm mỹ luôn hợp thành nền móng tinh thần bảo đảm sự thống nhất, hài hoà và sự liên hệ nội tại giữa những lĩnh vực biểu hiện khác nhau của đời sống tinh thần con người và của toàn bộ xã hội. Hêgen đã viết: “Tôi tin rằng hành vi cao nhất của lý tính bao quát tất cả mọi ý niệm là hành vi thẩm mỹ rằng chỉ có trong vẻ đẹp thì chân lý và điều thiện mới hợp nhất với nhau bằng những mối liên hệ thân thuộc… Không thể coi là được phát triển vềmặt tinh thần nếu không có tình cảm thẩm mỹ”. Quả thực, đây là hình thái giá trị thực tiễn tinh thần ở trình độ phát triển cao và là hình thái giá trị đặc thù.
Tiêu chí tính nhân văn trong đánh giá thẩm mỹ đặt ra các yêu cầu cụ thể sau:
Bạn đang đọc: Về các chuẩn mực đánh giá giá trị thẩm mỹ :: Suy ngẫm & Tự vấn :: https://thoitrangredep.vn
Sự vật hiện tượng kỳ lạ ( vạn vật thiên nhiên, xã hội hay tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật … ) phải có năng lực trực tiếp gợi ra những khoái cảm thẩm mỹ trong sáng, vui tươi, những tình cảm nồng nhiệt, tốt đẹp, niềm tin yêu vào con người và đời sống, kích thích tiềm năng phát minh sáng tạo và khát vọng vươn tới những lý tưởng thẩm mỹ – xã hội chân chính .Phải có sự tương ứng của khách thể so với mạng lưới hệ thống nhu yếu, quyền lợi, mục tiêu thực tiễn và ý thức cơ bản của xã hội. Trong sự tương ứng này, những khoái cảm ý thức, niềm mê hồn và những hoài vọng mà khách thể mang lại cho cá thể không xích míc mà hoà hợp với thị hiếu và chuẩn mực chung của toàn thể xã hội .Khách thể phải đạt tới sự tương thích với xu thế tăng trưởng, với quy luật tăng trưởng của xã hội ( tương thích với tân tiến xã hội ). Điều đó có nghĩa là trong khách thể đó một mặt, phải lưu giữ, thừa kế được những nét đẹp theo quan điểm của những chuẩn mực truyền thống cuội nguồn, mặt khác, phải bao hàm được những yếu tố tiên tiến và phát triển, giữ vai trò ” vượt trước “, ” khuynh hướng ”, cho sự vươn tới của thực tại, đồng thời, biểu lộ được sự thống nhất giữa tính hiện thực và tính lý tưởng .Khách thể phải phân phối được những tiêu chí nhân văn của sự tăng trưởng xã hội, phải góp thêm phần đem lại đời sống tốt đẹp, niềm hạnh phúc, tạo điều kiện kèm theo thôi thúc sự tăng trưởng hài hoà, triển khai xong của con người và của xã hội, cung ứng được mục tiêu, nhu yếu mà hiện thực xã hội đặt ra trong mỗi quá trình nhất định .Đồng thời với tiêu chuẩn về tính nhân văn, tiêu chuẩn vềsự hàihoà thẩm mỹ vàhoàn thiện thẩm mỹcũng giữ một vị trí đặc biệt quan trọng trong nhìn nhận thẩm mỹ .Không phải ngẫu nhiêm mà trong lịch sử dân tộc tăng trưởng tư tưởng mỹ học đã sống sót thông dụng ý niệm coi sự hài hòa chất và tính triển khai xong thẩm mỹ là những đường hầu hết cấu thành cái đẹp. Hài hòa thẩm mỹ là khái niệm phản ánh tính toàn vẹn, hài hòa và hợp lý thống nhất của mối quan hệ giữa những yếu tố thuộc nội dung và cấu trúc của một chỉnh thể khách thể thẩm mỹ hoặc sự tương hợp giữa hiện tượng kỳ lạ thẩm mỹ này với hiện tượng kỳ lạ thẩm mỹ khác trong tính muôn màu muôn vẻ của chúng. Sự hài hoà của khách thể ( đối tượng người tiêu dùng của nhìn nhận thẩm mỹ ) không phải là sự cân đối đơn thuần, sự hoà hợp một chiều, mà là sự thống nhất trên cơ sở những độc lạ về lượng và về chất. Hài hoà là thuộc tính thực chất của cái đẹp .Sự hoàn thành xong thẩm mỹ là ý niệm về mức độ cao nhất, toàn vẹn và không thiếu nhất ( cả về chất và lượng ) của sự hài hoà của khách thể trong một toàn cảnh, điều kiện kèm theo xác lập nào đó. Ở mức độ này, trong những mối quan hệ đơn cử, những thuộc tính thẩm mỹ của đối tượng người dùng coi như đạt tới sự hài hoà tối ưu, tuyệt vời và hoàn hảo nhất. Hoàn thiện thẩm mỹ được xem là sự tương thích trọn vẹn, sự khẳng định chắc chắn trực tiếp lý tưởng thẩm mỹ của con người và xã hội. Chính vì lẽ đó, triển khai xong thẩm mỹ luôn sống sót với tư cách là chuẩn mực cơ bản của nhìn nhận thẩm mỹ. Một sự vật, hiện tượng kỳ lạ tự nhiên, xã hội hay thẩm mỹ và nghệ thuật … chỉ được thừa nhận là đẹp khi có sự tương thích với chuẩn mực về sự triển khai xong thẩm mỹ. ( Tất nhiên, ” sự hoàn thành xong ” luôn phải được nhìn nhận với ý nghĩa tương đối trong những điều kiện kèm theo và quan hệ đơn cử ) .Mối quan hệ giữa hòa giải thẩm mỹ và triển khai xong thẩm mỹ là mối quan hệ bienẹ chứng. Hài hoà là tiền đề, điều kiện kèm theo của triển khai xong. Ngược lại, triển khai xong là sự bộc lộ của hài hoà đạt tới mức cao và mang ý nghĩa thẩm mỹ tích cực nhất .Hài hoà thẩm mỹ là một trong những tiêu chuẩn nhìn nhận giá trị thẩm mỹ, thể hiện trong nó sự thống nhất biện chứng giữa cái khách quan và cái chủ quan. Hài hoà là thuộc tính giá trị không riêng gì nhờ vào vào những phẩm chất vốn có của khách thể, mà còn phụ thuộc vào nhiều vào những tác nhân chủ quan của con người. Đánh giá thẩm mỹ từ tiêu chuẩn hài hoà không hề tách rờinội dung lịch sử dân tộc – xã hội, sự phản ánh về mặt thẩm mỹ những quan hệ kinh tế tài chính – xã hội, giai cấp hay dân tộc bản địa nhất định. Những nội dung đó thường bộc lộ trực tiếp qua mạng lưới hệ thống nhu yếu thực tiễn và niềm tin của con người và xã hội .Trong đời sống hiện thực, sự hòa giải thẩm mỹ mang ý nghĩa xã hội cao nhất là sự hài hoà giữa cá thể và xã hội, giữa con người và tự nhiên, là sự hài hoà giữa những giá trị văn hoá niềm tin có ý nghĩa chuẩn mực. Cái đẹp đích thực là cái đẹp phải đạt tới tính đúng đắn, chân thực của đời sống, tính nhân bản, nhân văn tốt đẹp và tính chỉnh thể, toàn vẹn, biểu cảm, hoàn thành xong thẩm mỹ. Theo đó, sự hài hòa Chân – Thiện – Mỹ luôn được coi là hệ tiêu chuẩn tổng hợp để nhìn nhận cái đẹp .Cùng với tiêu chuẩn về sự hòa giải, hoàn thành xong thẩm mỹ, tiêu chuẩn về tính biểu cảm và tínhhình tượnglà tiêu chuẩn chuẩn mực đặc trưng để nhìn nhận giá trị thẩm mỹ .
Khác với các giá trị xã hội khác (như giá trị khoa học, đạo đức…), giá trị thẩm mỹ được xác định phụ thuộc trước hết và trực tiếp vào khả năng biểu cảmcủa khách thể thẩm mỹ. Nếu như giá trị khoa học được xác định ở tính ưu việt của lý tính trong phản ánh thế giới khách quan, thể hiện ở tính đúng đắn của chân lý khoa học, giá trị đạo đức được xác định ở tính không thể chia cắt giữa tình cảm và lý trí, ý chí, thì giá trị thẩm mỹ được xác định nổi bật ở tình cảm, ở khả năng gợi ra những cung bậc tinh tế, phong phú với nhiều sắc thái khác nhau của cảm xúc thẩm mỹ tích cực của con người.
Xem thêm: SỐNG NỘI TÂM LÀ NHƯ THẾ NÀO?
Đánh giá thẩm mỹ không phải là hoạt động giải trí nhìn nhận mang tính lý tính thuần túy mà khi nào cũng phải trải qua tình cảm so với cái toàn vẹn, hòa giải, triển khai xong thẩm mỹ của khách thể hiện thực. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều nhà mỹ học trong quá khứ đã từng định nghĩa thẩm mỹ và nghệ thuật là phương tiện đi lại nhận thức quốc tế bằng tình cảm. Cảm xúc thẩm mỹ là tác dụng của sự nhận thức và tự nhận thức thẩm mỹ dưới hình ảnh xúc cảm chủ quan. Về điều này, C.Mác và Ph. Ăngghen đã khẳng định chắc chắn : ” Con người khẳng định chắc chắn mình không riêng gì trong tư duy, mà còn trong quốc tế vật thể bằng tổng thể những cảm hứng “. Cảm xúc thẩm mỹ trở thành một hình thức lý luận – cảm tính, tư tương – cảm hứng tham gia trực tiếp vào quy trình nhìn nhận thắm mỹ, làm cho nhìn nhận thẩm mỹ trở nên có nội dung, có xu thế, có mục tiêu xác lập. Trong hoạt động giải trí thẩm mỹ, nói rộng hơn là trong đời sống thẩm mỹ, nếu thiếu vắng đi những xúc cảm của con người thì đã, đang và sẽ không khi nào hoàn toàn có thể có sự tìm tòi chân lý về con người. Khả năng biểu cảm của khách thể mang đến cảm hứng thẩm mỹ cho con người là đặc trưng không hề thiếu trong nhìn nhận thẩm mỹ. Cảm xúc thẩm mỹ trở thành cái có mục tiêu tự thân tham gia vào những giá trị thẩm mỹ .Tínhhình tượngcó tương quan mật thiết đến tính biểu cảm. Tính hình tượng của khách thể bao hàm trong nó hàng loạt yếu tố : Sự thống nhất giữa cái chung và cái riêng, giữa cái khách quan và cái chủ quan, giữa lý trí và cảm hứng … Nó mở ra năng lực gợi mở, thức tỉnh trí tưởng tượng, liên tưởng, so sánh … của con người và mang đến những sắc thái khác nhau cho cảm hứng thẩm mỹ. Nếu nội đung, ý nghĩa và thực chất xã hội của khách thể trong những hình thái giá trị xã hội khác hoàn toàn có thể được miêu tả dưới hình thức logic của tư tưởng, thì nội đung, thực ra, ý nghĩa thẩm mỹ – xã hội của khách thể chỉ hoàn toàn có thể được biểu lộ trải qua hình thức sinh động, đơn cử cảm tính của mạng lưới hệ thống những hình tượng .Trong nghành nhìn nhận thẩm mỹ nghệ thuật, tiêu chuẩn về tính hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật được coi là tiêu chuẩn xuất phát điểm của mọi hoạt động giải trí nhìn nhận. Nghệ thuật sống bằng hình tượng. Trong nghệ thuật và thẩm mỹ, tư tưởng không hiện ra bằng triết lý khô khan, bằng những phát biểu thuần tuý mang đặc thù chính luận, mà là cái lấp lánh lung linh đằng sau những hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật. Tư tưởng thẩm mỹ và nghệ thuật không hiện lên ở những dòng chữ, ở trong những vật liệu gỗ, đá, bột màu … mà hiện lên ở đằng sau những con chữ ở giữa những dòng chữ, sau cái thâm trầm của đá, cái rối loạn, tươi đẹp của những sắc màu … Tư tưởng nghệ thuật và thẩm mỹ thể hiện phương pháp nhận thức, phản ánh đời sống hiện thực một cách đặc trưng của người nghệ sĩ. Tư tưởng thẩm mỹ và nghệ thuật có tính tổng hợp cao, được rút ra từ hàng loạt tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ và bao hàm hàng loạt quốc tế những phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ của người nghệ sĩ. Để diễn đạt được nó yên cầu người nghệ sĩ phải kêu gọi hàng loạt những năng lượng ý thức, của mình để tạo ra mạng lưới hệ thống những hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ. Tư tưởng nghệ thuật và thẩm mỹ biểu lộ trực tiếp lý tưởng thẩm mỹ và hiện hữu như một hình thái niềm tin rất đơn cử, phát sinh do sự cọ xát, sự va chạm giữa trí tuệ, tâm hồn của người sáng tác với hiện thực khách quan, bộc lộ sự thống nhất giữa chủ thể và khách thể, trong đó chủ thể sở hữu khách thể. Trong quy trình phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật cũng như trong tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ, mạng lưới hệ thống những hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ chính là nơi tiềm ẩn những cách cảm, cách nghĩ, thái độ so với cuộc sống, cũng như hàng loạt năng lực phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật của người nghệ sĩ .Tính biểu cảm và tính hình tượng của khách thề thẩm mỹ còn bộc lộ ở sự gợi mở cho con người ( với tư cách chủ thể chiêm ngưỡng và thưởng thức, đánh giá và thẩm định, đánh giải một năng lực ” thẩm định và đánh giá trực giác “. Đánh giá thẩm mỹ, sự thẩm định và đánh giá cái đẹp trước hết là ” đánh giá và thẩm định trực giác ” và đi kèm với sự đánh giá và thẩm định đó khi nào cung là trạng thái thể nghiệm, một khoái cảm niềm tin. Đây là sự thẩm định và đánh giá có sự tích hợp ở mức cao hàng loạt năng lượng trí tuệ và xúc cảm của con người. Đánh giá về hình thức thẩm định và đánh giá này, nhà vật lý học Ơgiêni Phainơbéc đã chứng minh và khẳng định : ” Con người không hề nhận thức quốc tế khách quan vật chất và niềm tin nếu không đi bằng hai con đường hầu hết đến nhận thức chân lý là con đường trực giác và con đường duy lý “. Thậm chí, ông còn cho rằng ” đánh giá và thẩm định trực giác ” là suy lý ở cấp hạng cao hơn suy diễn logic ” .Như vậy, xét trong mối quan hệ với chủ thể nhìn nhận, tiêu chuẩn về tính biểu cảm và tính hình tượng trong việc xác lập những giá trị thẩm mỹ còn yên cầu khách thể thẩm mỹ phải có năng lực ảnh hưởng tác động một cách thâm thúy tới những suy tư của con người về đời sống, lay động tới chiều sâu của ý thức và khơi gợi ở họ những cung bậc tinh xảo phong phú và đa dạng của xúc cảm thẩm mỹ tích cực. Và do vậy, nó là tiêu chuẩn có vị trí đặc biệt quan trọng trong mạng lưới hệ thống tiêu chuẩn nội dung của chuẩn mực nhìn nhận thẩm mỹ .Tiêu chí về tínhsáng tạođược coi là tiêu chuẩn mang tính tổng hợp cao nhất trong nhìn nhận những giá trị văn hoá ý thức cũng như trong nhìn nhận thẩm mỹ .Bản chất của văn hoá là phát minh sáng tạo. Văn hoá không phải là cái gì khác, mà chính là sự chắt lọc, thừa kế và tiếp biến liên tục trong dòng thời hạn vô tận những tinh hoa phát minh sáng tạo của con người. Một giá trị văn hoá đích thực khi nào cũng được tạo nên từ năng lực phát minh sáng tạo tài tình của bàn tay và khối óc con người hướng tới Chân – Thiện – Mỹ. Chính vì vậy, từ phương điện của sự đánh giá và thẩm định, bất kể giá trị văn hoá nào cũng đều yên cầu phải được nhìn nhận từ tiêu chuẩn về tính phát minh sáng tạo .Văn hoá thẩm mỹ là bộ phận tinh xảo của văn hoá xã hội, là nghành biểu lộ rõ nét và đặc trưng nhất tính nhạy cảm và những năng lượng phát minh sáng tạo của con người ” theo quy luật của cái đẹp “. Do đó, nhìn nhận những giá trị văn hoá thẩm mỹ càng nhất thiết phải xuất phát từ tiêu chuẩn về tính phát minh sáng tạo .Sáng tạo là phẩm chất của hoạt động giải trí người, là sự biểu lộ trực tiếp nhưng năng lượng thực chất người. Nhờ năng lượng này mà con người đã tạo ra được quốc tế của những giá trị thẩm mỹ, giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật. Trong đời sống, để hình thành và triển khai xong những quan hệ nhân tính của mình, để tu dưỡng, tăng trưởng nhân cách của mình, con người luôn khát khao vươn tới cái đẹp. Con người cần cái đẹp cung như cần hít thở khí trời. Nhưng không phải bất kể người nào cũng hoàn toàn có thể phát minh sáng tạo ra cái đẹp và đều biết cách đưa cái đẹp vào đời sống. Trong nghành nghề dịch vụ hoạt động giải trí sản xuất vật chất, người ta chỉ cần nắm được những qui tắc, nguyên tắc, quá trình công nghệ tiên tiến là đã hoàn toàn có thể tham gia vào việc sản xuất ra vật phẩm. Nhưng để tạo nên được những giá trị thẩm mỹ, giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật thì trọn vẹn không phải đơn thuần như vậy. Sáng tạo thẩm mỹ là hoạt động giải trí ý thức đầy đậm chất ngầu, là thước đo ở mức cao nhất trình độ tăng trưởng nhưng năng lượng thực chất người. Nó yên cầu ở con người với tư cách chủ thể phát minh sáng tạo không phải chỉ có năng khiếu sở trường và kinh nghiệm tay nghề nghề nghiệp, mà hơn thế, phải có một quy trình học tập, lao động miệt mài, tráng lệ với một niềm mê hồn vô hạn với việc làm và sự thôi thúc bởi khát vọng và sáng tạo độc đáo phát minh sáng tạo không khi nào cạn. Giá trị thẩm mỹ khi nào cũng hiện điện là khu công trình phát minh sáng tạo của con người .Không phải mạng lưới hệ thống chuẩn mực nhìn nhận những giá trị khác không dựa trên tiêu chuẩn về tính phát minh sáng tạo. Nhưng trong nhìn nhận thẩm mỹ, tiêu chuẩn về tính phát minh sáng tạo có những yêu câu riêng .
Sáng tạo trong bất kỳ loại hoạt động nào cũng cần nắm vững các tri thức đối với công việc và sự thành thục của thao tác nghề nghiệp. Nhưng trong lĩnh vực thẩm mỹ, yêu cầu sáng tạo đòi hỏi hoạt động của chủ thể phải đạt tới trình độ điêu luyện, tinh xảo để có thể tạo ra được những sản phẩm có chất lượng cao, mang tính hoàn thiện và độc đáo Mặt khác, yêu cầu sáng tạo trong đánh giá thẩm mỹ là yêu cầu cao về cá tính, sự độc đáo của ý thức thẩm mỹ cá nhân. Nếu như các chuẩn mực đánh giá đạo đức được biểu hiện trong tính phổ biến là chuẩn mực đánh giá chung của một nhóm xã hội, hoặc của cả xã hội, không mang nhiều dấuấn của cá tính, sở thích, ý tưởng riêng của cá nhân, thì chuẩn mực đánh giá thẩm mỹ lại đặc biệt chú trọng tính cá biệt, cá thể, đặc điểm nhân cách, phẩm chất thẩm mỹ của mỗi cá nhân với tư cách chủ thề. Đặc điểm của sự sáng tạo giá trị thẩm mỹ thể hiện ớ chỗ, đó là sự sáng tạo một lần, có một không hai, không lặp lại. Mọi sự lặp lại (nhất là trong nghệ thuật) đều làmsuy giảm, thậm chí thủ tiêu giá trị thẩm mỹ.
Các chủ thể đều có thể rất giống nhau ở năng lực và ý chí vượt lên trên giới hạn của bản thân, quên mình vì công việc, ở niềm say mê và ý chí sáng tạo. Nhưng họ vĩ đại ở chỗ, các tác phẩm nghệ thuật mà họ tạo ra là những công trình sáng tạo độc đáo có một không hai, có sức sống trường tồn trong thời gian, góp phần tạo nên những đỉnh cao trong lịch sử phát triển văn hoá loài người.
Xem thêm: Các outfit công sở tạo nên xu hướng
Yêu cầu phát minh sáng tạo trong nhìn nhận thẩm mỹ nói chung, đặc biệt quan trọng là trong nghành thẩm mỹ và nghệ thuật, không gật đầu sự sao chép, bắt chước, hoặc sản xuất hàng loạt. Một nghệ sĩ chân chính, một nghệ sĩ lớn khi nào cũng là người in đậm đấu ấn cá thể vào tác phẩm của mình. Chính nhờ dấu ấn cá thể đó mà lâu nay, trong lịch sử dân tộc phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ, những nghệ sĩ bậc thầy đã tạo nên được những giá trị văn hoá niềm tin đạt tới tính thời đại và tính quả đât .Các tiêu chuẩn nội dung của chuẩn mựcthẩm mỹ về tính nhân văn, vềsự hàihoà, triển khai xong thẩm mỹ, về tính biểucảm, tínhhình tượng và tính sáng tạochính là những tiêu chuẩncơ bản cần thiếtđối với việc nhìn nhận những giá trị vănhoá thẩm mỹ .
Trong thời kỳ đổi mới ở nước ta hiện nay, khi mà mọi lĩnh vực từ kinh tế, chínhtrị, văn hoà đến xã hội đều có sự biến đổi, khi mà sự biến đổi trong thang bậc giá trị, xã hội đang là một tất yếu khách quan thì việc xác định một hệ thống tiêu chí chuẩn mực có ý nghĩa thước đo là vô cùng quan trọng và cần thiết. Vấn đề là ở chỗ, làm sao để “thước đo” đó ngày càng trở thành phổ biến, được vận đụng vào mọi lĩnh vực của cuộc sống, đáp ứng được nhu cầu, khát vọng vươn tới Chân – Thiện – Mỹ của nhân dân.
Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Đời Sống
