Nét đẹp trang phục truyền thống người Thái ở Thanh Hóa

Dân tộc Thái chiếm 35,6 % dân số trong số những dân tộc thiểu số của tỉnh Thanh Hóa. Trang phục phụ nữ Thái ở Thanh Hóa là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống, không riêng gì biểu lộ tập quán, nếp sống, nghệ thuật và thẩm mỹ và niềm tự hào của người Thái, mà còn là một văn hóa truyền thống rất rực rỡ trong kho tàng văn hóa truyền thống dân tộc bản địa .Trang phục người Thái được phân biệt rất rõ trong từng quan hệ như : Trang phục hàng ngày, trang phục trong lao động, trong hoạt động và sinh hoạt, trong liên hoan. Và cách để phân biệt giữa Thái đen, Thái trắng đa phần là y phục của người phụ nữ. Trang phục phái mạnh đơn thuần – áo cánh ngắn xẻ ngực, quần xẻ đũng. Phụ nữ Thái trắng thường mặc áo cánh ngắn mầu sáng, cổ áo hình chữ V váy mầu đen không trang trí hoa văn. Phụ nữ Thái đen trang phục thường nhật mặc áo khóm ( xửa cóm ) mầu tối cổ tròn, chui đầu, cài cúc phía vai ; khác với áo phụ nữ Thái trắng cài cúc bạc tạo hình bướm, ve, ong … Riêng cách búi tóc của phụ nữ Thái trắng, Thái đen giống nhau. Chưa chồng thì búi sau gáy, nếu có chồng thì búi trên đỉnh đầu .
Người Thái luôn khuyến khích phụ nữ siêng năng thao tác, thêu giỏi, dệt đẹp. Họ coi đó là một chuẩn mực đạo đức, là phẩm chất tư cách con người, nhất là so với những cô gái chưa chồng. Với bàn tay khôn khéo, óc nghệ thuật và thẩm mỹ tinh xảo người Thái đã tạo nên những loại vải không những cung ứng nhu yếu mặc mà còn cung ứng nhu yếu làm đẹp của con người. Thế nên, tục ngữ Thái có câu “ Xíp mốt hụ khát choọng, xíp xong hụ tắm húk ”, có nghĩa là 11 tuổi biết độn tóc, 12 tuổi biết ngồi khung dệt vải .

Trang phục của tạo nên vẻ đẹp truyền thống của người con gái Thái

Độc đáo hơn nữa là trang phục của phụ nữ Thái Thanh Hoá có giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật rất cao. Thể hiện ở nhiều góc nhìn như nghệ thuật và thẩm mỹ tạo hình và trang trí hoa văn trên trang phục, sắc tố trang phục, nét đẹp trong cốt cách tâm hồn của người làm ra trang phục. Nghệ thuật tạo hình trang phục của họ khá phong phú và đa dạng và phong phú. Chiếc áo ( xửa cỏm ) của phụ nữ Thái ấn tượng khá đặc biệt quan trọng, nó bộc lộ những đường nét tự nhiên của khung hình. Còn chiếc váy ( xỉn ) tạo nên một phong thái kín kẽ và rất thuận tiện, ấm về mùa đông và mát về mùa hè. Chiếc váy của phụ nữ Thái còn đẹp lộng lẫy huyền ảo bởi hoa văn trang trí của nó. Khi gọi là váy con rồng ( xỉn ngước ) thì con rồng đóng vai trò TT, khi nào cũng được thêu trước vì nó sẽ lao lý giải quyết và xử lý phần hoa văn phụ. Những con vật đó thêu hệt nhau về kích cỡ, sắc tố và dàn hàng ngang, nối đuôi nhau chạy hết diện tích quy hoạnh chân váy. Bên cạnh hoa văn TT trong phần phụ đồ án hoa văn thường được thêu hoa, lá, cây, cỏ cách điệu với đủ loại sắc tố như hoa đào ( boóc đao ), cây đa ( có bá ), hoa bí ( boóc ử ) … Phần phụ có tính năng tạo nên tầng nền thứ hai để tôn phần hoa văn chính, nó như nghệ thuật và thẩm mỹ ” chạy màu ” trong hội hoạ vậy .

Hoa văn được trang trí lên váy thường thêu hai loại mô típ là hoa văn tả thực và hoa văn cách điệu. Có bốn dạng mô típ hoa văn cơ bản được sử dụng là: Hoa văn động vật, hoa văn thực vật, hoa văn đồ vật, hoa văn cách điệu trừu tượng. Hoa văn trang trí trên trang phục thể hiện quan niệm về cái đẹp hài hoà, đó là sự phối hợp màu cơ bản một cách nhuần nhị, tinh thế trong quá trình thêu dệt trang phục.

Nét đẹp văn hóa truyền thống của người Thái còn được biểu lộ qua chiếc khăn piêu, hoa văn thêu đa phần có 3 mô típ là “ kút piêu ”, “ xai peng ” và “ ta leo ”. Mỗi một hoa văn là một hình tượng của sự sống và tình yêu : “ Xai peng ” là “ dây tình ” của đôi lứa ; “ Kút piêu ” là phẩm vật cao quý biếu bề trên ; “ Ta leo ” là vật trừ đuổi tà ma bảo vệ “ thần hồn ” cho người đội khăn. Đó là ba hiện vật thờ phụng của người Thái được phụ nữ cất giữ trên đầu. Người Thái có ý niệm : Sự sống mỗi con người, được ví như “ sợi ” bấc của ngọn nến gọi là : “ Xái khoắn ” bên cạnh dây “ xai peng ” khi “ xái khoắn ” đứt là con người chấm hết sự sống .

Màu sắc được đồng bào ưa thích dùng phổ biến là màu chàm. Màu chàm xen với màu xanh của cây rừng tạo nên sự hài hoà trong màu sắc, thể hiện sự hoà nhập thích nghi của con người với thiên nhiên. Màu chàm mặc khi lao động không bị nhựa cây dây bẩn, nếu bị lấm bẩn cũng dễ giặt sạch.

Nét đẹp trang phục luôn là niềm tự hào của người Thái Thanh Hoá
Trang phục của người Thái là những siêu phẩm. Để tạo ra một bộ trang phục là cả một quy trình rèn luyện đức tính kiên trì, nhẫn nại, sự mưu trí, khôn khéo của những cô gái Thái. Thế hệ đi sau ngoài việc tiếp thu, bảo lưu những giá trị truyền thống lịch sử của cha ông, họ còn nâng cấp cải tiến và tăng trưởng thêm những giá trị văn hoá mới. Chị em phụ nữ Thái Thanh Hoá đã phát minh sáng tạo nên những bộ trang phục với kỹ thuật thêu, dệt đạt trình độ rất cao trong nghệ thuật và thẩm mỹ tạo hình, giải quyết và xử lý bố cục tổng quan và sắc tố. Đặc biệt mỗi một mô típ hoa văn được đưa vào trang phục biểu lộ tín ngưỡng và mang ý nghĩa tâm linh của dân tộc bản địa .
Ông Cầm Bá Huyến, Trưởng phòng Văn hóa và tin tức huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa san sẻ : “ Trải qua nhiều thế kỷ, nét đẹp văn hóa truyền thống về trang phục truyền thống lịch sử dân tộc bản địa Thái vẫn luôn được lưu truyền. Để tăng trưởng giá trị văn hóa truyền thống từ trang phục của đồng bào dân tộc bản địa thái trên địa phận, Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch thường phối hợp với những địa phương mở những lớp tập huấn bảo tồn và phát huy những giá trị di sản văn hóa truyền thống tương quan đến nghề bằng tay thủ công, thẩm mỹ và nghệ thuật thêu hoa văn trang phục truyền thống lịch sử của đồng bào người Thái. Tổ chức mặc trang phục truyền thống cuội nguồn tại những trường dân tộc bản địa nội trú, khuyến khích công chức, viên chức là người Thái tại những cơ quan, đơn vị chức năng. Đặc biệt là mặc trang phục truyền thống cuội nguồn người Thái trong những đợt nghỉ lễ, Tết, liên hoan văn hóa truyền thống những dân tộc bản địa, từ đó gìn giữ và phát huy truyền thống dân tộc bản địa Thái trên địa phận ”.

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Trang Phục