CHUYÊN ĐỀ : PHONG CÁCH THƠ XUÂN DIỆU

CHUYÊNĐỀ:PHONG

Bạn đang đọc: CHUYÊN ĐỀ : PHONG CÁCH THƠ XUÂN DIỆU

CÁCHTHƠXUÂNDIỆU

1. Niềmkhátkhaogiaocảmhếtmìnhvớicuộcđờitrầnthế,thếtục:

ĐọcnhữngbàithơcủaXuânDiệu,tadễnhậnramộttưtưởngchủđạochiphốihồnthơcủaông,đólàlòngyêuđời,lònghamsốngsôinổi,muốnsốnghếtmìnhvàsốngmãimãivớicuộcđời .NếunóiThơMớilàtiếngnóicủacáitôicánhâncáthểthìđếnXuânDiệu ,cóthểnóicáitôiThơMớiđãđượckhẳngđịnhsâusắc.Nhưngkhácvớinhiềunhàthơlãngmạnkhác,cáitôiXuânDiệukhôngđốilậpvớicuộcđờimàgắnbósâusắcvớicuộcđời ,cuộcđờivớiý

nghĩa

trần

thế

nhấtvàởkhoảnhkhắcđượccoilàcóýnghĩanhất,

khoảnh

khắc

hiện

tại

.VớiXuânDiệu,cuộcđờihiệntạivớimọibiểuhiệnđẹpđẽcủanóluônlànguồncảmhứngvôtậntrongthơông.Mọibuồnvuicủanhàthơđềugắnvớicuộcđờihiệntại.Ônggắnbóthathiếtvớicuộcđời,khátkhaogiaocảmvớiđời .ThếLữtronglờitựatậpThơ

Thơ

đãviết :

“Xuân Diệu là người của đời, một người ở giữa lòng người. Lầu thơ của ông xây trên đất của tấm lòng trần gian. Ông không trốn tránh mà quyến luyến cõi đời”(Hoài Thanh – Hoài Chân, 1998)

QuảthậtnếuđọcThếLữ,tabịcuốntheonhữnghìnhảnhsuốiđào,hạctrắng,kimđồng,ngọcnữ…chốnbồnglaithìvớiXuânDiệu,“ông

đã

đốt

cảnh bồng

lai

và

xua

ai

nấy

về

hạ

giới”

(HoàiThanh–HoàiChân,1998)
Hướng về đời sống trần gian, ông đã bộc lộ niềm mê hồn đời sống có khi tha thiết
nồng nàn, có lúc can đảm và mạnh mẽ đến tột cùng, có lúc ông như muốn ôm, muốn riết đời sống vào đôi tay hăm hở của mình :

– Ta muốn ôm

Cả

sự

sống

mới

bắt

đầu

mơn

mởn

Ta

muốn

riết

mây

đưa

và

gió

lượn

Ta

muốn

say

cánh

bướm

với

tình

yêu

Ta

muốn

thâu

trong

một

cái

hôn

nhiều…

(Vội

vàng)

Nhàthơđãnhìnđờibằngcặpmắt“xanh

non”,

“biếc

rờn”

đầyvuisướngvàđãpháthiệnrabiếtbaovẻđẹpcủathiênnhiên,củasựsống .Cảnhvậtluônhiệnratrongthơônghếtsứctươiđẹp ,trànđầysứcsốngvàthấmđẫmchấtsốngcủacuộcđời :

–

Của

ong

bướm

này

đây

tuần

tháng

mật

Này

đây

hoa

của

đồng

nội

xanh

rì

Này

đây

lá

của

cành

tơ

phơ

phất

Của

yến

anh

này

đây

khúc

tình

si

Và

này

đây

ánh

sáng

chớp

hàng

mi

Mỗi

sáng

sớm

thần

vui

hằng

gõ

cửa

Tháng

giêng

ngon

như

một

cặp

môi

gần…

(Vội

vàng)

Phảicómộttìnhyêucuộcsốngmãnhliệtmớicóthểviếtnênnhữngcâuthơđầycảmxúcnhư:“Tháng

giêng

ngon

như

một

cặp

môi

gần“,“Hỡi

xuân

hồng,

ta

muốn

cắn

vào

ngươi”

(Vội

vàng

)hay“

Ta

bấu

răng

vào

da

thịt

của

đời

”(Thanh

niên).
Yêu mến thiết tha đời sống, tâm hồn nhà thơ luôn rộng mở để giao cảm với cuộc sống, với mọi người, với bạn hữu bốn phương. Ông khao khát muốn tìm một sự đồng điệu trong tâm hồn mình với con người và cuộc sống. Có thể nói Xuân Diệu là nhà thơ của niềm giao cảm hết mình với cuộc sống. Có lúc để tìm một sự đồng cảm với người đời, lời thơ ông vang lên như những lời van vỉ :

• 
  Và

  hãy

  yêu

  tôi

  một

  giờ

  cũng

  đủ

Một

giây

cũng

cam,

một

chút

cũng

đành

( LờithơvàotậpGửi

hương

cho

gió)

• 
  Mở

  miệng

  vàng…và

  hãy

  nói

  yêu

  tôi
  

Dù

chỉ

là

trong

một

phút

mà

thôi

(Mời

yêu

)

Cuộcsốngtrướccặpmắt“xanhnon”củathisĩhiệnrathậtđẹpnhưngcólẽđẹpnhất,đầy sứcsốngnhấtlàvàođộxuânthìcủanó.Vẻđẹpcủasựsốngdồntụởmùaxuân.Vìlẽđóthơôngthườngcangợimùaxuân,cangợisứcsốngmùaxuân.XuânDiệucónhiềubàithơviếtvềmùaxuân(Nụ

cười

xuân,

Xuân

rụng,

Xuân

đầu,

Xuân

không

mùa,

Nguyên

đán…).Đốivớiôngmùanàocũnglàxuâncảvìxuânchínhlàhồnthơcủaôngtỏarakhắpbốnmùa :

• 
  Xuân

  đã

  sẵn

  ở

  lòng

  tôi

  lai

  láng
  

Xuân

đâu

chỉ

có

mùa

xuân

ba

tháng

(Xuân

không

mùa)

• 
  Xuân

  của

  đất

  trời

  nay

  mới

  đến

  Trong

  tôi

  xuân

  đến

  đã

  lâu

  rồi

  Từ

  lúc

  yêu

  nhau

  hoa

  nở

  mãi
  

Trong

vườn

thơm

ngát

của

hồn

tôi

(Nguyên

đán)

MùathucũnglàmộtcảmhứnglớntrongthơXuânDiệu.XuânDiệuđãcónhữngthiphẩm viếtvềmùathucóthểđượccoilàtuyệttáctrongphongtràoThơmới(Đây

mùa

thu

tới,

Thơ

duyên,

Ý

thu,

Thu…).

QuảthậttâmhồnXuânDiệuđãhếtsứcnhạycảmkhipháthiệnvẻđẹpcủacuộcđời ,nhữngchuyểnbiếnthậttinhvicủavũtrụ,đấttrờiđặcbiệtlànhữnglúcchuyểnmùa ,từxuânsang hè, từ đôngsang xuân. Yêumếnmùa xuân,ca ngợimùa xuân,ông cũng ca ngợituổitrẻvìtuổitrẻlàmùaxuâncủacuộcđờivàchínhởđộtuổithanhxuân,conngườicókhảnăngnhạycảmsâusắcvớicuộcđời .CóthểnóiXuânDiệulànhàthơcủamùaxuânvàtuổitrẻ.Ôngyêumếntuổitrẻvàđãnhậnthấyđólàlúcconngườicóthể“Sống

toàn

tim,

toàn

trí,

sống

toàn

hồn.

Sống

toàn

thân

và

thức

nhọn

giác

quan”(Thanh

niên).Vìthếnhàthơluônluôn thấymình trẻ kể cảkhi ôngđãgià. Nhữngbiểu hiệncủa cáináonức, cái dàodạttrongthơôngchínhlàbiểutrưngchocáichấttrẻđó.Yêumếncuộcđời,tuổitrẻnênXuânDiệuthườngkhắckhoải,ámảnhbởiquiluậtthờigian.Thờigianquađithườngmangđếnsựmấtmát :khôngchỉkhônggianthayđổimàconngườicũngthayđổitừngphút,từnggiây :

Thuyền

qua

mà

nước

cũng

trôi

Lại

thêm

mây

bạc

trên

trời

cũng

bay

Tôi

đi

trên

chiếc

thuyền

này

Dòng

mơ

tơ

tưởng

cũng

thay

khác

rồi

Cái

bay

không

đợi

cái

trôi

Từ

tôi

phút

trước

sang

tôi

phút

này.

(Đi

thuyền)

XuânDiệurấtnhạycảmvớibướcđicủathờigian,vềsựtrôichảycủathờigian,quađóôngđãthểhiệnmộtcáchcảmnhậnvềthờigianthậtmớimẻ .ĐốivớiXuânDiệu,thờigianvậnhànhtheokiểutuyếntính.Đólàmộtdòngchảyxuôichiềulặnglẽ,mỗiphútgiâyđiquasẽkhôngbaogiờtrởlại .Đờingười,tuổitrẻchínhlàthướcđocủathờigian“Nói

làm

chi

rằng

xuân

vẫn

tuần

hoàn.

Nếu

tuổi

trẻ

chẳng

hai

lần

thắm

lại.

Còn

trời

đất

nhưng chẳng

còn

tôi

mãi…”.VìthếcảmnhậnvềthờigiancủaXuânDiệuluôngắnliềnvớinỗiloâu:

– Tóc ngời mai mốt không đen nữa Tuổi trẻ khô đi là xấu rồi…

….Kẻ

uống

tình

yêu

dập

cả

môi

Nhưng

mà

tôi

sẽ

chết,

than

ôi!

(Hư

vô)

CólẽvìvậymàtrongthơXuânDiệutaluônbắtgặptháiđộsốnghấptấp,vộivàng,hốihả,lốisốngđóntrướcđểbắtkịpthờigian:“Tôi

không

chờ

nắng

hạ

mới

hoài

xuân”(Vội vàng). Thơông ítcótrạng thái bìnhyênthưthái, lúcnào cũng có cảmgiácrất vội, rấtgấp,ngaycảtrongtìnhyêu :

• 
  Ôi

  vội

  vàng

  là

  những

  lúc

  trao

  yêu

  (

  Tặng

  thơ)
  

• 
  Mau

  với

  chứ!

  vội

  vàng

  lên

  với

  chứ!

  Em,

  em

  ơi!

  Tình

  non

  sắp

  già

  rồi…

…Gấp

đi

em,

anh

rất

sợ

ngày

mai

Đời

trôi

chảy

lòng

ta

không

vĩnh

viễn

(Giục

giã)

CàngtìmhiểuthơXuânDiệu, ngườiđọc càngcảmnhậnđượcđặcđiểmhồnthơcủaông.Thơôngđúnglà“một

nguồn

sống

dào

dạt

chưa

từng

thấy

ở

chốn

nước

non

lặng

lẽ

này.

Xuân

Diệu

say

đắm

tình

yêu,

say

đắm

cảnh

trời,

sống

vội

vàng,

sống

cuống

quýt,

muốn

tận

hưởng cuộc

đời

ngắn ngủi

của mình.

Khi

vui cũng

như khi

buồn,

người đều

nồng

nàn

tha

thiết”(HoàiThanh–HoàiChân,1998)

2. Nhàthơlớncủatìnhyêu:

Có thể nói suốt hành trình thơ Xuân Diệu, tình yêu là một đề tài lớn mà ông không bao giờ nhàm chán. Đã từng bảo rằng “Đã yêu từ khi chưa có tuổi” (Đa tình), con người thơ ấy có lẽ sẽ còn yêu cả khi trở về với cát bụi: “Trong hơi thở chót dâng trời đất. Cũng vẫn si tình đến ngất ngư”

Làconngườicócảmxúcdạtdàovớicuộcsống,tìnhyêuđốivớiXuânDiệulàmộtnhucầukhôngthểthiếu:“Làm

sao

sống

được

mà

không

yêu.

Không

nhớ

không

thương

một

kẻ

nào”

(Bài

thơ

tuổi

nhỏ).Vìthếôngđãđưavàotrongthơmọibiểuhiện,cungbậc,trạngtháitìnhyêu :từtìnhyêu ngâythơ,eấp,dịungọt đến trạngthái nồngnàn sayđắm,từêmđềmthiếtthađếnrạorực,sôinổi.VớixuânDiệubaogiờtình yêucũngđòihỏivôbiên,tuyệtđíchvàvĩnhviễn;

Anh

thèm

muốn

vô

biên

và

tuyệt

đích

Em

biết

không?

Anh

tìm

kiếm

em

hoài”(Phải

nói)

Sovớimộtsốnhàthơlãngmạnkhác,thơtìnhyêucủaXuânDiệumangmộtsắctháirấtriêng.NếuởThếLữtatìmthấytìnhyêuthầntiêncủaKimĐồngNgọcNữkiểu“Tiên

Nga

xõa tóc bên nguồn”

thì Xuân Diệu đã đemđến cho thơcamột tìnhyêumang tính trầnthếnhất.Trongthơôngcósựhàihòacảhaiphươngdiện:cáicaokhiết,trongsángtrongtâmhồnvàcảrạorựccủanhụcthể,mộttìnhyêutrầnthếnhưngkhôngphàmtục .CóthểnóirằngXuânDiệulàmộttrongnhữngngườiđầutiênđưavàovănchươngquanniệmtìnhyêulàsựgiaocảmcủacảtâmhồnlẫnthểxác.

Tuynhiêndùthểhiệnquanniệmnhưthếnhưngnhàthơvẫnhướngvềsựgiaocảmtrongtâmhồn.Ôngmuốncóđượcsựđồngđiệutrongtâmhồnvàkhaokhátsựđồngđiệuấyđếnmức :“

Trời

ơi!

Ta

muốn

uống

hồn

em”(Vô

biên).ĐốivớiônghoàngthơtìnhXuân

Di

ệu ,hạnhphúcđờingườithểhiệnđầyđủnhấtở

tuổi

trẻ

vàtình

yêu.Haiyếutốnàybaogiờ cũng gắnbónhau.Tìnhyêusẽthực sựviênmãnkhi còntuổi trẻ,tuổitrẻchỉtrongtâmtrạngdạtdàocảmxúcvớitìnhyêumãnhliệtmớiđạtđượchạnhphúctrànđầy.Tìnhyêuđối vớiông phải làmộtsựgiao cảmmãnh liệt,tuyệt đối, sôinổi.Nhưngbi kịch củaônglàởchỗôngđãkhôngthểtìmthấymộttìnhyêunhưthếtrongmộtxãhộilạnhlùngngàytrước .Đáplạitìnhcảmmãnhliệtcủaôngchỉlàtháiđộhờhữnglạnhnhạtcủangườiđời :

Lòng

anh

là

một

cơn

mưa

lũ

Đã

gặp

lòng

em

là

lá

khoai.

(

Nước

đổ

lá

khoai)

Chonênyêutuyệtđốinhưngcàngyêuôngcàngthấy“Dại

khờ“,“Có

kho

vàng

nhưng

tặng

chẳng

tùy

nơi“,“Yêu

là

chết

ở

trong

lòng

một

ít

” …
Là nhà thơ tình yêu, cái nhìn của Xuân Diệu so với vạn vật cũng mới lạ. Thiên nhiên, đời sống trong cái nhìn của ông hoàng thơ tình khi nào cũng phập phồng hơi thở tình yêu. Cái nhìn mới lạ này đã chi phối rất nhiều đến việc kiến thiết xây dựng hình ảnh thơ, đến việc sử dụng các giải pháp tu từ : so sánh, nhân hóa, ẩn dụ …, từ đó đem đến cho thơ Xuân Diệu nhiều hình ảnh mới lạ độc lạ .

3. Mộtthếgiớinghệthuậtđầytínhsắcdụcvàmộtcáchtântáobạovềthipháp:

Đương thời khi thơ Xuân Diệu mới ra đời, người ta thấy thơ ông “Tây quá”. Đúng là “Người đã tới giữa chúng ta với một y phục tối tân và chúng ta đã rụt rè không muốn làm thân với con người có hình thức phương xa ấy” (Hoài Thanh – Hoài Chân). Quả thật Xuân Diệu rất mới khi ông đã vận dụng sáng tạo những ảnh hưởng của thơ phương Tây từ cách dùng từ, đặt câu, gieo vần, ngắt nhịp đến bút pháp miêu tả thế giới và cảm xúc con người. Thơ ông mới lạ hiện đại, đạt được hiệu quả thẩm mỹ cao nhờ tiếp thu sáng tạo những thành tựu của thơ phương Tây thế kỉ XIX.

ĐọcthơXuânDiệu,bạnđọcdễdàngnhậnrathơtìnhcủaôngđầytínhsắcdục.Thơtìnhôngđầynhữngcáihôn,những“ânái”,những“vườntìnhái”,“tuầnthángmật ” :

• 
  Đây

  khói

  hương

  xưa,

  tràn

  ân

  ái

  cũ

  (

  Biệt

  ly

  êm

  ái)
  

• 
  Hãy

  tuôn

  âu

  yếm,

  lùa

  mơn

  trớn,
  

Sóng

mắt,

lời

môi,

nhiều

–

thật

nhiều

(Vô

biên)

• 
  Sự

  thật

  ngày

  nay,

  không

  thật

  đến

  ngày

  mai…

  Thì

  ân

  ái

  có

  bao

  giờ

  lại

  cũ?

  (Phải

  nói)
  

• 
  Phải

  mặn

  nồng

  cho

  mãi

  mãi

  đêm

  xuân,
  

Đem

chim

bướm

thả

trong

vườn

tình

ái

(Phải

nói

)

XuânDiệulànhàthơcủatìnhyêu ,củaniềmkhátkhaogiaocảmvôbiên.Tráitimyêucủaôngcànguốngcàngkhát,chưabaogiờcảmthấyđủđầy .Ôngđòihỏisựhòahợpvôbiêntuyệtđíchcảtâmhồnlẫnthểxáctrongtình yêu :

• 
  Nên

  lúc

  môi

  ta

  kề

  miệng

  thắm

Trời

ơi,

ta

muốn

uống

hồn

em

(Vô

biên)

Khiyêu ,haiconngườiphảihòavớinhaulàmmộtvìđấymớilàđộcaonhấtcủayêuthương:

Hãy

sát

đôi

đầu,

hãy

kề

đôi

ngực

Hãy

trộn

nhau

đôi

mái

tóc

ngắn

dài

(Xa

cách)

Tìnhyêuhòahợplàmộttìnhyêulítưởng,trònđầy,vìvậykhôngdễdàngcóđược.Chínhvìlẽđó,thơXuânDiệu,bêncạnhnhữnglờitrànngậpđộngtháiyêuđươnglạilàcảmgiácbơvơ ,côđơnvôtận:Hai

người,

nhưng

chẳng

hết

bơ

vơ

(Trăng).
Phong trào Thơ Mới, đến Xuân Diệu thật sự đã trở nên rất là mới mẻ và lạ mắt. Về hình thức nghệ thuật và thẩm mỹ, thơ ông thường sử dụng đậm đặc các giải pháp điệp từ, điệp cú pháp, các hình thức so sánh độc lạ, hình ảnh thơ mới lạ, tràn ngập sức sống. Nhưng nét thực sự hiện

đạilàởchỗôngđãphábỏnhữngướclệcótinhphingãcủathơcổ.XuânDiệuđãmiêutảthếgiớibằngsựquansátcủacặpmắt ,màônggọilà“xanhnon”,“biếcrờn”,vàbằngsựcảmnhậncủachínhtâmhồn mình .Vìvậytuyvẫnlànhữnghìnhảnhthiênnhiên muônđờixưacũnhưngđượcnhìnquacặp mắtyêuđời ,trẻtrung,hồnnhiêncủathinhânnênnóhiệnrathậtmớilạ,hấpdẫn:

…Của

ong

bướm

này

đây

tuần

tháng

mật

Này

đây

hoa

của

đồng

nội

xanh

rì

Này

đây

lá

của

cành

tơ

phơ

phất

Của

yến

anh

này

đây

khúc

tình

si

Và

này

đây

ánh

sáng

chớp

hàng

mi

Mỗi

sáng

sớm

thần

Vui

hằng

gõ

cửa

Tháng

giêng

ngon

như

một

cặp

môi

gần…(Vội

vàng)

XuânDiệuđãtạoratrongthơcủamìnhmộtvũtrụnghệthuật,mộtthếgiớinghệthuậtđẹpđẽ,trànđầysứcsống,trongđóôngxácđịnhcáiđẹpcómộtchuẩnmựcriêngđểđánhgiá.Chuẩnmựcấykhôngphảilàthiênnhiên(nhưthườngthấytrongthơcatruyềnthống ) màlàcon

người

–con

người

giữa

tuổi

trẻ

và

tình

yêu.ĐâylàsựđổimớivềthiphápcủathơXuânDiệusovớithơcatruyềnthống.QuanđiểmthẩmmỹmớimẻnàyđãgiúpchoXuânDiệusángtạoranhiềuhìnhảnhmớilạđộcđáo:

–

Tháng

giêng

ngon

như

một

cặp

môi

gần

(Vội

vàng)

–

Lá

liễu

dài

như

một

nét

mi

(

Nhị

hồ)

–Hơi

gió

thở

như

ngực

người

yêu

đến

Mây

đa

tình

như

thi

sĩ

đời

xưa…

4. XuânDiệuvàtượngtrưng–quanhệgiữatruyềnthốngvàhiệnđại:

BảnthânlàmộttríthứcTâyhọc,hấpthuảnhhưởngcủatưtưởngvàvănhóaPhápmộtcáchcó hệthống trongnhà trường,XuânDiệu cũngnhưnhữngnhà thơmớikhác chịuảnhhưởngsâusắcthơlãngmạnphươngTâythếkỷXIX(chủyếulàthơPháp).ÔngảnhhưởngởcácnhàthơnhưRimbaud,Verlaine:

Tôi

nhớ

Rimbaud

với

Verlaine

Hai

chàng

thi

sĩ

choáng

hơi

men

Say

thơ

xa

lạ,

mê

tình

bạn

Khinh

rẻ

khuôn

mòn,

bỏ

lối

quen

(Tình

trai)

đặcbiệt làBaudelaire-nhàthơmở đầutrườngpháithơtượngtrưng Phápcuốithế kỷXIX.Ôngchịuảnhhưởngbởisựđổimớithơcatáobạocủahọ.Trườngthơtượngtrưngquanniệmbản thể của thế giới làvô hình, những gì ta thấyđược chỉ là dấu hiệu tượngtrưng củabảnthểvôhìnhvàbảnthểvôhìnhấymớiđíchthựclàđốitượngcủathơ.Họchorằngchỉcótrựcgiácđặcbiệtcủangườinghệsĩmớicóthểcảmnhậnđượccáibảnthểvôhìnhấy .Thơtượngtrưngvìthếthườngdiễntảnhữnghiệntượnghưthực,mongmanh ,huyềnảo,nhữngbiếntháitinhvicủathiênnhiên,thậmchícònlắngnghenhữngxaođộngvôhìnhcủathếgiới .Ảnhhưởnglốimiêutảnày ,XuânDiệuđãrấtthànhcôngkhimiêutảnhữngbiếntháitinhvi,nhữngrungđộng,nhữngxônxaobêntrongcủatạovật,củalòngngười.NếuởThếLữ,cảnhvậtthườngđượcmiêutảvớinhữngđườngnét,màusắcrõràng:

• Trời

  cao

  xanh

  ngắt.

  Ô

  kìa!
  

Hai

con

hạc

trắng

bay

về

bồng

lai

thìởXuânDiệuđólànhữngbiếntháicủahình,củasắc.Cảnhvậtvìthếkhôngcóđườngnét,màusắcrõràng,khôngphảilàcáinàycũngchưaphảilàcáikia:

• Con

  đường

  nhỏ

  nhỏ,

  gió

  xiêu

  xiêu

  Lả

  lả

  cành

  hoang

  nắng

  trở

  chiều

  (…)

  Mây

  biếc

  về

  đâu

  bay

  gấp

  gấp

  Con

  cò

  trên

  ruộng

  cánh

  phân

  vân
  

Chim

nghe

trời

rộng

giang

thêm

cánh

Hoa

lạnh

chiều

thưa

sương

xuống

dần

(Thơduyên)

Cólúcôngcũnghữuhìnhhóa,vậtchấthóacáivôhình,đặcbiệtlàkhiôngmuốnthểhiệnmộttìnhyêucuộcsốngmãnhliệt :

– Trời ơi! Ta muốn uống hồn em

• Tôi

  hớp

  trong

  tay

  những

  vốc

  trời

• 
  Hỡi

  xuân

  hồng,

  ta

  muốn

  cắn

  vào

  ngươi…
  

Trường thơ tượng trưng có thuyết tương giao, dựa vào bài thơ Tương giao (Correspondances) của Baudelaire: “Những hương thơm, những sắc màu và những âm thanh tương ứng với nhau” (Les parfums, les couleurs et les sons se repondant). Xuân Diệu đã lấy câu thơ này làm đề từ cho bài thơ Huyền diệu của mình. Ông đã cảm nhận thế giới bằng mọi giác quan và vận dụng táo bạo qui luật tương giao giữa các giác quan ấy. Chú ý sự tương ứng, tương giao giữa các giác quan nên cảm giác đã được chuyển đổi tạo nên

nhữnghìnhảnhthơrấtlạ:

–

Thu

lạnh

càng

thêm

nguyệt

tỏ

ngời

Đàn

ghê

như

nước

lạnh,

trời

ơi!

Long

lanh

tiếng

sỏi

vang

vang

hận

Trăng

nhớ

Tầm

Dương,

nhạc

nhớ

người…(Nguyệt

cầm)

Trườngpháithơtượngtrưngrấtđềcaotínhnhạcởtrongthơ,họquanniệm“Thơtrướchếtlànhạc”(Verlaine)nênthơphảicónhạcđiệu.NhiềubàithơcủaXuânDiệuđãrấtthànhcôngtrongviệcdùngâmthanh,nhịpđiệu,tiếttấucủangônngữthơđểdiễntảthếgiới ,thể hiện cảmxúctronglòngngười. Ởbài

Nhị

hồ,có mộtđoạnthơthể hiệnrấthayâmthanhcủatiếngđànmênhmang ,dịuvợicứcaodầnlên,tưởngnhưkhódùngngônngữđểdiễntảđược.Đókhôngchỉlàâmthanhcủatiếngđànmàcònlànhữngâmhưởngcủatâmhồnconngười.

Điệu

ngả

sang

bài

Mạnh

Lệ

Quân

Thu

gồm

xa

vắng

tự

muôn

đời

Sương

nương

theo

trăng

ngừng

lưng

trời

Tương

tư

nâng

lòng

lên

chơi

vơi…

TuynhiêncũngcầnthấyrằngsựthànhcôngcủaXuânDiệukhôngchỉởchỗôngđãtiếpthuảnhhưởngcủathơphươngTây .BêncạnhảnhhưởngcủathơPháp,XuânDiệucònkếthừarấtnhiềuyếutốtruyềnthốngcủathơcacổđiểntrungQuốcvàthơcadântộctừcảm hứng(cảmhứngvềthiênnhiên:mùaxuân,thu,chiều,trăng,hoa,mây ,nước,chim…cảmhứngvềtìnhyêu ,vềsốmệnhtrớtrêugaygắt…),đềtài,thitứ(thểhiệnởcácbài

Nguyệt

cầm,

Nhị

hồ,

Viễn

khách,

Lời

kỹ

nữ

….)đếnbútphápmiêutả.ĐâycũnglàđiềutựnhiênvìXuânDiệulàconmộtnhànhochonênngaytừnhỏôngđãcóđiềukiệntiếpxúc vớithơca truyền thốngquasựdạydỗcủangười cha. Cho nêncó lẽnhận định nhưthếnàylàđúng:hồn

thơ

Xuân

Diệu

là

sự

kết

hợp

hài

hòa

giữa

hiện

đại

và

truyền

thống.Vìthếtuyconngườiấymang“hình

thức

phương

xa”

nhưng“ta

cũng

quen

dần

vì

thấy

người

cùng

ta

tình

đồng

hương

vẫn

nặng”

(Hoài

Thanh–HoàiChân)

Chia sẻ với bạn bè của bạn: