6 đặc trưng trong văn hoá giao tiếp của người Việt

Trải qua hơn 2000 năm văn hiến thì không một ai hay tổ chức nào phủ nhận được tính đa dạng và phong phú trong văn hóa giao tiếp của người dân Việt Nam. Vậy bạn đã biết về đặc trưng trong văn hóa giao tiếp của nước ta chưa? Nếu chưa hãy theo chân Kênh tuyển sinh để tìm hiểu về chúng nhé!

10 mẹo hay giúp bạn giao tiếp lôi cuốn và tự tin hơn

Kỹ năng giao tiếp tốt giúp gây ấn tượng với đối phương. Làm thế nào để cải thiện kỹ năng giao tiếp? Cùng điểm qua 10 mẹo giúp bạn giao tiếp lôi cuốn và tự…

1. Văn hoá giao tiếp là gì?

Tìm ra một định nghĩa minh bạch cho một khái niệm thuộc nghành khoa học xã hội và nhân văn quả là rất khó. Ở đây chỉ hoàn toàn có thể đưa ra cái gọi là định nghĩa ấy thay bằng ý niệm của mỗi người. Văn hóa giao tiếp là một bộ phận trong tổng thể và toàn diện văn hóa truyền thống nhằm mục đích chỉ quan hệ giao tiếp có văn hóa truyền thống của mỗi người trong xã hội ( giao tiếp một cách nhã nhặn, thái độ thân thiện, cởi mở, chân thành, bộc lộ sự tôn trọng nhau ), là tổng hợp của các thành tố : lời nói, cử chỉ, hành vi, thái độ, cách ứng xử …

Những đặc trưng trong văn hoá giao tiếp của người Việt mà bạn nên biết

2. Đặc trưng giao tiếp cơ bản của người Việt Nam

2.1. Xét về thái độ đối với việc giao tiếp, có thể thấy đặc điểm của người Việt Nam là vừa thích giao tiếp, lại vừa rất rụt rè.

Như đã nói, người Việt Nam nông nghiệp sống phụ thuộc vào lẫn nhau và rất coi trọng việc giữ gìn các mối quan hệ tốt với mọi thành viên trong hội đồng, chính tính hội đồng này là nguyên do khiến người Việt Nam đặc biệt quan trọng coi trọng việc giao tiếp, và do vậy rất thích giao tiếp. Việc thích giao tiếp này bộc lộ đa phần ở hai đặc thù : – Từ góc nhìn của chủ thể giao tiếp thì người Việt Nam có tính thích thăm viếng. Đã thân nhau, thì mặc dầu hàng ngày có gặp nhau bao nhiêu lần chăng nữa, lúc rảnh rỗi họ vẫn tới thăm nhau. Thăm viếng không còn là nhu yếu việc làm ( như ở phương Tây ) mà là biểu lộ của tình cảm, tình nghĩa, có công dụng thắt chặt thêm quan hệ. – Với đối tượng người tiêu dùng giao tiếp thì người Việt Nam có tính hiếu khách. Có khách đến nhà, dù quen hay lạ, thân hay sơ, người Việt dù nghèo khó đến đâu cũng nỗ lực tiếp đón chu đáo và tiếp đãi thịnh tình, dành cho khách các tiện lợi tốt nhất, đồ ăn ngon nhất : Khách đến nhà chẳng gà thì gỏi, bởi lẽ đói năm, không bằng đói bữa. Tính hiếu khách này càng tăng lên khi ta về những miền quê hẻo lánh, những miền rừng núi xa xôi. Đồng thời với việc thích giao tiếp, người Việt Nam lại có đặc tính hầu hết ngược lại là rất ngần ngại – điều mà những người quan sát quốc tế rất hay nhắc đến. Sự sống sót đồng thời của hai tính cách trái ngược nhau ( thích giao tiếp và ngần ngại ) này bắt nguồn từ hai đặc tính cơ bản của làng xã Việt Nam là tính hội đồng và tính tự trị. Khi đang ở trong khoanh vùng phạm vi của hội đồng quen thuộc, nơi tính hội đồng ngự trị thì người Việt Nam sẽ tỏ ra xởi lởi, thích giao tiếp. Còn khi ở ngoài hội đồng, trước những người lạ, nơi tính tự trị phát huy công dụng thì người Việt Nam sẽ tỏ ra ngần ngại. Hai tính cách tưởng như trái ngược nhau ấy ko hề xích míc với nhau vì chúng thể hiện trong những môi trường tự nhiên khác nhau, chúng chính là hai mặt của cùng một thực chất, là bộc lộ cho cách ứng xử linh động của người Việt Nam. Tham khảo chương trình đào tạo và giảng dạy kỹ năng và kiến thức giao tiếp ứng xử :

2.2. Đặc điểm trọng tình nghĩa ghi dấu trong văn hoá giao tiếp của người Việt

Xét về quan hệ giao tiếp, văn hóa truyền thống nông nghiệp với đặc thù trọng tình đã dẫn người Việt Nam tới chỗ lấy tình cảm làm nguyên tắc ứng xử : Yêu nhau yêu cả đường đi / ghét nhau ghét cả tông ti họ hàng ; Yêu nhau cau sáu bổ ba / ghét nhau cau sáu bổ ra làm mười ; Yêu nhau chín bỏ làm mười ; Yêu nhau củ ấu cũng tròn / ghét nhau quả bồ hòn cũng méo ; Yêu nhau mọi việc chẳng nề / một trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng … Nếu nói khái quát, người Việt Nam lấy sự hòa giải âm khí và dương khí làm trọng nhưng vẫn thiên về âm hơn, thì trong đời sống, người Việt Nam sống có lý có tình nhưng vẫn thiên về tình hơn : Một bồ cái lý không bằng một tý cái tình. Người Việt Nam luôn coi trọng tình cảm hơn mọi thứ trên đời. Ai nhớ mình một chút ít đều phải nhớ ơn, ai bảo ban một chút ít cũng phải tôn làm thầy – khái niệm “ thầy ” được mở ra rất rộng : thầy đồ, thầy võ, thầy thuốc, thầy bói, thầy cúng, thầy địa lý, thầy phù thủy …

2.3. Với đối tượng giao tiếp, người Việt Nam có thể quen ưa tìm hiểu, quan sát, đánh giá…

Tuổi tác, quê quán, trình độ học vấn, vị thế xã hội, thực trạng mái ấm gia đình ( cha mẹ còn hay mất, đã có vợ / chồng chưa, có con chưa, mấy trai mấy gái … ) là những yếu tố người Việt Nam thường chăm sóc. Thói quen ưa khám phá này khiến cho người quốc tế có nhận xét là người Việt Nam hay tò mò. Đặc tính này – dù gọi bằng tên gì đi nữa – chẳng qua cũng chỉ là một mẫu sản phẩm của tính hội đồng làng xã mà ra. Do tính hội đồng, người Việt Nam tự thấy có nghĩa vụ và trách nhiệm phải chăm sóc đến người khác, mà muốn chăm sóc thì phải biết rõ thực trạng. Mặt khác, do lối sống trọng tình cảm, mỗi cặp giao tiếp đều có những cách xưng hô riêng, nên nếu không có đủ thông tin thì không hề lựa chọn từ xưng hô cho thích hợp được. Biết tính cách, biết người để lựa chọn từ xưng hô cho tương thích : Chọn mặt gửi vàng ; Tùy mặt gửi lời / tùy người gửi của. Khi không được lựa chọn thì người Việt Nam dùng kế hoạch thích ứng một cách linh động : Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài ; Đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy.

2.4. Tính cộng đồng trong văn hoá giao tiếp của người Việt

Tính hội đồng còn khiến người Việt Nam, dưới góc nhìn chủ thể giao tiếp, có đặc thù là trọng danh dự : Tốt danh hơn lành áo ; Đói cho sạch, rách nát cho thơm ; Trâu chết để da, người ta chết để tiếng. Danh dự gắn với năng lượng giao tiếp : Lời hay nói ra để lại dấu vết, tạo thành tiếng tăm ; lời dở truyền đến tai nhiều người, tạo nên tăm tiếng

Chính vì quá coi trọng danh dự nên người Việt Nam mắc bệnh sĩ diện: Ở đời muôn sự của chung, hơn nhau một tiếng anh hùng mà thôi; Đem chuông đi đấm nước người, không kêu cũng đánh ba hồi lấy danh; Một quan tiền công không bằng một đồng tiền thưởng. Ở làng quê, thói sỹ diện thể hiện trầm trọng qua tục lệ ngôi thứ nơi đình ttrung và tục chia phần. Do danh dự (sỹ diện), các cụ già vẫn có thể to tiếng nhau vì miếng ăn: Một miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp. Lối sống trọng danh dự dẫn đến cơ chế tạo tin đồn, tạo nên dư luận như một thứ vũ khí lợi hại bậc nhất của cộng đồng để duy trì sự ổn định của làng xã.

2.5. Về cách thức giao tiếp, người Việt Nam ưa sự tế nhị, ý tứ và trọng sự hòa thuận

Tính tế nhị khiến cho người Việt Nam có thói quen giao tiếp “ vòng vo tam quốc ”, không khi nào mở màn tực tiếp, đi thẳng vào đề như người phương Tây. Truyền thống Việt Nam khi mở màn giao tiếp là phải xấn xá cầu điền, hỏi thăm nhà cửa ruộng vườn. Cũng để đưa đẩy tạo không khí là truyền thống lịch sử miếng trầu là đầu câu truyện. Với thời hạn, tính năng “ mở màn câu truyện ” này của “ miếng trầu ” được thay thế sửa chữa bởi chén trà, điều thuốc lá … Lối giao tiếp ưa tế nhị, ý tứ là mẫu sản phẩm của lối sống trọng tình và lối tư duy trong các mối quan hệ. Nó tạo nên thói quen đắn đo xem xét kỹ càng khi nói năng : Ăn có nhai, nói có nghĩ ; Chó ba quanh mới nằm, người ba năm mới nói ; Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe ; Người khôn ăn nói nửa chừng, để cho người dại nửa mừng nửa lo … Chính sự đắn đo xem xét này khiến cho người Việt Nam có điểm yếu kém là thiếu tính quyết đoán, nhưng đồng thời giữ được sự hòa thuận, không làm mất lòng ai. Người Việt Nam rất hay cười, nụ cười là một bộ phận quan trọng trong thói quen giao tiếp của người Việt ; người ta hoàn toàn có thể gặp nụ cười Việt Nam vào cả lúc ít chờ đón nhất. Tâm lý ưa hòa thuận khiến người Việt Nam luôn chủ trương nhường nhịn : Một sự nhịn là chín sự lành ; Chồng giận thì vợ bớt lời, v.v

2.6. Người Việt có hệ thống nghi thức lời nói rất phong phú

Trước hết, đó là sự phong phú và đa dạng của mạng lưới hệ thống xưng hô : trong khi các ngôn từ phương Tây và Trung Quốc chỉ sử dụng các đại từ nhân xưng thì tiếng Việt còn sử dụng một số lượng lớn các danh từ chỉ quan hệ họ hàng để xưng hô, và những danh từ thân tộc này có khuynh hướng ép chế các đại từ nhân xưng. Hệ thống xưng hô này có các đặc thù : – Thứ nhất, có đặc thù thân thiện hóa ( trọng tình cảm ), coi mọi người trong hội đồng như bà con họ hàng trong một mái ấm gia đình. – Thứ hai, có đặc thù cộng đồng hóa cao – trong mạng lưới hệ thống này không có những từ xưng hô chung mà nhờ vào vào tuổi tác, vị thế xã hội, thời hạn, khoảng trống giao tiếp đơn cử : chú khi ni, mi khi khác. Cùng là hai người, cách xưng hô có kkhi biểu lộ được hai quan hệ khác nhau : chú-con, ông-con, bác-em, anh-tôi … Lối gọi nhau bằng tên con, tên cháu, tên chồng ; bằng thứ tự sinh ( Cả, Hai, Ba, Tư … ) – Thứ ba, biểu lộ tính tôn ti kỹ kưỡng : người Việt Nam xưng và hô theo nguyên tắc xưng khiêm hô tôn ( gọi mình thì khiêm nhường, còn gọi đối tượng người dùng giao tiếp thì tôn kính ). Cùng một cặp giao tiếp, nhưng có khi cả hai cùng xưng là em và cùng gọi nhau là chị. Việc tôn trọng, tôn vinh nhau dẫn đến tục kiêng tên riêng : xưa kia chỉ gọi đến tên riêng khi chửi nhau ; đặt tên con cần nhất là không được trùng tên của những người bề trên trong mái ấm gia đình, gia tộc cũng như ngoài xã hội. Vì vậy mà người Việt Nam trước kia có tục nhập gia vấn húy ( vào nhà ai phải hỏi tên chủ nhà để khi nói nếu có động đến từ đó thì phải nói chệch đi ). Nghi thức trong cách nói nhã nhặn cũng rất đa dạng chủng loại. Do truyền thống cuội nguồn tình cảm và linh động nên người Việt Nam không có một từ cảm ơn, xin lỗi chung chung cho mọi trường hợp như phương Tây. Với mỗi trường hợp hoàn toàn có thể có một cách cảm ơn, xin lỗi khác nhau : Con xin chú ( cảm ơn khi nhận quà ), Chị chu đáo quá ( cảm ơn khi được chăm sóc ), Bác bày vẽ quá ( cảm ơn khi được đon tiếp ), Quý hóa quá ( cảm ơn khi khách đến thăm ), Anh quá khen ( cảm ơn khi được khen ), Cháu được như thời điểm ngày hôm nay là nhờ cô đấy ( cảm ơn khi được trợ giúp ) … Văn hóa nông nghiệp ưa không thay đổi, sống chú trọng đến khoảng trống nên người Việt Nam phân biệt kỹ các lời chào theo quan hệ xã hội và theo sắc thái tình cảm. Trong khi đó văn hóa truyền thống phương Tây ưa hoạt động giải trí lại phân biệt kỹ các lời chào theo thời hạn như chào gặp mặt, chào chia tay, chào buổi sáng, buổi trưa, buổi chiều, buổi tối …

3. Giáo dục văn hoá giao tiếp trong học đường

Giáo dục đào tạo văn hóa truyền thống giao tiếp trong nhà trường không nên chỉ bó hẹp trong khoanh vùng phạm vi nhà trường ( tất yếu nhà trường chịu nghĩa vụ và trách nhiệm chính ) mà còn phải lan rộng ra khoanh vùng phạm vi từ mái ấm gia đình đến xã hội. Ngay từ nhỏ, mái ấm gia đình đã có vai trò rất lớn trong việc hình thành văn hóa truyền thống giao tiếp cho con cháu. Ông, bà, cha mẹ là những thầy cô giáo tiên phong hướng dẫn cách giao tiếp có văn hóa truyền thống cho con, cháu ( đi chào, về hỏi, gọi dạ, bảo vâng một cách có lễ phép ). Bài học vào đời ấy sẽ được liên tục củng cố và tăng trưởng thêm với những nội dung đa dạng và phong phú, mức độ cao hơn ở các bậc học tiếp theo. Phải thấy rằng giáo dục văn hóa truyền thống giao tiếp là không hề số lượng giới hạn bởi cấp học nào, bởi thời hạn, khoảng trống nào mà cần phải được thực thi ở tổng thể các bậc học, ở mọi lúc, mọi nơi, phải thực thi một cách đồng nhất, đồng nhất, thực thi có nội dung, có kế hoạch, có chiêu thức và thật kiên trì thì mới có hiệu suất cao.

Nếu thiếu nhất quán sẽ xảy ra tình trạng “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” thì sẽ phản tác dụng. Không thiếu trường hợp ở nhà, ở trường thì “con ngoan, trò giỏi”, ra ngoài xã hội lại vi phạm đạo đức, pháp luật. Phải chăng đó một phần là do tình trạng giáo dục không đồng bộ, nhất quán, thiếu sự giám sát chặt chẽ. Vì vậy sự liên kết, phối hợp trong giáo dục là rất quan trọng.

> Mách bạn những cách cải tổ kỹ năng và kiến thức lắng nghe hiệu suất cao khi giao tiếp > Trước tuổi 30, bạn cần chiếm hữu những kiến thức và kỹ năng mềm nào ? Theo Nguồn Cuộc Sống Việt _ Theo Sách Cơ sở Văn hóa Việt Nam ( Trần Ngọc Thêm )

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Phong Cách