Áo dài xưa – nay: Mãi còn hồn Việt
Đã có nhiều so sánh, nhầm lẫn chiếc áo dài của người Nước Ta với chiếc sườn xám của dân tộc bản địa Trung Quốc. Song, áo dài của Nước Ta đã có cội nguồn Việt từ cả vài trăm năm trước. Hồn Việt luôn mãi ở trong chiếc áo dài ngàn năm không đổi dù đời sống và hình dạng chiếc áo dài có biến hóa đến đâu .
Tiến trình hình thành chiếc áo dài tân tiến từ thoáng rộng đến ôm sát, nhấn eo như ngày ngày hôm nay, để chiếc sườn xám nhìn có nét hao hao, trọn vẹn tác động ảnh hưởng từ văn minh phương Tây trong phát minh sáng tạo của người Việt, không lưu dấu văn hóa truyền thống Trung Quốc .
Đến năm 1744, tại Đàng Trong, Việt Nam, dưới thời cai trị của chúa Nguyễn Phúc Khoát, các nhà nghiên cứu trang phục Việt cho rằng chiếc áo dài Việt bắt đầu manh nha xuất hiện.
Bạn đang đọc: Áo dài xưa – nay: Mãi còn hồn Việt
Lúc này, để phân biệt với người Đàng Ngoài, dưới sự quản lý của những chúa Trịnh, chúa Nguyễn ra lệnh những thuộc hạ của mình phải mặc thêm một chiếc quần dài bên trong chiếc áo lụa dài .
Đồng thời chúa Nguyễn Phúc Khoát ra sắc dụ trong dân, bắt buộc : ” Thường phục thì đàn ông, đàn bà dùng áo cổ đứng ngắn tay, cửa ống tay rộng hoặc hẹp tùy tiện. Áo thì hai bên nách trở xuống phải khâu kín liền, không được xẻ mở. Duy đàn ông không muốn mặc áo cổ tròn ống tay hẹp cho tiện khi thao tác thì được phép … ” như sách Đại Nam Thực lục ghi chép .
Từ đó có sự đổi khác y phục, đổi phong tục, nam nữ sĩ thứ trong nước, đều mặc áo nhu bào, mặc quần, vấn khăn, tục gọi quần chân áo chít mở màn từ đây .
Tức từ thời chúa Nguyễn Phúc Khoát đã Open chiếc áo dài ngũ thân mặc với quần dài. Được nâng cấp cải tiến từ áo tứ thân, áo ngũ thân gồm 5 tà, gồm 2 tà ở sau, 2 tà ở trước và một tà ẩn dưới hai tà trước .
Đây cũng là bộ phục trang tiên phong có xẻ tà ở eo, một trong những điểm đặc biệt quan trọng trong áo dài văn minh. Áo dài ngũ thân sống sót đến đầu thế kỷ 20 .
Đầu thế kỷ 20, khi nền văn minh châu Âu theo chân người Pháp ồ ạt gia nhập vào Nước Ta thì giới tri thức và những tầng lớp trung lưu người Việt cũng khởi đầu Âu hóa .
Ngày 23-3-1934, trên Báo Phong Hóa đã cho đăng hình ảnh những chiếc áo dài cải cách với tên gọi áo dài Lemur của họa sỹ Cát Tường. Chiếc áo dài này có những đường nét cơ bản của áo dài truyền thống cuội nguồn lúc bấy giờ với hai tà, xẻ eo, nhấn eo để tôn dáng tôn ngực. Tuy nhiên chiếc áo dài Lemur mang nhiều dáng dấp Âu hóa như tay phồng, cổ bồng, cổ hở, cổ có gắn nơ .
Chiếc áo dài này lập tức bị phê phán lai căng, khêu gợi, không đúng đắn. Tuy nhiên, vẻ đẹp tân tiến và quyến rũ của chiếc áo dài Lemur đã chinh phục được số đông phụ nữ đương thời, tạo nên một trào lưu những bà những cô mặc áo dài ngày càng lan rộng .
Lúc này, chiếc áo dài Lemur đã được họa sỹ Cát Tường hoàn thành xong thêm với phần nịt ngực như áo bơi để mặc thay cho áo yếm truyền thống lịch sử, giúp chiếc áo dài Lemur vừa giữ được sự kín kẽ của người phụ nữ Việt vừa tôn hình dáng người phụ nữ .
Với thành công xuất sắc của chiếc áo dài Lemur, họa sỹ Cát Tường đã được mời thực thi một tủ áo dài riêng cho Nam Phương hoàng hậu. Ông cũng Nam tiến, đi khắp nước để tiếp thị chiếc áo dài của mình, và làm áo dài cho nghiều nghệ sĩ nổi tiếng thời đó như bà Phùng Há .
Từ chiếc áo dài Lemur, họa sỹ Lê Phổ đã liên tục nâng cấp cải tiến khiến chiếc áo dài gần giống với áo dài truyền thống lịch sử thời điểm ngày hôm nay. Tức chiếc áo dài qua phong cách thiết kế của họa sỹ Lê Phổ đã có cổ, cài nút bên phải, tay không còn phồng. Tuy nhiên, ở quy trình tiến độ này chiếc áo dài có điểm yếu kém bị chùng vải ở nách tay vì tay không ráp xéo .
Nhược điểm này đã được nhà may Dung ở khu Đa Kao, TP HCM khắc phục vào năm 1960 với kiểu tay áo cắt xéo vào nách tránh được sự dư vải, nhăn vải ở nách người mặc gọi là áo dài tay raglan .
Trong suốt quy trình hình thành và triển khai xong của mình, chiếc áo dài không ngừng được nâng cấp cải tiến, cải cách để có vẻ như đẹp văn minh mà đặc trưng hồn Việt làm tôn sự duyên dáng, kín kẽ mà điệu đàng của tầm vóc phụ nữ Nước Ta .
Tuy nhiên, bất kỳ sự nâng cấp cải tiến, cải cách nào của chiếc áo dài cũng đều gây ra sự tranh cãi không dứt .
Năm 1958, bà Trần Lệ Xuân, lúc đó là vợ của ông Ngô Đình Nhu – cố vấn trong chính quyền sở tại của Tổng thống Ngô Đình Diệm đã thông dụng chiếc áo dài không cổ, hoàn toàn có thể xuất phát từ mẫu phong cách thiết kế của một nhà tạo mẫu người Mỹ gốc Nhật vẽ kiểu được nữ diễn viên Kiều Chinh trình diễn lần tiên phong tại Hồ Chí Minh cùng thời gian .
Song, với sự lăng xê chiếc áo dài này của bà Trần Lệ Xuân, người dân gọi luôn kiểu áo dài này là áo dài Trần Lệ Xuân. Chiếc áo dài này vẫn may tay raglan, nhấn eo, hai tà dài, gài nút bên phải mặc với quần dài, tuy nhiên cổ khoét tròn, khoét thuyền hay khoét hình tim để tạo sự tự do cho người mặc, tương thích với khí hậu nhiệt đới gió mùa .
Tuy áo dài Trần Lệ Xuân được thông dụng thoáng rộng cho đến tận ngày hôm nay nhưng vẫn có không ít quan điểm cho rằng chiếc áo dài này làm mất vẻ kín kẽ, nét duyên của phụ nữ Việt .
Trong thập niên 1960 – 1970, tại miền Nam Nước Ta, không rõ từ đâu phụ nữ Việt, từ người nổi tiếng cho đến giới tầm trung đều thông dụng mốt áo dài chít eo, mặc với áo ngực chóp nhọn .
Chiếc áo dài kiểu này may cổ khá cao, eo ngoài nhấn những đường ôm sát còn được chít hông sao cho thật sát vào bụng người mặc để làm điển hình nổi bật vòng eo thon nhỏ và làm lộ phần ngực được nâng cao với chiếc áo ngực có chóp nhọn hẳn ra .Cũng trong khoảng chừng thời hạn này, TP HCM Open trào lưu áo dài mini rất được giới nữ sinh, sinh viên và thanh thiếu nữ trẻ tuổi ủng hộ .
Chiếc áo dài mini may tà ngắn đụng chấm đầu gối, không chít eo, tà hẹp, mặc với quần ống lòa xòa. Áo dài mini Sài Gòn phù hợp với nữ sinh vì gọn gang, làm tôn sự dễ thương, sinh động của các thiếu nữ trẻ, nhưng vẫn gặp luồng như luận phê phán loại áo dài này quá hippy.
Sau 1975, do đời sống chính trị xã hội có sự biến hóa trong buổi giao thời nên chiếc áo dài gần như biến mất. Mãi đến thập niên 1990, chiếc áo dài mới trở lại trong đời sống của người Việt một cách can đảm và mạnh mẽ .
Nữ sinh, giáo viên, nhân viên cấp dưới văn phòng, ngân hàng nhà nước, tiếp viên hàng không … đi làm, đi học đều mặc áo dài như đồng phục .
Năm 1989, cuộc thi Hoa hậu Áo dài lần tiên phong được tổ chức triển khai với hoa khôi xinh đẹp Kiều Khanh được trao vương miện .
Hàng loạt cuộc trình diễn thời trang áo dài được tổ chức triển khai, với sự Open của nhiều nhà phong cách thiết kế áo dài tên tuổi như Minh Hạnh, Sĩ Hoàng, Liên Hương, Võ Việt Chung, Việt Hùng …
Từ nhiều năm qua Festival Huế liên tục có những đêm liên hoan áo dài hoành tráng, lộng lẫy rực rỡ tỏa nắng. Cho đến nay, Sở Du lịch TP.Hồ Chí Minh cũng đã nhiều lần tổ chức triển khai thành công xuất sắc Lễ hội áo dài TP.Hồ Chí Minh vào tháng ba khiến trào lưu mặc áo dài trong đời sống người dân càng thêm trăm hoa đua nở .
Từ đó đến nay chiếc áo dài liên tục được cải cách, đổi khác, Open áo dài may bằng đủ thứ loại vải vóc như vải jean, vải cotton, vải linen … ; còn có áo dài mặc với quần tây, quần jean, quần thun bó, áo dài cổ sen, áo dài cổ sơ mi, áo dài tay ngắn, tay lỡ … ; áo dài mặc với váy …
Song, bên cạnh những biến tấu làm chiếc áo dài ngày càng đẹp và văn minh, vẫn có những biến tấu làm chiếc áo dài trở nên hở hang, thô kệch và kỳ dị đến không còn nhận ra đó là chiếc áo dài .
Bởi thế, công luận luôn yên cầu ở mỗi chiếc áo dài phải thật sự mang trong mình nó hồn Việt, tức vẻ duyên dáng, kín kẽ, thướt tha nhưng vẫn tôn hình dáng của phụ nữ Việt .
Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Phong Cách
