Biện pháp chăm sóc sức khỏe phụ nữ thời kỳ hậu sản thường

Biện pháp chăm nom sức khỏe phụ nữ thời kỳ hậu sản thườngThời kỳ hậu sản là thời kỳ đặc biệt quan trọng với phụ nữ, bởi đây là quy trình tiến độ khiến phụ nữ dễ mắc 1 số ít bệnh hậu sản. Vậy giải pháp chăm nom phụ nữ thời kỳ hậu sản thế nào là an tàn và hài hòa và hợp lý ?

Thời kỳ hậu sản là thời kỳ đặc biệt với phụ nữ, bởi đây là giai đoạn khiến phụ nữ dễ mắc một số bệnh hậu sản. Vậy biện pháp chăm sóc phụ nữ thời kỳ hậu sản thế nào là an tàn và hợp lý?

Biện pháp chăm sóc sức khỏe phụ nữ thời kỳ hậu sản thường

Thời kỳ hậu sản là thời kỳ đặc biệt quan trọng với phụ nữHãy theo dõi bài viết sau đây để được những bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Hồ Chí Minh hướng dãn đơn cử về giải pháp chăm nom sức khỏe phụ nữ thời kỳ hậu sản thường

THAY ĐỔI SINH LÝ Ở GIAI ĐOẠN SAU SINH

Sự co hồi cơ tử cung

Quá trình co hồi tử cung : Sau khi sinh tử cung có xu hương co giảm độ cao rất nhiều so với quy trình tiến độ khi đang chuyển dạ, đáy tử cung vượt qua khớp vệ khoảng chừng 13 cm. Những ngày sau cứ một ngày độ cao tử cung lại tịch thu khoảng chừng 1 cm cho đến khi về đến size thông thường. Thông thường những ngày thứ 2, thứ 3 tử cung hoàn toàn có thể tịch thu lại nhanh hơn và mang thai con so hoàn toàn có thể co hồi tử cung nhanh hơn con rạ .Triệu chứng trên lâm sàng vùng bụng và sinh dục : Xuất hiện cơn đau bụng vùng hạ vị ở vị trí tử cung, tử cung co bóp nhiều làn liên tục với mục tiêu giúp tạo ra khối cầu bảo đảm an toàn và tống sản dịch ra bên ngoài làm cho người bệnh cảm thấy không dễ chịu .Cường độ đau : Tùy theo sự co bóp và cảm xúc của mỗi người. Thông thường người phụ nữ mang thai càng nhiều lần thì cơn đau bụng càng nhiều và càng lâu vì thời hạn co hồi tử cung sẽ lâu hơn do tử cung Open dàn sự đờ tử cung .Trong những ngày đầu hậu sản đặc biệt quan trọng theo dõi sự tịch thu tử cung bằng cách đo chiều cao tử cung hàng ngày cho bà mẹ : Cách đo tử cung là dùng thước dây đặt từ vùng khớp vệ kéo lên đáy tử cung theo mặt da bụng .Quá trình của sự co hồi tử cung diễn tiến ở mỗi sản phụ là có sự khác nhau. Thông thường sẽ có 1 số ít đặc thù đặc biệt quan trọng sau :

  • Tử cung co hồi nhanh hơn ở lần mang thai con so so với lúc mang thai con rạ và số lần mang thai càng nhiều thì sự co hồi tử cung càng lâu.
  • Tử cung co hồi nhanh hơn ở sản phụ sinh thường so với sản phụ mổ sinh do sự kích thích cơ tử cung.
  • Tử cung co hồi nhanh hay chậm một phần phụ thuộc nhiều vào hàm lượng hormon oxytocin do thùy sau tuyến yên tiết ra. Sự tiết hormon này bằng cách kích thích đầu núm vú của người sản phụ. Do đó, sản phụ sau khi cho con bú nhiều và sớm giúp cho sự co hồi tử cung diễn ra nhanh hơn ở đối tượng không cho con bú sớm.
  • Sau mổ sinh, dưới tác dụng của thuốc tê một số sản phụ xảy ra hiện tượng bí tiểu và táo bón do liệt các cơ vòng và cơ trơn làm cho tử cung bị đẩy lên cao. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến sự co hồi tử cung diễn ra lâu hơn.

Một số trường hợp trên lâm sàng là tử cung co hồi chậm, sản phụ đau vùng tử cung đặc biệt quan trọng khi ấn vào hạ vị, sản dịch ra không bình thường và có mùi hôi thì cần nghĩ ngay đến tín hiệu nhiễm khuẩn sau khi sinh .

Chất sản dịch

Sản dịch là chất dịch từ tử cung và đường sinh dục của người sản phụ chảy ra ngoài trong những ngày tiên phong của thời kỳ hậu sản .Thành phần của sản dịch : Gồm máu cục và máu loãng chảy ra từ niêm mạc tử cung hầu hết là vùng nhau bám sau khi sổ nhau bị bong, những mảnh niêm mạc tử cung, những tế bào ở cổ tử cung, tế bào âm đạo bị thoái hóa bong ra ngoài .Thời gian ra sản dịch : Thường chỉ ra trong 14 ngày đầu sau sinh. Ở người sinh con so và đang cho người cho con bú, sản dịch hết nhanh hơn vì tử cung co hồi nhanh hơn do tác động ảnh hưởng của nội tiết tố .Số lượng sản dịch : Tùy theo từng sản phụ và đặc thù mang thai mà số lượng sản dịch ra nhiều hay ít. Trong một tuần đầu, trung bình sản dịch hoàn toàn có thể ra tới 1500 ml, ra nhiều vào 2 ngày đầu ( ngày tiên phong không quá 300 ml ). Nếu số lượng sản dịch ra trên 300 ml trong một lần hoàn toàn có thể rủi ro tiềm ẩn xảy ra hiện tượng kỳ lạ băng huyết sau sinh .Tính chất của chất sản dịch :Về sắc tố :

  • Trong 3 ngày đầu, sản dịch gồm toàn máu loãng và máu cục nhỏ nên có màu đỏ sẫm. 
  • Từ ngày thứ 4 tới ngày thứ 8, sản dịch loãng hơn, chỉ còn là một chất nhầy có lẫn ít máu nên có màu lờ lờ máu cá.
  • Từ ngày thứ 9 trở đi, sản dịch không có màu, chỉ là một chất dịch trong.

Nếu sản dịch ra lê dài hoặc đã hết máu đỏ sẫm, lại ra máu đỏ trở lại và lê dài phải theo dõi sót rau sau sinh .Về mùi chất sản dịch :Chất sản dịch có mùi tanh nồng của máu, pH kiềm. Nếu bị nhiễm khuẩn, sản dịch có mùi hôi và hoàn toàn có thể có mủ .Trên lâm sàng, khoảng chừng 18-20 ngày sau sinh, sản phụ hoàn toàn có thể ra một chút ít máu qua đường âm đạo, đó hoàn toàn có thể là kinh non, do niêm mạc tử cung phục sinh sớm .

Hiện tượng xuống sữa

Theo giảng viên hiện đang giảng dạy Văn bằng 2 Cao đẳng Dược thành phố Hồ Chí Minh, trong thời kỳ có thai và những ngày đầu sau sinh, dưới tác dụng của prolactin, sữa được bài tiết, do đó sản phụ có sữa non, màu vàng nhạt. Số lượng sữa non ít nhưng thành phần dinh dưỡng cao, chứa đầy đủ các acid amin cần thiết, acid béo không no, vitamin và chứa nhiều kháng thể – rất phù hợp với bộ máy tiêu hoá của trẻ sơ sinh trong những ngày đầu.

Cần tư vấn những bà mẹ cho trẻ bú sữa non : Sau sinh vài ngày ( 2 – 3 ngày so với con rạ và 3 – 4 ngày so với con so ) sẽ có hiện tượng kỳ lạ xuống sữa với những đặc thù : Vú căng tức và nóng, mạch nhanh, những tuyến sữa tăng trưởng nhiều, phồng to, những tĩnh mạch dưới da vú nổi rõ. Có thể kèm theo “ sốt xuống sữa ” với đặc thù : Sốt nhẹ < 38 °C, sốt không quá nửa ngày. Các hiện tượng kỳ lạ này mất đi sau khi sữa được tiết ra. Nếu sữa đã xuống rồi mà vẫn sốt phải đề phòng nhiễm khuẩn ở tử cung hay nhiễm khuẩn vú .

Một số thay đổi sinh lý khác sau sinh

Theo các bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn m­ột số thay đổi sinh lý khác sau sinh có thể biểu hiện rõ rệt như sau:

  • Cơn rét run sau sinh: Ngay sau khi sinh, sản phụ có thể lên cơn rét run, đó là cơn rét run sinh lý với đặc điểm: Mạch, nhiệt độ, huyết áp vẫn ổn định. Cần phân biệt với cơn rét run do choáng mất máu.
  • Bí đại tiểu tiện: Do chuyển dạ kéo dài, ngôi thai đè vào bàng quang và trực tràng, do sang chấn phù nề niệu đạo, đau nhiều gây bí đại/ tiểu tiện sau sinh.
  • Các hiện tượng toàn thân: Mạch thường chậm lại sau 5 – 6 ngày mới trở lại bình thường. Nhịp thở chậm và sâu hơn. Trọng lượng cơ thể giảm sút từ 3-5 kg do sự bài tiết mồ hôi, nước tiểu, sản dịch trong 10 ngày đầu.

Đặc biệt phụ nữ sẽ có kinh trở lại : Nếu không cho con bú, sau sinh 6 tuần bà mẹ hoàn toàn có thể có kinh lại lần tiên phong và đó là tín hiệu chấm hết thời kỳ hậu sản. Kỳ kinh nguyệt đầu thường nhiều và dài hơn kỳ kinh thông thường. Nếu cho con bú, kinh nguyệt hoàn toàn có thể trở lại muộn hơn .

Biện pháp chăm sóc sức khỏe phụ nữ thời kỳ hậu sản thường

Trường Cao đẳng Dược TP HCM tuyển sinh giảng dạy Cao đẳng Y Dược uy tín

CÁC VẤN ĐỀ CHĂM SÓC PHỤ NỮ SAU SINH CẦN LƯU Ý

Chăm sóc ngay sau sinh

Trong 2 giờ đầu ngay sau khi sinh, cần theo dõi tình trạng toàn thân của mẹ để phát hiện sớm tình trạng choáng sản khoa hoặc choáng mất máu. Theo dõi mạch, đo huyết áp, xoa đáy tử cung qua thành bụng để xác định khối an toàn của tử cung sau sinh, đánh giá lượng máu chảy qua âm đạo 15 phút một lần, ít nhất trong thời gian 1 giờ sau sinh.

Cần phát hiện sớm đờ tử cung và chảy máu sau sinh để xử trí kịp thời. Ngay sau khi sinh, tử cung co chặt lại, đáy tử cung ở dưới rốn để tạo thành khối bảo đảm an toàn. Nếu khám thấy mất khối bảo đảm an toàn, tử cung mềm nhão, hoặc tử cung to ra, đáy tử cung cao dần lên trên rốn là có máu chảy đọng lại trong buồng tử cung .Cần nhìn nhận lượng máu chảy sau sinh. Nguyên nhân chảy máu sau sinh hoàn toàn có thể do sót rau, đờ tử cung hoặc chấn thương đường sinh dục. Máu hoàn toàn có thể chảy ra ngoài qua đường âm đạo hoặc đọng lại trong buồng tử cung mà không chảy ra ngoài .Đảm bảo những điều kiện kèm theo vệ sinh tốt cho sản phụ : Buồng điều trị phải thật sạch, yên tĩnh, thoáng mát tương thích với từng mùa. Phải có buồng điều trị cách ly cho những sản phụ bị những bệnh nhiễm khuẩn, bệnh truyền nhiễm để tránh sự lây chéo giữa những sản phụ .Đặc biệt cần chú ý quan tâm chăm nom về ý thức của phụ nữ sau sinh :

  • Sinh con là một biến động lớn về giải phẫu và sinh lý, đồng thời cũng là một biến động về mặt tình cảm, cuộc sống của người phụ nữ, nhất là với quá trình sinh con không theo ý muốn người mẹ. Vì vậy, chăm sóc hậu sản cần phải được quan tâm một cách chu đáo về mọi mặt.
  • Cần chú ý chăm sóc, động viên sản phụ, giải thích cho sản phụ yên tâm, không lo lắng sau sinh, đặc biệt là ở những trường hợp sinh con không phù hợp ý muốn của con người.

Theo dõi sản phụ trong thời kỳ hậu sản thường

Theo dõi thực trạng body toàn thân

  • Theo dõi sát mạch, nhiệt độ, huyết áp đặc biệt trong vòng 6 giờ đầu sau sinh để phát hiện tình trạng chảy máu, tránh để diễn biến xấu cho sản phụ.
  • Nói chung trong vòng 24 giờ đầu phải đặc biệt chú ý theo dõi sự chảy máu. Các ngày sau cần chú ý tới mạch, nhiệt độ để kịp thời phát hiện sớm các dấu hiệu của nhiễm khuẩn hậu sản.

Theo dõi sự co hồi tử cung

  • Hàng ngày sờ, nắn, đo chiều cao tử cung trên khớp vệ để đánh giá: Sự co hồi tử cung tốt hay xấu; Mật độ tử cung chắc hay mềm; Tử cung đau hay không đau khi sờ nắn.
  • Nếu tử cung co hồi chậm, mật độ mềm, ấn đau là tử cung bị nhiễm khuẩn, cần phải được điều trị sớm.

Theo dõi sản dịchHàng ngày theo dõi sản dịch bằng cách xem băng vệ sinh của sản phụ để nhìn nhận :

  • Số lượng sản dịch nhiều hay ít hoặc không có sản dịch (bế sản dịch).
  • Màu sắc: Sản dịch đỏ trong 3 ngày đầu, từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 8 có màu lờ lờ máu cá, sau đó hết máu mà chỉ có một chất dịch, đến ngày thứ 15 trở đi hầu như hết sản dịch.
  • Mùi sản dịch không hôi, nếu có mùi hôi là có nhiễm khuẩn ở tử cung.

Theo dõi đại, tiểu tiện

  • Sau sinh sản phụ thường bị bí tiểu, táo bón do tình trạng liệt ruột hoặc giảm nhu động ruột và liệt cơ bàng quang.
  • Nếu sau sinh 12 giờ mà sản phụ không tự đi tiểu được mặc dù đã được điều trị nội khoa như: Xoa vùng bàng quang, chườm nóng, châm cứu… thì phải thông bàng quang, sau đó bơm vào bàng quang 5-10ml dung dịch Glycerin borat 5% để kích thích sự co bóp của bàng quang. Nếu vẫn chưa tự đi tiểu được thì các ngày sau phải rửa bàng quang, sau đó bơm Glycerin borat vào cho đến khi nào sản phụ tự đi tiểu được.

Nếu sản phụ bị táo bón cần cho thuốc nhuận tràng, khuyên sản phụ nên hoạt động sớm. Sau 3 ngày không đi ngoài được phải thụt tháo phân hoặc bơm Microlax vào trực tràng. Chú ý, so với sản phụ sau sinh không được dùng thuốc tẩy mạnh .

Chăm sóc sản phụ trong thời kỳ hậu sản thường

Làm thuốc tầng sinh môn và vùng âm hộ hàng ngày

  • Rửa sạch vùng âm hộ, tầng sinh môn và hậu môn cho sản phụ ít nhất 2 lần/ ngày bằng nước chín hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ (Betadin, Providine), sau đó lau khô, thay khố vô khuẩn.
  • Không được thụt rửa âm đạo vì cổ tử cung trong những ngày đầu sau sinh chưa đóng lại, nước có thể qua cổ tử cung vào buồng tử cung gây nhiễm khuẩn ngược dòng.

Đối với những trường hợp có cắt, khâu tầng sinh môn, sau khi làm thuốc phải thấm khô, đóng khố sạch .Chăm sóc bầu vú

  • Luôn luôn giữ cho vú và đầu vú sạch sẽ để tránh nhiễm khuẩn, nứt kẽ đầu vú.
  • Khuyên sản phụ cho trẻ bú sớm ngay sau sinh để kích thích bài tiết sữa và làm cho tử cung co hồi tốt hơn (do phản xạ đầu vú – tuyến yên).
  • Nếu có hiện tượng tắc tia sữa, cần phải dùng mọi cách để thông ngay như: day, vắt sữa hoặc hút sữa để đề phòng tắc tia sữa dẫn đến áp xe vú.

Nếu khi thấy có nứt kẽ đầu vú : Ngừng cho bú bên đó, rửa sạch đầu vú, thấm khô và bôi Glycerin borat 5 % .Tắm rửa cho sản phụ

  • Lau mình bằng nước ấm từ ngày thứ 2 sau sinh hoặc có thể tắm vào ngày thứ 3 sau sinh bằng cách dội nước.
  • Không tắm ở nơi có gió lùa, ngâm mình trong bồn nước vì cổ tử cung còn mở.

Giáo dục sức khỏe cho sản phụ trong thời kỳ hậu sản

Nuôi con bằng sữa mẹLợi ích cho trẻ khi được bú sữa mẹ : Luôn là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo nhất, thích hợp cho trẻ nhất là sữa non sau sinh ; Dễ tiêu hóa và ít gây dị ứng ; Chứa nhiều chất kháng thể để giúp trẻ kháng lại nhiều bệnh tật nhất là trong những ngày tháng đầu đời ; Sữa mẹ biến hóa trong từng quy trình tiến độ tương thích với nhu yếu dinh dưỡng và tăng trưởng của trẻ sơ sinh .Lợi ích cho mẹ khi cho con bú : Giúp tử cung trở lại kích cỡ và hình dạng thông thường như trước khi mang thai ; Cho con bú cũng hoàn toàn có thể giúp tử cung co bóp và đào thải những loại sản phẩm còn sót lại như nhau thai và màng nhầy, và giúp sớm chấm hết hiện tượng kỳ lạ chảy máu âm đạo sau sinh ; Làm giảm năng lực tăng trưởng ung thư buồng trứng và ung thư vú tiến trình tiền mãn kinh .Lợi ích cho cả mẹ và con : Cho con bú giúp tạo ra sự liên kết tình cảm giữa mẹ và bé. Chỉ người mẹ mới hoàn toàn có thể làm việc làm cho con bú và đây thực sự là một mối link thiêng liêng mà không ai hoàn toàn có thể san sẻ được .Hướng dẫn cho sản phụ :

  • Cho bú sớm sau sinh trong vòng 1 giờ sau sinh để tận dụng nguồn sữa non. Sử non là lượng sữa ít mà vàng nhạt xuất hiện ngày đầu sau sinh. Trong sữa non có chứa nhiều lipd và kháng thể giúp cung cấp năng lượng và chất đề kháng cho thai nhi.
  • Cho con bú đúng tư thế.
  • Cho trẻ bú theo nhu cầu.
  • Cai sữa khi trẻ 24 tháng trở lên, không được cai khi trẻ đang ốm. Trong trường hợp cần cai sớm thì cũng chỉ nên cai sữa khi trẻ được 12 tháng.
  • Trong vòng 6 tháng đầu cho trẻ bú hoàn toàn bằng sữa mẹ, không cho trẻ ăn thêm thức ăn khác, không cần cho trẻ uống nước.
  • Vệ sinh núm vú trước và sau khi cho bú.

Chủ động tránh thaiCần nêu mối đe dọa của việc có thai trở lại sớm sau sinh :

  • Sức khoẻ bà mẹ chưa hồi phục đã phải mang thai tiếp theo.
  • Con sinh trước và thai nhi trong bụng mẹ lần này đều không được nuôi dưỡng chăm sóc tốt.
  • Khoảng cách hai lần sinh dưới 24 tháng thì tỷ lệ tử vong trẻ em sẽ tăng lên, đồng thời khả năng mai thai trứng sẽ cao hơn.
  • Không được phá thai dưới bất kỳ hình thức nào.

Hướng dẫn cho bà mẹ 1 số ít giải pháp tránh thai thích hợp trong thời hạn ngay sau sinh và đang nuôi con bú :

  • Biện pháp cho bú vô kinh: Cho con bú sữa mẹ có thể kéo dài thời gian xuất hiện trở lại kinh nguyệt, do đó có thể chủ động tránh thai an toàn và hiệu quả.
  • Sử dụng bao cao su.
  • Viên thuốc tránh thai chỉ có thành phần progestin.
  • Các loại thuốc tránh thai tiêm hay cấy dưới da.
  • Đặt dụng cụ tử cung từ 6 tuần lễ sau sinh.

Chế độ dinh dưỡng, vệ sinh và sinh hoạt thời kỳ hậu sản thường

Chế độ ăn : Sản phụ sau sinh phải ăn đủ chất đạm, Glucid, Lipid, Ion khoáng và những Vitamin để nuôi dưỡng khung hình tốt, hồi sinh sức khỏe và bảo vệ đủ sữa cho con bú đồng thời tránh những nhiễm khuẩn sau sinh. Nên ăn nhiều bữa trong ngày, không ăn kiêng quá mức. Chỉ kiêng những chất kích thích như rượu, chè, cafe …

Quần áo mặc rộng rãi, sạch sẽ, không mặc quần áo quá chật. Mùa hè cần mặc quần áo mỏng, thoáng, thấm mồ hôi. Mùa đông phải mặc đủ ấm.

Ngủ đủ giấc, mỗi ngày sản phụ cần được ngủ tối thiểu 7-8 giờ để hồi sinh sức khỏe và bảo vệ đủ sữa cho con bú .Chế độ hoạt động : Nên cho sản phụ nằm trong 24 giờ đầu sau sinh nhưng hoàn toàn có thể hoạt động tại giường : Trở mình, co duỗi chân tay. Sau 24 giờ, đi lại hoạt động quanh giường. Có thể tập thể dục nhẹ nhàng để tăng nhu động ruột tránh thực trạng táo bón .Trong những tuần đầu sinh sinh chỉ hoạt động giải trí nhẹ, đi lại quanh giường, tránh những hoạt động giải trí mạnh và gắng sức vì dễ gây nên thực trạng sa tử cung do sự tịch thu tử cung đang yếu .