Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu bị thiếu máu

Bài viết được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Như Thu Trúc – Bác sĩ Sản phụ khoa – Khoa Sản phụ khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Phụ nữ có thai được chẩn đoán là thiếu máu khi Hb dưới 11g/dl. Thiếu máu khi mang thai sẽ gây ảnh hưởng xấu không chỉ bản thân người mẹ mà còn ở cả thai nhi.

1. Vấn đề thiếu máu ở phụ nữ mang thai là gì?

Giống như người thông thường, để xác lập có thiếu máu hay không là phải nhờ vào xét nghiệm nồng độ hemoglobin ( Hb ) trong máu. Phụ nữ có thai được chẩn đoán là thiếu máu khi Hb dưới 11 g / dl .

Mặc dù có rất nhiều nguyên nhân gây thiếu máu, ở phụ nữ mang thai, nguyên nhân thiếu máu thường gặp nhất là do thiếu sắt. Đây là hệ quả của tình trạng cơ thể không được cung cấp đủ lượng sắt cần thiết để tạo hemoglobin, một thành phần có bản chất là protein, đảm nhiệm chức năng chủ yếu của hồng cầu.

Phụ nữ trong lứa tuổi sinh sản vốn dĩ là đối tượng người tiêu dùng có rủi ro tiềm ẩn thiếu máu rất cao, khi mang thai, nhu yếu chất sắt còn tăng lên gấp nhiều lần nhằm mục đích phân phối cho bào thai. Lúc này, thực trạng thiếu máu càng bị thôi thúc nặng nề. Chính vì vậy, phụ nữ bị suy dinh dưỡng trước khi mang thai kèm theo chính sách dinh dưỡng nghèo nàn, không được nghỉ ngơi hài hòa và hợp lý sẽ càng gây thiếu máu nhiều hơn .

2. Mối nguy hiểm của thiếu máu đối với thai kỳ như thế nào?

Hồng cầu
Vai trò của hemoglobin là mang oxy theo dòng máu đi đến cung ứng cho những chuyển hóa tạo nguồn năng lượng tại từng tế bào, đặc biệt quan trọng là những cơ quan quan trọng như não, tim. Vì vậy, ở người thông thường, thực trạng thiếu máu sẽ làm cho khung hình suy nhược, căng thẳng mệt mỏi, giảm năng lực gắng sức, kém tập trung chuyên sâu. Nếu thiếu máu diễn tiến lê dài sẽ làm tăng rủi ro tiềm ẩn suy dinh dưỡng, mắc những bệnh lý tim mạch, dễ nhiễm trùng tái đi tái lại. Tuy nhiên, thiếu máu ở sản phụ sẽ gây ảnh hưởng tác động xấu không chỉ bản thân người mẹ mà còn ở cả thai nhi .

Đối với sản phụ, sảy thai dễ xảy ra trong tam cá nguyệt đầu hay thai lưu hoặc vỡ ối sớm, nhau bong non, sinh non trong tam cá nguyệt cuối. Đồng thời, giai đoạn thai kì cũng phải đối diện với nguy cơ cao bị tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật – sản giật, nhiễm trùng ối, ối vỡ sớm; giai đoạn chuyển dạ dễ bị chuyển dạ kéo dài, băng huyết sau sanh, nhiễm trùng hậu sản. Khi trẻ chào đời, bà mẹ có thể bị thiếu sữa nuôi con, dễ suy kiệt…

Đối với bào thai, thực trạng suy thai trường diễn do suy dinh dưỡng thường gặp. Trẻ sinh ra hay bị nhẹ cân, sinh non tháng, vàng da sau sinh, thời hạn điều trị dưỡng nhi lê dài. Bên cạnh đó, con của những bà mẹ thiếu máu trong thai kỳ sẽ bị tăng rủi ro tiềm ẩn mắc những bệnh lý tim mạch cao hơn trẻ khác về sau này. Mặt khác, nếu chính sách nhà hàng siêu thị còn thiếu acid folic kèm theo hoàn toàn có thể gây dị tật ống thần kinh ở thai nhi như tật vô sọ, cột sống chẻ đôi ; thiếu i-ốt làm con sinh ra bị suy giáp bẩm sinh, chậm tăng trưởng tinh thần – trí tuệ …

Chính vì vậy, việc duy trì hemoglobin trong giới hạn sinh lý là rất quan trọng ở dân số bình thường nói chung, các phụ nữ mang thai nói riêng. Đồng thời, thai kỳ có thiếu máu do thiếu sắt sẽ được xem là một thai kỳ nguy cơ cao.

3. Chọn lựa thực phẩm cho sản phụ bị thiếu máu như thế nào?

Vai trò của sắt với bà bầu

Chế độ dinh dưỡng luôn là mối chăm sóc số 1 của những mẹ bầu, tuy nhiên khi phụ nữ mang thai thiếu máu nên ăn gì lại cần có sự hướng dẫn đơn cử .Trong đó, điều kiện kèm theo tiên quyết là một thực đơn phải phân phối nhu yếu phân phối rất đầy đủ nguồn năng lượng tương thích với từng tiến trình thai kỳ và phải nhiều mẫu mã những thành phần. Song song đó, những mẹ bầu nên tập trung chuyên sâu nhiều vào những nguồn thực phẩm giàu chất sắt .Chất sắt được quan sát thấy có nhiều trong những thực phẩm có màu đỏ đậm và xanh đậm, như thịt đỏ ( thịt bò, thịt heo, thịt cừu … thịt càng sẫm màu thì càng chứa nhiều chất sắt ), cá béo, động vật hoang dã thân mềm ( sò, ốc, trai … ), gan, lòng đỏ trứng, đậu đỗ và những loại rau ranh ( cải xoong, cải xanh, mồng tơi, tần ô, … ). Sắt từ thức ăn có nguồn gốc động vật hoang dã sẽ có năng lực hấp thu tốt hơn so với sắt từ nguồn gốc thực vật. Cụ thể là từ chất đạm động vật hoang dã như thịt, cá và nhất là trứng gia cầm. Trứng gà, vịt hay những loại gia cầm nói chung là nguồn thực phẩm dồi dào chất sắt cũng như những chất dinh dưỡng khác như protein, canxi, photpho, chất khoáng và nhiều vitamin có lợi cho sự tăng trưởng của thai nhi cũng như sức khỏe thể chất của thai phụ. Trong đó, hầu hết những chất dinh dưỡng trong quả trứng đều tập trung chuyên sâu ở lòng đỏ trong khi lòng trắng chỉ chứa chất đạm đơn thuần. Chính thế cho nên, nguồn dinh dưỡng đơn thuần nhất mà những bác sĩ thường khuyến nghị là mỗi tuần mẹ bầu nên ăn từ ba đến bốn quả trứng để vừa tăng thể lực cho mẹ và vừa cung cấp dưỡng chất cho thai nhi .
Việc hấp thu chất sắt sẽ trở nên hiệu suất cao hơn nếu những mẹ bầu đồng thời tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu vitamin C sau bữa ăn. Lúc này, nguồn trái cây tươi vùng nhiệt đới gió mùa sẽ được cho phép những sự lựa chọn phong phú cho sản phụ. Đó là những loại hoa quả có tính chua như ổi, cam, quýt, bưởi, dâu, cà chua, kiwi, đu đủ, sơ ri … Nên ăn nguyên trái thay vì ép lấy nước, vì trái cây còn phân phối lượng lớn chất xơ, giúp mẹ bầu đi đại tiện thuận tiện, phòng tránh táo bón .Bên cạnh đó, việc phân phối chất sắt sẽ gặp hạn chế nếu như sản phụ vô tình dùng chung với những chất làm ức chế hấp thu sắt. Đó là chất tannin có trong trà hay chất phytat có trong ngũ cốc thô. Ngoài ra, cũng hạn chế dùng những loại sản phẩm từ sữa do tại những loại sản phẩm từ sữa ngăn ngừa sự hấp thụ chất sắt từ thực phẩm, đặc biệt quan trọng là so với phụ nữ ; nếu dùng thì nên dùng cách xa bữa ăn chính. Tương tự, chất caffeine cũng ngưng trệ sự hấp thụ chất sắt từ thực phẩm ; do đó, cũng không uống cafe, coca hay nước ngọt có gas trong bữa ăn mà chỉ uống sau ăn 2 tiếng .

4. Các nguồn bổ sung chất sắt khác cho cho sản phụ bị thiếu máu

Để kiểm soát tình trạng thiếu máu thiếu sắt nói riêng hay thiếu vi chất dinh dưỡng trong thai kỳ nói chung, ngoài chế độ ăn hàng ngày, các mẹ bầu cần chủ động bổ sung thêm bằng các viên sinh tố tổng hợp đặc chế riêng cho phụ nữ có thai.

Riêng với những sản phụ gặp yếu tố thiếu máu hồng cầu nhỏ do thiếu sắt điển hình nổi bật thì còn phải dùng thêm viên thuốc sắt phối hợp acid folic. Việc này cần duy trì đều đặn ngay từ lúc phát hiện có thai cho đến khi sau sinh tối thiểu một tháng, bởi lẽ trẻ sơ sinh vẫn có rủi ro tiềm ẩn thiếu máu thiếu sắt khi nguồn sữa mẹ không được bảo vệ .Nếu có triệu chứng không bình thường, bạn nên được thăm khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa .

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn