Một Vài Hình Ảnh Trang Phục Đàn Ông Việt Nam Qua Các Thời Kỳ
Lối sống đa văn hoá Đông-Tây và một nền trí thức Tân học được thúc đẩy bởi hệ thống giáo dục thuộc địa ở Đông Dương và các trường học tại Pháp, mang tới nhiều sự đổi thay của thời cuộc và cả những biến động văn hoá, phong tục truyền thống của dân tộc. Trang phục là một trong những nếp văn hoá rất dễ bị ảnh hưởng trong thời đó. Từ Kinh Thành, Đại Nội cho đến những căn dinh thự của đại địa chủ Nam Bộ, từ phố Hàng Đào, Hàng Ngang cho đến những cánh rừng cao su ngút tầm mắt, trang phục nam giới sớm bị âu hoá, áo dài-khăn xếp-guốc mộc dần bị thay thế bởi những bộ âu phục, thường bắt đầu bằng những cách ăn mặc đôi khi bị coi là kệch cỡm như kết hợp áo dài, khăn xếp với giày da, nón phớt (nón nỉ phớt hay nón homburg).
Một mái ấm gia đình người Việt quyền quý và cao sang và có thế lực trong thế kỷ XIX. Những chiếc nón homburg và giày tây da bóng loáng chứng tỏ giá trị thượng lưu trong thời kỳ đầu của sự phong hoá .
Mục lục
Đầu thế kỷ XX
Trong thế kỷ XIX, sự hùng mạnh của Đế chế Anh đã giữ vương quốc này ở ngôi vị kinh đô thời trang quốc tế, nơi vạch ra các tiêu chuẩn trang phục tương thích với vị thế xã hội. Suốt những thập niên đầu của thế kỷ XX, trang phục của phái mạnh Châu Âu vẫn còn mang dấu vết của kỷ nguyên Edwardian. Mặc dù đã giảm bớt tính bảo thủ, frock coat đã bị thay thế sửa chữa bởi chesterfield coat, morning coat và đến suit, nhưng vẫn giữ được kỹ thuật may đo khắc nghiệt, chuẩn mực. Trang phục của quan chức người Pháp trong quá trình này còn chịu ảnh hưởng tác động bởi phong thái Anh, từ đó quyết định hành động xuất phát điểm của quy trình Âu hóa trang phục của phái mạnh Việt Nam .
Nhà ăn tại một trường sư phạm thường thì ở TP. Hà Nội, 1920 – 1929Đầu thế kỷ XX, các khái niệm và tiêu chuẩn Âu phục tân thời đã trở nên quen thuộc với những tầng lớp thượng lưu, trung lưu và giới tri thức, văn-nghệ sĩ ở Việt Nam. Ban đầu, chỉ một bộ phận quan lại, địa chủ, thương nhân Hoa Việt ( hầu hết là đàn ông ) thao tác và ship hàng dưới chính sách của người Pháp dần làm quen với những bộ phục trang, đồng hồ đeo tay, giày tây và cả những mái đầu chải chuốt. Tiếp theo đó là một những tầng lớp tri thức sinh ra vào đầu thế kỷ XX và trưởng thành trong môi trường tự nhiên giáo dục đã đi vào nề nếp của Pháp, là những người chịu sự tác động ảnh hưởng lớn bởi văn hoá Pháp, nhưng đồng thời có năng lực tiếp cận sớm nhất với sự văn minh và dịch chuyển của thời kỳ hiện đại hoá .
Ảnh chụp ông Đỗ Hữu Phương – Tổng Đốc Phương ( 1841 – 1915 ) thời trẻ, in trên một cuốn sách xuất bản năm 1880. Tổng Đốc Phương là con của Bá hộ Khiêm ( một người Hoa Kiều gốcMinh Hương ) giàu sang khét tiếng ở Chợ Lớn .Tổng Đốc Phương là người có mối tiếp xúc rộng và thân thương với các quan chức, những tầng lớp thượng lưu và tri thức Pháp, Hoa, Việt. Bắt đầu từ Hội Nghiên cứu Nam Kỳ và Đông Dương ( Société des Études Indo-chinoises ), khoảng chừng cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, những tầng lớp thượng lưu Hoa-Việt ở Nam Kỳ chịu nhiều ảnh hưởng tác động của văn hóa truyền thống Pháp mà ông Phương là một ví dụ điển hình nổi bật. Bản thân ông cũng là người yêu thích văn hóa truyền thống Pháp, với một lối sống xa hoa pha lẫn phong thái Pháp-Hoa-Việt tại tư gia của mình .Các con trai của ông Phương cũng thừa kế một nền giáo dục Pháp chính quốc, trong số họ có một người tên Đỗ Hữu Vị, là phi công người Việt Giao hàng trong Quân đội Pháp và được cho là người Việt Nam tiên phong lái máy bay chiến đấu .
Tổng Đốc Phương là một tập sự đắc lực của người Pháp, ông từng giữ chức phụ tá cho thị trưởng Chợ Lớn Antoine Landes ( vào năm 1879 ). Bức ảnh trên là một bưu thiếp của Pháp, chụp trong tiến trình đỉnh điểm sự nghiệp và uy thế của ông Tổng Đốc Phương, khoảng chừng cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XXTổng Đốc Phương đã đến Pháp 4 lần, trong đó có một lần dự Hội chợ triển lãm năm 1889. Ông Phương là người tiếp thụ văn hoá Pháp và bộc lộ sự Âu hoá từ rất sớm. Trong bức ảnh bưu thiếp, ông Tổng Đốc Phương vẫn đang giữ cách ăn mặc tuxedo đen sang trọng và quý phái, chính thức của phái mạnh cuối thời Victoria ( 1837 – 1901 ), sơ mi cổ cao, evening waistcoat, tailcoat với ve áo cổ nhọn lụa satin, giày oxford boots, trang sức đẹp đồng hồ đeo tay quả quýt và đặc biệt quan trọng là bộ ria mép quý ông đặc trưng của thế kỷ XIX .
Ông Trần Trinh Trạch ( 1872 – 1942 ), thường được gọi là Hội đồng Trạch, phụ vương của công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy ( 1900 – 1974 ) .Ông Trạch nguyên là thành viên của Hội đồng Tư mật Nam Kỳ ( Conseil Privé ), nguyên chánh hội trưởng và đồng sáng lập Ngân hàng Việt Nam, ngân hàng nhà nước tiên phong do chính người Việt Nam sáng lập và quản lý và điều hành. Trong ảnh, Hội đồng Trạch đang mặc suit theo phong thái nổi bật của những năm 1900, black lounge suit ( hay sack suit, stresemann suit ) – một loại trang phục bán chính thức và giản thể của morning coat .
Bức ảnh chụp vào năm 1917, trong buổi chia tay nhà báo Phạm Quỳnh từ Đông Dương Tạp Chí sang Nam Phong Tạp chí .Cụ Nguyễn Văn Vĩnh ( 1882 – 1936 ) là người tiên phong từ phải sang, rất nổi tiếng với câu nói “ Nước Nam ta mai sau này, hay dở cũng ở như chữ Quốc ngữ ” ( 1909 ) ; và cụ Phạm Quỳnh ( 1892 – 1945 ) đứng ở vị trí thứ 2 từ trái sang là người nói câu “ Truyện Kiều còn, tiếng ta còn, tiếng ta còn, nước ta còn ” ( 1924 )Trong bức ảnh là những người đàn ông Việt Nam sinh ra trong thời kỳ đầu của chính sách thuộc địa Pháp. Đây là thời kỳ mà sự Âu hoá chỉ mang đặc thù sao chép và xích míc, chưa thực sự đi vào lối sống, nhận thức và tư tưởng của người Việt. Âu phục được sử dụng như một phương tiện đi lại tiếp xúc xã hội hơn là một cách ăn mặc thiết yếu. Do đó, những cá thể có ý thức chủ nghĩa vương quốc có xu thế nghiêng về trang phục truyền thống lịch sử như một biểu lộ phản kháng sự phong hoá .Cụ Phạm Quỳnh là người tiên phong trong việc tiếp thị chữ Quốc ngữ và dùng tiếng Việt thay vì chữ Nho hay tiếng Pháp để viết lý luận, nghiên cứu và điều tra và xuất bản báo chí truyền thông. Ông đã gắn bó với áo dài truyền thống lịch sử trong suốt sự nghiệp của mình ở nửa đầu thế kỷ XX, tiến trình mà phục trang dần có một chỗ đứng vững chãi để hiện đại hoá cách ăn mặc của người Việt .
Cố hoạ sĩ Nam Sơn ( 1890 – 1973 ), khoảng chừng 29 tuổi. Ảnh chụp năm 1919Hoạ sĩ Nam Sơn, tên thật là Nguyễn Vạn Thọ, là con trai duy nhất của một nhà nho đảm nhiệm chức thư ký phủ Thống sứ Bắc Kỳ Nguyễn Văn Khang ( 1871 – 1894 ). Hoạ sĩ Nam Sơn là người đồng chí hướng với hoạ sĩ người Pháp Victor Tardieu. Cả hai cùng thành lập trường Mỹ Thuật Đông Dương tại TP. Hà Nội vào năm 1924, mong ước tạo ra một thiên nhiên và môi trường điều tra và nghiên cứu truyền thống thẩm mỹ và nghệ thuật Đông Dương và khai sinh nền nghệ thuật và thẩm mỹ dân tộc bản địa Việt Nam. Hoạ Sĩ Sơn Nam cũng là một trong những hoạ sĩ tiên phong của nền hội họa đương đại Việt Nam .
Từ thập niên 20
Trước 1920 là thời đại mà trang phục vẫn mang tính chính thức để khẳng định chắc chắn vị thế và giai cấp xã hội. Việc ăn mặc và phục sức một cách chuẩn mực, hợp thời chính là công cụ để biểu lộ vị thế của mỗi người. Nhưng điều đó sẽ biến hóa, thời kỳ hậu Thế Chiến I sẽ mở ra một kỷ nguyên mới .Cuộc cách mạng trong hầu hết mọi nghành nghề dịch vụ đồng thời đã dựng nên các kinh đô kinh đô thời trang mới, sự phong hóa ngày càng lớn rộng và ly tâm đến tận vùng Viễn Đông, nước Pháp vô tình đóng vai trò truyền cảm hứng và chuyển hóa “ những năm hai mươi vàng son ” ( Golden Twenties * 3 ), ảnh hưởng tác động điện ảnh lãng mạn ( cinematic influence ) của thập niên 30, và sự phổ cập của sportswear trải rộng những năm 1940 – 1950 vào xứ Đông Dương, đặc biệt quan trọng là tại Việt Nam .Trong lịch sử vẻ vang quốc tế, trang phục nam của thập niên 20 được xem là khởi đầu của thời trang nam tân tiến thời nay. Đó là một quy trình giản lược và chắt lọc những yếu tố cổ xưa, thừa kế những thành tựu và tăng trưởng liên tục theo dòng thời hạn của nó để ngày càng đến gần với cách ăn mặc văn minh ở thế kỷ XXI. Ngay từ thập niên 20 này, thẩm mỹ và nghệ thuật “ nam tính mạnh mẽ ” đã rất khác so với cách ăn mặc, phục sức của phái mạnh trước thế kỷ XX.
Trong thời hạn chờ đón cuộc cách mạng thời trang thể thao ( một cú thúc mạnh của công nghiệp hoá ), quần áo thiết yếu trong tủ quần áo phái mạnh từ những năm 1920 đến 1930 chính là suit. Trong phần nhiều các sự kiện, hoạt động giải trí, việc làm, các bữa tiệc ngày và đêm, suit là lựa chọn tiên phong và duy nhất để bước ra xã hội. Đối với phái mạnh Việt Nam thời kỳ này, suit là tiêu chuẩn tương thích với thời thế, nhưng song song đó, trang phục áo dài-khăn xếp truyền thống lịch sử của dân tộc bản địa vẫn giữ một vị thế cao .
Ngồi ở vị trí số 1, TT bức ảnh là hoạ sĩ người Pháp Victor Tardieu, người đảm nhiệm xây dựng và là hiệu trưởng đời đầu của trường Mỹ Thuật Đông Dương ( được xây dựng vào tháng 10/1924 ) .Người Việt Nam duy nhất ở hàng ghế phía trước, tiên phong từ phải sang là hoạ sĩ Nam Sơn, người cùng với hiệu trưởng Victor Tardieu đồng sáng lập trường Mỹ Thuật Đông Dương. Bức ảnh này ở một thời gian của năm 1926, so với bức ảnh chụp vào năm 1919, hoạ sĩ Nam Sơn có một diện mạo trọn vẹn khác với một vị thế đáng kính nể ở “ hàng ghế đầu ”Trong ảnh, trang phục Á Đông lẫn Tây Phương của các thế hệ sinh viên tiên phong tại trường Mỹ Thuật Đông Dương cho thấy bộc lộ của một quy trình tiến độ phong hoá từ trang phục áo dài truyền thống cuội nguồn đến phục trang tân tiến. Giai đoạn giữa thập niên 20, phục trang phái mạnh Việt Nam nếu diễn giải từ bức ảnh, cho thể thấy khá phổ cập single-breasted coat, vật liệu nhẹ và đa số là những màu sáng, suit được cắt may vừa khít và dựng phom theo dáng người, hai túi có nắp, độ dài quần hiếm khi phủ cổ chân nhằm mục đích để lộ phần tất khi ngồi, giày tây trắng khá được ưu thích, mặc dầu những chiếc áo sơ mi cổ gladstone và kiểu thắt cravat vẫn mang ảnh hưởng tác động của phong thái Edwardian .Bức ảnh được chụp trong khoảng chừng sau năm 1926 và gần cuối thập niên 20, trong ảnh, kiến trúc sư Nguyễn Văn Ninh ( người ngoài cùng, số 1 bên trái ) cùng Thầy và các bạn học ở trường Mỹ Thuật Đông Dương. Kiến trúc sư Nguyễn Văn Ninh là một trong hai người Việt học Khoa Kiến Trúc, khoá 2 ( 1926 – 1931 ) .Thập niên 20 của thế kỷ trước có một sự phân biệt giữa phong thái ở quy trình tiến độ nửa đầu và nửa cuối. Những năm đầu 1920, suit 3 mảnh là tiêu chuẩn phục trang phái mạnh với nhiều cụ thể còn mang tác động ảnh hưởng của thời Edwardian. Trong đó, các kiểu waistcoat ( hay vest, ghi lê ) có một sự phong phú nhất định. Các kiểu U-neck chính thức dành cho các sự kiện tối ( evening suit ) có lẽ rằng không thực sự thông dụng trong văn hoá Việt Nam, thay vào đó là các kiểu V-neck waistcoat mặc thường nhật, cổ V cao có ve hẹp, vạt ngang, quần âu suông thẳng và có độ rộng vừa phải ( độ rộng chỉ bằng ½ so với một xu thế sẽ sớm nổi lên trong vài năm tới, và lê dài trong 2 thập niên sau đó ). Hầu hết waistcoat và suit jacket trong thập niên 20 đều phổ biến dạng single-breasted ( đơn ngực ) .Màu sắc phục trang của phái mạnh trong thập niên 20 quen thuộc với các gam màu nâu sẫm, nâu nhạt, xanh lam trung tính, xanh đậm và xám, phấn, trắng. Một bộ suit gangster đen sọc trắng là kiêng kỵ so với quý ông lịch sự thời này. Chất liệu vải lanh màu trắng ngà và vải cotton trắng tương thích với khí hậu nhiệt đới gió mùa của xứ Đông Dương, do đó là sắc tố thông dụng so với người Pháp lẫn người Việt trong nước .Xem thêm : Những Bài Hát Tiếng Anh Ý Nghĩa Về Cuộc Sống Bạn Nên Nghe Một Lần Trong ĐờiNhững bộ suit trắng ( tông trắng ngà, hoặc các màu pastel ) là một trong những hình tượng của “ giấc mơ tuổi trẻ ” The Great Gatsby ( một siêu phẩm của nhà văn F. Scott Fitzgerald người Mỹ, xuất bản lần đầu vào tháng 4/1925 ), thuật lại toàn cảnh thời trang và lối sống thượng lưu diễn ra vào năm 1922. Phong cách lounge suit của những năm đầu 1920 ( thời gian trước khi kiểu quần oxford bags Open ) mang tính hình tượng cổ xưa lẫn văn minh của sinh viên trường Ivy League trước và sau thời làm mưa làm gió, với sức phổ cập lan khắp các trường ĐH Anh, Mỹ và quốc tế. Ngày nay, Ivy League là một thuật ngữ phong thái thời trang, tiền thân của phong thái preppy rất được ưa thích bởi những người theo đuổi thời trang vintage .Một nhân vật trong hoàng tộc, chụp bởi Khánh Ký Saigon, một hiệu ảnh nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng tác động bậc nhất trong lịch sử vẻ vang nhiếp ảnh Việt Nam .Trong những năm 1920, việc bắt kịp các mode thời trang và biểu lộ giá trị vật chất trải qua cách ăn mặc là một thái độ sang trọng và quý phái, một nguyên tắc nhã nhặn trong ngoại giao của những tầng lớp trung lưu, thượng lưu ở Châu Âu, Mỹ và cả những khu vực sớm gia nhập các nền văn hoá quốc tế .Từ suốt thập niên 20, thương mại trong nước trong nhiều nghành nghề dịch vụ đã có sự tăng trưởng tiêu biểu vượt trội. Chính sách quy hoạch kinh tế tài chính đô thị và hạ tầng giao thông vận tải tăng trưởng bởi người Pháp, đã tạo điều kiện kèm theo cho các thương buôn người Việt nhanh gọn tiếp xúc với quy luật cung-cầu tự nhiên của nền kinh tế thị trường. Trên các tờ báo lớn thời bấy giờ như Công Luận báo, Hà Nội Thủ Đô Ngọ Báo, Tiếng Vọng An Nam, Đông Pháp Thời Báo … đã phản ánh một thị trường cạnh tranh đối đầu sôi sục trải qua các chủ đề bàn luận và quảng cáo .
Ở quá trình nửa cuối thập niên 20, kiểu quần âu ống hẹp, để lộ bít tất và cổ giày đã trở nên lỗi thời. Tại Châu Âu, các Hoàng tử xứ Wales đã mở màn khuynh hướng ống gập lai ( cuff ) và trở thành trendsetter của phái mạnh trên khắp quốc tế. Hình bóng suit của phái mạnh có sự đổi khác tổng thể và toàn diện, Open xu thế oxford bags ( từ phom baggy đến xoè rộng thùng thình ), lai cuff, eo cao và khá phổ cập cho đến cuối những năm 1940 .Họa sĩ, điêu khắc gia Vũ Cao Đàm thời sinh viên trường Mỹ Thuật Đông Dương, ảnh chụp vào khoảng chừng những năm 1926 – 1927, trong một lần đi vẽ ở ngoài thành phố Thành Phố Hà Nội .Trong suốt quy trình phong hóa trên toàn chủ quyền lãnh thổ ( 1900 – 1950 ), cho đến một thời phong phú của đô thị TP HCM ở các thập niên 50 – 70, phục trang văn minh không chỉ rất được chú trọng bởi các nguyên thủ vương quốc, tướng lĩnh, công chức và những nhà kinh doanh lớn, mà còn thông dụng trong dân chúng so với cả phái mạnh lẫn phụ nữ, chứng minh và khẳng định được tính đối trọng trước các cường quốc. Nhưng áo dài khăn xếp truyền thống cuội nguồn vẫn là quốc phục tinh tuý và luôn Open trong những dịp quan trọng bộc lộ danh tính của quốc gia .
Từ thập niên 30
Niên hiệu Bảo Đại mở màn từ năm 1925 dưới chủ trương quản trị của Toàn Quyền Đông Dương. Nhưng trong suốt các thập niên đầu thể kỷ XX, trước cả khi vua Bảo Đại về nước chấp chính ( 1932 ) và lê dài cho đến gần cuối thập niên 50, các chủ trương thương mại trên khắp Việt Nam đã được quản lý và vận hành và tăng trưởng ( mặc dầu các kim chỉ nan và chủ trương có sự khác nhau ) với khuynh hướng chung là biến Thành Phố Hà Nội và Hồ Chí Minh thành hai TT kinh tế tài chính lớn trên toàn thuộc địa Đông Dương, nối gót ngay sau nền kinh tế tài chính và tình hình chính vì sự của Châu Âu, mà hầu hết là nước Pháp .Trong thập niên 30, ở phương Tây, double-breasted jacket trở nên khá thời trang, hoàn toàn có thể được mặc với single-breasted waistcoat hoặc không. Một phiên bản double-breasted jacket nổi tiếng là phong thái “ Duke of Kent ” ( tạm dịch : Công tước xứ Kent ), được trình làng bởi Prince Edward, đây là kiểu cài nút 6 × 2 hoặc 4 × 2, chỉ cài các nút hàng dưới cùng để tạo ảo giác ve áo lê dài hơn, khiến dáng vóc trông cao hơn, mang lại vẻ phóng khoáng và tươi tắn. Cảm hứng này đã trở thành xu thế và dẫn dắt sự phát minh sáng tạo các kiểu cài nút trong nhiều thập niên sau .Một tác động ảnh hưởng khác trong thập niên 30 là cách mặc zoot suit của gangster trong điện ảnh Mỹ. Những bộ suit kẻ sọc hoặc caro điển hình nổi bật, sắc tố đậm hoặc tươi đẹp, vai ngang rộng, ve cổ áo to bản, những chiếc quần oxford bags thụng, nón fedora rộng vành và giày da 2 tông ( brogue 2 tone ) .Vua Bảo Đại trong một buổi đi săn ở Pháp, năm 1930. Ngài mặc double-breasted chesterfield coat có ve cổ to rộng, quần lai cuff và đội nón fedora, kiểu ăn mặc chuẩn mực của giới thượng lưu Pháp thời kỳ này .Tháng 8/1932, vua Bảo Đại và Bộ trưởng Bộ Thuộc Địa Albert Sarraut đến Dinh Tổng Thống Pháp để chào từ biệt trước khi về nước .
Trang phục của cả hai ngài đặc biệt trịnh trọng, với single-breasted morning coat, waistcoat, pocket square, găng tay và silk top hat. Tuy nhiên, kiểu quần mà Vua Bảo Đại đang mặc được cắt đo theo xu hướng oxford bags đang thịnh hành, được xem là hiện đại và trẻ trung hơn so với ngài Bộ trưởng.
Hai bức ảnh được chụp vào năm 1932, vua Bảo Đại ghé thăm Maroc trong khi đang trên đường quay về nước chính thức chấp chính. Vua Bảo Đại mặc double-breasted waistcoat 6 buttons với single-breasted jacket, trong khi Hoàng thân Vĩnh Cẩn mặc double-breasted jacket 6 × 2 ( button 2, show 2 ), cả hai ngài đều rất hợp thời với ve cổ áo rộng và cravat to bản .Hoạ sĩ Lệ Phổ thời trẻ. Ảnh trái : hoạ sĩ Lê Phổ ( góc trái ) cùng hai anh trai, hai chị dâu và các con của họ, năm 1931, tại TP HCM. Một thời hạn ngắn trước khi hoạ sĩ Lê Phổ thực thi chuyến đi đến Paris lần tiên phong .Đáng chú ý quan tâm trong bức ảnh chính là phong thái suit rất hợp thời của hoạ sĩ Lê Phổ, trông như được may bằng vải flannel tối tân mới nhập vào Việt Nam không lâu. Ban đầu, đây là loại vải thô Open sớm từ thế kỷ XVI, nhưng mãi đến thế kỷ XX mới phối hợp với lụa và cotton, sinh ra loại flannel hạng sang dùng để may suit và thông dụng trong các loại quần áo thể thao. Sự phổ cập của vật liệu và phong thái flannel suit vẫn lê dài cho đến cuối những năm 1970 .Bà Lê Thị Lựu ( nữ họa sỹ tiên phong tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương ) và chồng, kỹ sư Ngô Thế Tân. Ảnh chụp vào năm ông bà cưới nhau, năm 1935, tại Thành Phố Bắc Ninh. Trong bức ảnh, ông Ngô Thế Tân đang mặc double-breasted jacket có độ dài và nhấn nhẹ ở thắt lưng, quần ống suông rộng đúng “ mốt ” mà vua Bảo Đại đã update vào Việt Nam khi mới về nước .Giáo sư Nam Sơn Nguyễn Văn Thọ ( người đàn ông mặc 3 pieces suit ngồi ở hàng tiên phong, cạnh bên một đứa trẻ mặc áo ghi-lê ở TT bức ảnh ) và các sinh viên Trường Mỹ thuật Đông Dương, năm 1936. Nguồn alascaonline.orgMột bức ảnh nằm trong cuốn album của mái ấm gia đình Khâm sứ Trung Kỳ Maurice Graffeuil, năm 1936. Bên trái là ông bà Khâm sứ Graffeuil .Năm 1939, vua Bảo Đại tại thành tháp Thorenc của mái ấm gia đình ( Cannes, Pháp ) trong thời hạn hồi sinh vết thương trong một chuyến đi săn tại Ban Mê Thuột .Trang phục của phái mạnh Việt Nam đã sự biến hóa lớn trong suốt thập niên 30 và lê dài đến giữa thế kỷ, dưới sự dẫn dắt của những quý ông Việt Nam có ảnh hưởng tác động nhất trong tư tưởng đạo đức và phong kiến thời này. Âu phục đã trở nên thông dụng tuyệt đối nhưng áo dài vẫn là lời nói dân tộc bản địa, là loại trang phục mực thước, uy nghi và xứng danh nhất để xuất hiện trong các sự kiện quan trọng của vương quốc cũng như cá thể mỗi người .Ảnh chụp Hoàng Thân Vĩnh Cẩn sau khi cùng Vua Bảo Đại về nước tham gia triều chính, thời hạn khoảng chừng nửa cuối 1930 – nửa đầu 1940 .Cả hai bức ảnh trên được chụp vào tháng 6 và tháng 7/1939, trong thời hạn vua Bảo Đại điều trị vết thương ở chân tại Pháp. Ngài đã bị thương ở chân khá nặng trong một chuyển đi săn do đó được đưa sang Pháp để chữa trị. Phong cách của Vua trong hai bức ảnh cho thấy khuynh hướng oxford bags có sức tác động ảnh hưởng ở Việt Nam ( nhất là so với một bậc thượng lưu như ngài ) .Phong cách thập niên 40 tính từ khi mở màn Thế Chiến II và sau đó là sự ảnh hưởng tác động của thời hậu chiến. Trong thời chiến nửa đầu 1940, các lao lý khắt khe so với trang phục chính thức, sang trọng và quý phái không hề thực thi khi phần đông mọi người không hề mua hoặc cũng không có đủ quần áo để mua .Mặc dù có sự hạn chế về quần áo và nhưng không có nghĩa là không có thời trang. Tuy các mảnh waistcoat, nắp túi và lai cuff được xem là một biểu lộ của sự tiêu tốn lãng phí, xa xỉ do đó tạm loại khỏi dòng thời hạn. Nhưng khi cuộc chiến tranh kết thúc, đồng phục quân sự chiến lược dư thừa quay trở lại đời sống dân sự, dân cư hoàn toàn có thể mua lại và sửa chữa thay thế một số ít chi tiết cụ thể. Trong khi đó, những đứa trẻ cứ thế mặc “ quá khổ ” qua nhiều năm cũng là một cách tiết kiệm ngân sách và chi phí. Vì những gì hoàn toàn có thể đều được tận dụng và tái sử dụng, 1 số ít đặc thù của thập niên 30 nối dài đến đầu thập niên 50 .Từ trái sang : Ngô Thế Phùng ( 1920 ), Ngô Thế Phúc ( 1906 ), Ngô Thế Tân ( 1910 ), Ngô Thế Loan ( 1898 ), Ngô Thế Bằng ( 1914 ), Ngô Thế Sứng ( 1915 ), Ngô Thế Đắc ( 1914 ). Ảnh của Gia đình Ngô Mạnh Tuấn. Tháng 1/1940Họa sĩ Lê Văn Xương ( người đứng giữa ) trong một triển lãm cá thể của ông ở Việt Nam, khoảng chừng thời hạn từ 1941 – 1953Khuynh hướng tiết giảm trong những năm hậu Thế Chiến II đã cổ súy cho hình bóng chữ nhật của suit jacket. phom dáng thẳng gọn, phóng khoáng, tránh hao phí vải vào những kỹ thuật cắt may cầu kỳ. Trang phục phái mạnh trong quá trình này có khuynh hướng “ quá cỡ ” mọi cụ thể, dù là dùng trong các hoạt động giải trí ban ngày, thể thao hay sự kiện tối .Suit jacket trong những năm 1940 đặc biệt quan trọng có vai ngang quá khổ, bản ve dày hơn, cravat cũng to hơn, quần thụng hơn, xếp ly đôi và mode quần ống rộng vẫn liên tục, tay áo và túi áo cũng lớn hơn, ngay cả các gân dệt và kẻ sọc cũng đậm và to hơn, tổng thể khiến cho hình bóng thời trang phái mạnh trong bệ vệ, trẻ trung và tràn trề sức khỏe và to lớn hơn .Zoot suit là trào lưu tiếp nối của oxford bags, một phong thái rộng thùng thình, áo jacket dài, quần ống rộng, một sự lệch chuẩn khó hiểu so với thời kỳ đầu hiện đại hoá của thập niên 20. Mặc dù được hưởng ứng nhiều nhất bởi giới trẻ nội thành của thành phố làm mưa làm gió nhưng zoot suit cũng có ảnh hưởng tác động đến tỷ suất của phong thái suit của phái mạnh trưởng thành .Trung tá Jean Morvan, chỉ huy trưởng ở Ban Mê Thuột và Vua Bảo Đại. Ảnh chụp vào giữa tháng 4/1949Quốc trưởng Bảo Đại đến thăm TP.HN vào năm 1950. “ Cánh tay phải ” đi bên cạnh vua Bảo Đại là Hoàng Thân Vĩnh Cẩn, ngài mặc một chiếc sport coat ( single-breasted ), 4 túi hộp, có đai thắt lưng và quần ống rộng, một phong thái suit hậu Thế Chiến II mang tác động ảnh hưởng của đồng phục quân đội .Quốc trưởng Bảo Đại đến thăm TP. Hà Nội vào năm 1950. Ở thời hạn này, phom quần Oxford Bags và suit jacket cắt may tinh giản và túi vuông to “ thực dụng ” tương thích với toàn cảnh thời trang quốc tế thời hậu chiến .Trong suốt những năm 1940, suit vẫn là trang phục thông dụng nhất so với phái mạnh. Nhưng cuộc cách mạng nâng cấp cải tiến máy móc, tăng trưởng dệt may và sản xuất quần áo quân sự chiến lược Giao hàng cuộc chiến tranh, sẽ dẫn đến sự bùng nổ của một ngành công nghiệp thời trang may sẵn kể từ thập niên tiếp theo đó. Ở phương Tây, sự cởi bỏ 1 số ít nguyên tắc trang phục khiến cho thời trang phái mạnh ngày càng trở nên phong phú, có khuynh hướng giản dị và đơn giản và có tính công dụng, tương thích hơn cho hoạt động giải trí ban ngày và thể thao. Trench coat, pea coat, bomber jacket, quần áo dệt kim mặc lót, quần chino và những chiếc kính mát, đồng hồ đeo tay quân đội … đều được sinh ra thời hậu Thế Chiến II và sẽ trở thành những hình tượng của thời trang thời tân tiến .
Bước vào thập niên 50
Dòng thời hạn của phục trang phái mạnh trong thế kỷ XX, đặc biệt quan trọng là quy trình tiến độ 1920 – 1970, luôn chịu sự tác động ảnh hưởng của dịch chuyển lịch sử dân tộc, toàn cảnh cuộc chiến tranh và sự đổi ngôi của các kinh đô thời trang trên quốc tế .Đối với đàn ông trung niên, phong thái quần rộng và lai cuff cao vẫn được hâm mộ cho đến giữa thập niên 50. Thế hệ này đã thiết kế xây dựng một phong thái quý ông tân tiến lê dài nhiều thập niên và họ không có dự tính chạy theo mode nữa. Đàn ông trung niên trong thập niên 50 đã không ngừng biến hóa diện mạo của họ trong suốt các thập niên trước, từ khuôn khổ đến thông dụng, hiệu quả là phục trang phái mạnh đã ngày càng đơn giản và giản dị và tự do hơn nhưng suit vẫn chiếm một vị trí xã hội đáng kính .Quốc Trưởng Bảo Đại và Thủ Tướng Trần Văn Hữu tại Thành Phố Hà Nội, năm 1950. Photo by Harrison FormanMặc dù các màu đen, thủy quân, nâu cũng rất được yêu quý nhưng các tông màu xám được mặc nhiều nhất, phổ cập đến mức trong tiểu thuyết The Man in the Grey Flannel Suit của tác giả Sloan Wilson ( phát hành năm 1955 ), hình ảnh grey flannel suits của phái mạnh những năm 1950 trở thành tín hiệu nhận diện của những tầng lớp trung lưu bảo thủ, trọng lối sống vật chất và quá bận rộn .Ở Âu-Mỹ, nơi khai sinh và phát động các trào lưu thời trang, các thiếu niên và người trẻ tuổi trưởng thành trong thời kỳ này mở màn tìm kiếm một luồng gió tươi tắn hơn, họ chọn những chiếc quần âu ống côn thay vì mặc mãi một kiểu quần âu ống rộng như các ông bố, suit jacket sẽ bị thay thế sửa chữa bởi các loại biker jacket, bomber jacket và mái tóc pompadour thì không cần những chiếc mũ che đi chúng. Kết quả của quy trình tăng trưởng công nghiệp sau 2 thập niên từ 20 – 40 sẽ cung ứng nhanh nguyện vọng đó .Những bộ phục trang chính thức nhường chỗ cho các loại quần áo may sẵn lấy cảm hứng từ đồng phục quân đội thời hậu chiến, với đủ các loại vật liệu dệt kim, sợi tự tạo, denim, kaki và các loại áo khoác. Các loại trang phục được phong cách thiết kế chuyên biệt cho các môn thể thao thông dụng như bóng đá, đánh tennis, đua xe, golf … đã xuất hiện trong thập niên 20 sẽ chuẩn bị sẵn sàng cho một cuộc cách mạng công nghiệp sản xuất quần áo kể từ thập niên 50 .Xem thêm : Ngày Xưa Con Ngây Thơ Con Không Nhận Ra Tình Thương Của Mẹ ( Testo )Sơ mi và quần âu là trang phục thông dụng, lịch sự của phái mạnh Việt Nam những năm 1950 s. Đồng hồ đeo tay và kính mát là phụ kiện rất phổ cập. Ảnh chụp tại đường Phạm Ngũ Lão, đối lập bến xe buýt TT, Hồ Chí MinhTại Đại Hội Thể Thao Toàn Thành, TP.HN năm 1951Từ quần áo tranh tài đến thường phục, từ chính thức thành bán chính thức, thời trang thể thao bùng nổ các loại áo dệt kim như t-shirt, áo polo, áo lót thể thao ( áo phông thun 3 lỗ ), áo ghi-lê cho đến các loại quần shorts. Trên thực tiễn, ở thời kỳ cuộc chiến tranh và hậu chiến, thay vì một bộ suit may đo đắt tiền, chỉ cần áo sơ mi, áo polo hay cardigan, ghi-le với vật liệu linh động và giá tiền rẻ, sẽ hoàn toàn có thể phân phối được phần đông nhu yếu của những tầng lớp công chức và quần chúng lao động có kinh tế tài chính nhã nhặn .Nhiều người đàn ông ăn mặc đơn thuần, sơ mi và quần âu nhã nhặn, dắt xe đạp điện trong chợ hoa trên phố Hàng Khoai, TP.HN, năm 1959 – Photo by Rév MiklósDù vậy, tiêu chuẩn trang phục phái mạnh vẫn giữ hình tượng trang nghiêm, tề chỉnh với quần âu, quần chino ống côn, áo sơ mi sắc tố lịch sự, lê dài gần cuối thập niên 50 trước khi trở nên rất khác do cộng hưởng với văn hoá đại chúng Mod và Hippy trong suốt thập niên 60 .Thời trang quốc tế vẫn hoạt động không ngừng trong suốt thời kỳ hậu Thế Chiến II. Ở Việt Nam, kể từ khi người Pháp rời đi, thời trang liên tục được rót vào các trào lưu mới nhưng ở một chiều hướng khác, từ đó thành phố Hồ Chí Minh hoa lệ sẽ đảm nhiệm một tiến trình phong hoá mới .Những năm đầu thập niên 50, so với phái nữ, phái mạnh Việt Nam đặc biệt quan trọng là ở TP HCM, nhìn chung có vẻ ngoài khiêm nhường và tinh giản hơn, chú trọng phong thái lịch sự và một phong thái bạt thiệp. Tiêu chuẩn quý ông đã trở nên thông thường và giản lược hoá, phục trang thân mật hơn với đời sống đời thường của dân cư thành thị vì một sự tương thích tất yếu .Thời kỳ này, số phận của áo dài truyền thống cuội nguồn Việt Nam cũng phân nhánh. Áo dài nam đã giữ một vị thế “ quân chủ ” quan trọng trong suốt lịch sử vẻ vang của các triều đại phong kiến, và là một hình tượng của các trào yêu nước thời cận đại. Chính vì giữ một vị thế khiêm cung, nghiêm cẩn đến như thế nên khi đứng trước sự đứt gãy của thời đại, áo dài nam ngày trở nên xa cách với các thế hệ sau và dần bị quên lãng .Khác với áo dài nam, sự Âu hoá trang phục nữ khởi đầu muộn hơn, sau khi áo dài nữ đã được hiện đại hoá, phát minh sáng tạo hơn và điệu đàng hơn, nhưng vẫn giữ được truyền thống truyền thống lịch sử. Từ những năm 1930 cho đến cuối 1950, áo dài nữ đã khởi đầu một hành trình dài làm biến hóa tiêu chuẩn thẩm mỹ và nghệ thuật lẫn cấu trúc truyền thống cuội nguồn của chính nó cho đến tận ngày này. Kết quả của các nỗ lực bình đẳng giới sau hơn 100 năm của các nhà nữ quyền trên khắp quốc tế đã nâng cao niềm tin tự do của phụ nữ ở mọi lục địa. Phụ nữ Việt Nam văn minh đã biến hoá “ áo dài ” thành bất kỳ vai trò xã hội nào mà họ muốn. Áo dài hoàn toàn có thể chỉ là một lựa chọn y phục kín kẽ đoan trang để đi shopping, đi lễ chùa ; nhưng cũng hoàn toàn có thể là một bộ trang phục dạ tiệc cao quý, đài các trên phim ảnh, thuần khiết trong học đường hay thật thiêng liêng trong lễ cưới, hoàn toàn có thể mặc đi khiêu vũ và cũng hoàn toàn có thể là “ cô gái Hồ Chí Minh phóng Vélo Solex rất nhanh ”
Chú thích
Ký sự hành trình dài Une campagne au Tonkin ( Một chiến dịch ở Bắc kỳ ) xuất bản lần tiên phong bằng tiếng Pháp, đăng trên tạp chí Le Tour du Monde ( Vòng quanh quốc tế ) với tiêu đề “ Trente Mois au Tonkin ” ( Ba mươi tháng ở Bắc kỳ ), được chia làm 5 phần đăng từ năm 1889 đến 1891. Năm 1982, tác giả sửa tựa thành Une campagne au Tonkin để nhà xuất bản Hachette ( Paris ) in hàng loạt tác phẩm gồm có 229 tranh khắc. Năm 2020, ký sự này đã được chuyển ngữ sang tiếng Việt và thông dụng các bản dịch khác nhau bởi nhà xuất bản Thành Phố Đà Nẵng ( Alpha Book phân phối, dịch giả Thanh Thư ) và nhà xuất bản Văn Học ( Đông A phân phối, dịch giả Đinh Khắc Phách ), cả hai phiên bản đều nằm trong top 100 tác phẩm lịch sử dân tộc – địa lý – tôn giáo hút khách / tháng của nhà sách Fahasa .
Trí thức “Tân học” hay trí thức “Tây học” là một giai đoạn, hoặc một phong trào, một tầng lớp có ý nghĩa quan trọng trong lịch sử Việt Nam thời cận đại ( đầu thế kỷ XX). Đây là cơ sở ra đời của hầu hết các nhà lãnh đạo mọi đảng phái, các nhà trí thức yêu nước, nhà cách mạng, nhà vận động văn hoá xã hội… ở Việt Nam từ sau Thế Chiến I.
Golden Twenties, hay Années folles ( Pháp ), Roaring Twenties ( Anh ), Goldene Zwanziger ( Đức ) : là tên gọi của những năm 1920 ở thế kỷ trước, mở màn với sự kết thúc của Thế Chiến I và kết thúc với Cuộc sụp đổ Phố Wall ( Wall Street Crash ) năm 1929 .
Featured Image
Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Trang Phục
