Nỗi lo tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở vùng dân tộc thiểu số

(QBĐT) – Thời gian qua, mặc dù các cấp, ngành đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, cung cấp thông tin pháp luật về hôn nhân và gia đình, tuy nhiên, nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) trên địa bàn tỉnh vẫn tăng cao. Vấn đề này đã ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe bà mẹ, trẻ em và chất lượng dân số, là một trong những lực cản đối với sự phát triển kinh tế-xã hội.

Ngày 14-4-2015, Thủ tướng nhà nước đã ký ban hành Quyết định số 498 / năm ngoái / QĐ-TTg về việc phê duyệt “ Đề án giảm thiểu thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng ĐBDTTS tiến trình năm ngoái – 2025 ” ( Đề án 498 ). Theo đó, tiềm năng của đề án là nâng cao nhận thức và ý thức pháp lý, quy đổi hành vi trong hôn nhân, góp thêm phần giảm thiểu thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng ĐBDTTS .

 

Dự án tập trung chuyên sâu nâng cao năng lượng, kỹ năng và kiến thức hoạt động, tư vấn, truyền thông online biến hóa hành vi về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS cho cán bộ làm công tác làm việc dân tộc bản địa những cấp, cán bộ văn hóa-xã hội xã ; tiềm năng giảm trung bình 2-3 % / năm số cặp tảo hôn và 3-5 % / năm số cặp kết hôn cận huyết thống so với những địa phận, DTTS có tỷ suất tảo hôn, kết hôn cận huyết thống cao. Đến năm 2025, phấn đấu ngăn ngừa, hạn chế thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, góp thêm phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng ĐBDTTS. ..

Nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ảnh hưởng nặng nề chất lượng dân số và sự phát triển kinh tế-xã hội. Nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ảnh hưởng nặng nề chất lượng dân số và sự phát triển kinh tế-xã hội.

Thực hiện những nội dung của đề án, trong những năm qua, những cấp, ngành, địa phương trong tỉnh đã tăng cường công tác làm việc tuyên truyền ; tổ chức triển khai 25 lớp tập huấn cho cán bộ, đồng bào tham gia ; thiết kế xây dựng, tiến hành thực thi quy mô điểm tại xã Thượng Trạch ( Bố Trạch ) ; kiểm tra ngăn ngừa thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong ĐBDTTS. .. Do đó, thực trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống từ năm ngoái – 2020 chuyển biến theo hướng tích cực .

Tuy nhiên, qua chớp lấy tình hình, trong 6 tháng đầu năm 2021, thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống lại có xu thế ngày càng tăng so với năm 2020 và những năm trước. Theo thống kê, toàn tỉnh có 28 trường hợp tảo hôn và 1 trường hợp hôn nhân cận huyết thống. Một số địa phương có số trường hợp tảo hôn cao như : Xã Trường Sơn ( Quảng Ninh ), xã Thượng Trạch ( Bố Trạch ), xã Dân Hóa ( Minh Hóa ) …

Trường Sơn là một xã vùng cao, biên giới của huyện Quảng Ninh. Xã có 19 thôn, bản với 1.197 hộ, 5.091 khẩu, trong đó 61,4 % bà con là người Vân Kiều. Trình độ dân trí và am hiểu pháp lý của một bộ phận người dân còn hạn chế là nguyên do của nhiều trường hợp tảo hôn. Theo thống kê của Ủy Ban Nhân Dân xã Trường Sơn, trong 6 tháng đầu năm 2021, xã đã có 6 cặp tảo hôn .

Bà Trần Thị Thùy Dung, Phó Chủ tịch UBND xã Trường Sơn cho biết: Thời gian qua, xã đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phối hợp với Trung tâm Trợ giúp pháp lý của tỉnh để trợ giúp pháp lý, đẩy mạnh tuyên truyền các nội dung về Luật Hôn nhân và gia đình… Tuy nhiên, do bà con chưa nhận thức được hậu quả của nạn tảo hôn nên tình trạng tảo hôn của xã vẫn còn cao. Thời gian tới, xã sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền.

Cũng như xã Trường Sơn, thực trạng tảo hôn cũng diễn ra khá phổ cập tại xã Thượng Trạch. Theo thống kê của Ủy Ban Nhân Dân xã Thượng Trạch, 6 tháng đầu năm 2021, địa phương có 7 cặp tảo hôn, trong đó có 1 cặp tảo hôn cả nam và nữ, 6 cặp tảo hôn nữ. Đơn cử như trường hợp của cặp vợ chồng Đ.T. ( SN 2004 ) và Y.K. ( SN 2004 ). Mặc dù cả hai chưa đủ 18 tuổi, không được pháp lý được cho phép nhưng mái ấm gia đình hai bên vẫn tổ chức triển khai đám cưới và mời họ hàng, láng giềng đến dự .

Có nhiều nguyên do dẫn đến nạn tảo hôn cũng như hôn nhân cận huyết thống như : Nhận thức của dân cư về pháp lý hôn nhân còn hạn chế ; bà con vẫn còn mang nặng tư tưởng lỗi thời, cha mẹ suốt ngày lên nương rẫy ít có thời hạn chăm sóc, chăm nom con cháu … Hậu quả của việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tác động ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất của những bà mẹ, cũng là nguyên do dẫn đến xích míc mái ấm gia đình, đói nghèo ngày càng tăng …, là gánh nặng cho xã hội. Riêng hôn nhân cận huyết còn gây ra những hậu quả nặng nề, trẻ sinh ra sẽ mang nhiều căn bệnh như : Dị tật, tan máu bẩm sinh, chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng …

Ông Phan Công Khánh, Phó Trưởng ban Dân tộc tỉnh cho biết : Để kịp thời phát hiện, ngăn ngừa thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng ĐBDTTS, thời hạn tới, Ban Dân tộc tỉnh sẽ phối hợp với những cấp, ngành tăng nhanh hoạt động giải trí tuyên truyền, hoạt động, nâng cao nhận thức, đổi khác hành vi trong hôn nhân ; tập huấn tu dưỡng, nâng cao năng lượng cho độ ngũ cán bộ, công chức tại địa phương tham gia thực thi Đề án 498 …

Theo quy định của pháp luật, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đều là những hành vi bị nghiêm cấm. Nếu người nào vi phạm thì  bị xử phạt vi phạm hành chính từ 500.000 đồng-30 triệu đồng hoặc nặng hơn có thể bị xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Phạm Hà