Bảo tồn bản sắc văn hóa trang phục người Khmer

Nét duyên dáng trong trang phục truyền thống

Cho dù văn hóa truyền thống trang phục có đa dạng và phong phú và phong phú đến đâu đi nữa thì trang phục truyền thống cuội nguồn của người Khmer vẫn luôn giữ được những nét đặc trưng riêng, đậm đà truyền thống văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa mình. Những bộ trang phục truyền thống cuội nguồn bao đời cố hữu vẫn là “ vật bất ly thân ” với bà con Khmer trong những dịp lễ, tết, hội hè, cưới hỏi và những chương trình văn hóa – văn nghệ …

Không quá lời khi nói rằng, những sự kiện trọng đại nêu trên sẽ tẻ nhạt, đơn điệu khi thiếu vắng nét duyên, sự tinh tế và những gam màu sinh động của những bộ trang phục truyền thống.

Từ lúc bé, trẻ con người Khmer đã được vận lên mình những bộ trang phục truyền thống lịch sử để tham gia hội hè, mừng cưới, lễ, tết. Đến tuổi cập kê, những bộ cánh truyền thống cuội nguồn càng tôn thêm vẻ yêu kiều của những cô gái bên những điệu múa uyển chuyển, duyên dáng mừng mùa vụ mới. Các chàng trai càng chứng tỏ sự can đảm và mạnh mẽ, nam tính mạnh mẽ và tài hoa khi vận trang phục truyền thống cuội nguồn trình diễn bên dàn nhạc ngũ âm. Và đến khi tay trong tay trong ngày vui trọng đại của cuộc sống, trang phục truyền thống cuội nguồn lại liên tục gánh trách nhiệm chúc phúc cho lứa đôi bền duyên giai ngẫu. Trang phục truyền thống cuội nguồn còn theo những nghệ sĩ, nghệ nhân lên sân khấu tạo nên những tuyệt tác, “ đặc sản nổi tiếng ” văn hóa truyền thống nghệ thuật và thẩm mỹ khó lẫn trong vườn hoa nghệ thuật và thẩm mỹ của khối đại đoàn kết toàn dân tộc bản địa. Biểu hiện rõ nhất trang phục phục truyền thống cuội nguồn của người Khmer là trong lễ cưới. Theo phong tục, chú rể sẽ mặc chiếc “ sampôt hôl ” có màu đỏ và trang trí hoa văn. Ngoài ra, chú rể hoàn toàn có thể mặc loại áo Khmer ngắn màu đỏ hoặc trắng, cổ đứng, tay dài, cài 9 cúc ở phía trước. Nơi vai trái vắt dải khăn ( khăn kânxail ) đeo thêm con dao cưới ( kầm pach ) nhằm mục đích mục tiêu múa mở đường trong lễ cưới, để cắt trầu cau cho cô dâu dùng, hoặc còn được lý giải là hình tượng cho lòng trung thuỷ, chuẩn bị sẵn sàng quyết tử cho tình yêu ( sự tích nàng Tiêu với chàng Tum ) … Trong khi đó, trang phục truyền thống lịch sử cô dâu Khmer thật đẹp, với chiếc áo tầm – vông màu đỏ thẩm dệt bằng tơ tằm, thêu kim tuyến và đính hạt cườm, hạt kim sa rực rỡ tỏa nắng ở phía trước. Chiếc xăm pốt hôl ( váy ) màu tím sẩm hay hồng cánh sen, độc lạ hơn, nếu khăn “ Sbay ” trong bộ lễ phục màu xanh thì Sbay của cô dâu bằng vải dệt kim màu vàng và được đính hàng ngàn hạt kim sa nhỏ bé sáng lấp lánh lung linh tạo nên nhiều mô – típ hoa văn quàng chéo qua người.

Thiếu nữ Khmer biểu diễn trong trang phục dân tộc truyền thống

Độc đáo hơn, trên đầu cô dâu còn đội chiếc mão “ kha – ba – lòn – cốt ” như một vương miện nhỏ xinh xắn được làm từ hạt cườm và hàng trăm chiếc cánh cứng màu xanh tươi của loài bọ cánh cam ( người Khmer gọi là con Chil – vít ).

Nếu khăn “Sbay” trong bộ lễ phục màu xanh thì Sbay của cô dâu bằng vải dệt kim màu vàng và được đính hàng ngàn hạt kim sa nhỏ xíu sáng lấp lánh, tạo nên bộ trang phục truyền thống phụ nữ Khmer Nam bộ tinh tế với những gam màu sinh động.

Bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc

Trang phục truyền thống cuội nguồn Khmer luôn lôi cuốn mọi ánh nhìn bởi sự cầu kỳ, sắc tố bùng cháy rực rỡ, hoa văn trang trí tinh xảo được điểm xuyết, nhấn nhá bằng những hạt cườm, kim sa lấp lánh lung linh … Người phụ nữ Khmer thường ý niệm rằng, dù đời sống có khó khăn vất vả, thiếu thốn cách mấy thì họ vẫn sẵn sàng chuẩn bị cho bản thân và mái ấm gia đình mình những bộ trang phục truyền thống cuội nguồn đẹp nhất để mặc trong những dịp hội hè, lễ, tết và những sự kiện trọng đại. Đó là ý thức tự giác trong việc bảo tồn truyền thống văn hóa truyền thống của mỗi mái ấm gia đình, dòng tộc trong phum sóc. Chị Trần Thị Hương ( Trưởng đoàn nghệ thuật và thẩm mỹ Rô băm Bưng Chông, xã Tài Văn huyện Trần Đề – Sóc Trăng ) thì luôn tự hào mỗi khi khoác lên mình bộ trang phục truyền thống lịch sử. Chị bộc bạch : “ Đặc biệt, khi người phụ nữ Khmer khoác lên mình trang phục truyền thống lịch sử khi uyển chuyển cùng những điệu múa của dân tộc bản địa mình thì càng làm tăng thêm vẻ đẹp của trang phục và tôn thêm sự êm ả dịu dàng, duyên dáng nhưng vẫn giữ dung hòa giữa tân tiến và truyền thống lịch sử ”.

Trang phục truyền thống của người Khmer Nam bộ

Trang phục truyền thống cuội nguồn còn theo những nghệ sĩ, nghệ nhân lên sân khấu tạo nên những tuyệt tác, “ đặc sản nổi tiếng ” văn hóa truyền thống thẩm mỹ và nghệ thuật khó lẫn trong vườn hoa nghệ thuật và thẩm mỹ của khối đại đoàn kết toàn dân tộc bản địa. Nghệ sĩ Hiệu Thị Liên ( Đoàn Nghệ thuật tổng hợp Khmer Bạc Liêu ) tâm sự : “ Thật xúc động và tự hào khi được khoác lên mình bộ trang phục truyền thống lịch sử dân tộc bản địa.

Đây là “báu vật” giúp tôi và anh em nghệ sĩ, nghệ nhân trong đoàn cảm thấy tự tin hơn trong mỗi lần lưu diễn. Bởi lẽ, dù bạn có hát hay múa dẻo đến cỡ nào, nhưng không có sự hỗ trợ đắc lực của những bộ trang phục truyền thống thì những chương trình ấy sẽ thật nhàm chán và vô vị!”.

Những thay đổi của xã hội tân tiến và sức ảnh hưởng tác động của những trào lưu thời trang mới đã khiến những bộ trang phục Khmer truyền thống lịch sử bị cải cách, biến tấu với nhiều mẫu mã mới lạ, thích mắt, được phối hợp tinh xảo trong những sắc tố rực rỡ tỏa nắng và vật liệu mới. Thế nhưng, người Khmer vẫn giữ được nét hài hòa giữa truyền thống lịch sử và văn minh. Nhờ vậy mà cái hồn cốt dân tộc bản địa, truyền thống văn hóa truyền thống ngàn đời của bà con đồng bào Khmer vẫn mãi vĩnh hằng với thời hạn.

Chú rể, cô dâu Khmer duyên dáng trong trang phục truyền thống dân tộc

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Trang Phục