PHONG CÁCH UỐNG TRÀ CỦA NGƯỜI VIỆT

Phong cách uống trà của Nước Ta không hề bị tác động ảnh hưởng của Tàu hay Nhật như ý niệm của nhiều người. Nghệ thuật uống trà phản ánh phong cách văn hoá ứng xử của người Nước Ta. Trong mái ấm gia đình truyền thống lịch sử, người nhỏ pha trà mời người lớn, phụ nữ pha trà mời các ông .

Người ta có thể uống trà trong yên lặng suy ngẫm như để giao hoà với thiên nhiên, như để tiếp cận giữa con người với môi trường, như để nhận xét, để thảo hoạch những dự án phúc lợi cho đại chúng. Khi đã trở thành thói quen rồi thì khó mà quên được. Trà đồng nghĩa với sự tỉnh thức, sáng suốt, mưu cầu điều thiện, xa điều ác.

Theo truyền tụng, hình thức uống trà được khởi xướng từ các chùa chiền gọi là Thiền Trà. Các nhà Sư thường uống trà trước các thời công phu sớm chiều. Cuộc đời trần tục nhiều hệ lụy, trà giúp cho con người tỉnh được mộng trần, rửa được lòng tục, xoá tan cảm xúc tĩnh mịch chốn thiền môn. Ngày nay chỉ còn ngôi chùa Từ Liêm ngoài Bắc là giữ được nghi thức Thiền Trà này .

Sau đó, trà được ưa chuộng trong giới quý tộc, trong cung đình như là một bằng chứng của sự quyền quý, để phân biệt với giai cấp thứ dân trong xã hội phong kiến.

Kế đến, trà chinh phục các những tầng lớp trung lưu, nhất là các nhà Nho, các chú học trò “ dài sống lưng tốn vải ăn no lại nằm ”, mượn bộ ấm trà để bàn luận văn chương thi phú, để tiêu khiển vui chơi sau những giờ điên đầu vật vã với tứ thư ngũ kinh .

Do đó, dần dà uống trà là một lối tiêu khiển thanh đạm được tổng thể mọi giới ưu thích. Pha trà mời khách cũng phải tốn nhiều công phu hàm dưỡng và trở thành một nghi thức. Trà-phong Nước Ta thật là trân trọng ở cách dâng mời nhiều ý niệm. Dù mưa nắng, sớm chiều, buồn vui khách không hề phủ nhận một chung trà trong khi gia chủ sang chảnh hai tay dâng mời .

Mời trà là một hành vi biểu hiện phong độ thanh nhã và hiếu khách của hầu hết các gia đình Việt Nam. Kỵ nhất là tiếp khách bằng những tách trà còn đóng ngấn hoen ố nước trà cũ. Cũng không bao giờ tiếp khách bằng một ấm nước trà nguội. Tách trà tiếp khách là thể hiện những tình cảm tối thiểu nhất, không thể tuỳ tiện coi thường, dù không nhất thiết phải là loại trà thượng hảo hạng.

Uống trà cũng phải uống từ ngụm nhỏ, để cảm nhận hết cái dư vị thơm ngon của trà, cái hơi ấm của chén trà tỏa vào hai bàn tay ấp ủ nâng chén trong muà đông tháng giá, làm ấm lòng viễn khách. Uống trà là một cách biểu lộ sự tâm đắc, trình độ văn hoá và tình cảm cùng người đối thoại. Trong ấm trà ngon, người cùng uống tâm đầu ý hợp, dưới ánh trăng thanh gió mát, ngắm khung cảnh tĩnh mịch của núi rừng mà luận bàn thế sự thì không còn gì mê hoặc hơn nữa. Chỉ có những tao nhân mặc khách mới chiêm ngưỡng và thưởng thức được toàn vẹn cái phong vị của cách uống trà này, chứ không phải như kẻ phàm phu tục tử bưng ly trà to tổ bố lên uống ừng ực, người ta gọi là “ ngưu ẩm ” hay là uống như trâu uống nước .

Ngoài các lối uống trà đơn giản đến cầu kỳ trong các gia đình Việt Nam, các cụ ngày xưa còn có những hình thức hội trà. Ðó là uống trà thưởng xuân, uống trà thưởng hoa, uống trà ngũ hương. Hội trà là tụ họp những người bạn sành điệu cùng chung vui trong các dịp đặc biệt hoặc có hộp trà ngon, hay có một chậu hoa quý hiếm trổ bông, hay trong nhà có giỗ chạp.

Thưởng trà đầu xuân là thói quen của các cụ giàu sang, khá giả. Trước tết, các cụ tự đi chọn mua các cành mai, đào, thuỷ tiên hay các chậu hoa lan, hoa cúc ở tận các nhà vườn, và sẵn sàng chuẩn bị khá đầy đủ các thứ thiết yếu, nhất là một hộp trà hảo hạng. Sáng mồng một, cụ pha một bình trà và ngồi chỗ thích hợp nhất, thường là giữa nhà. Cụ ngồi tĩnh tâm, ngắm nhìn những đoá hoa nở rộ, thưởng trà. Khoảng 8 giờ sáng, cả đại gia đình sum vầy quanh bàn trà chúc thọ cụ và nghe những lời dặn dò của cụ. Trẻ con thì chờ lì xì .

Uống trà thưởng hoa quý như hoa Quỳnh, hoa Trà, cũng là cái thú của nhiều người. Khi nhà cụ nào có một chậu hoa trổ, cụ sẵn sàng chuẩn bị và mời các bạn già sành điệu tới ngắm hoa, luận bàn thế sự, hay dặn dò con cháu .

Hội trà ngũ hương chỉ số lượng giới hạn có năm người thôi. Trên khay trà có năm lỗ trũng sâu, dưới các lỗ trũng đó để năm loại hoa đang độ ngát hương : Sen, Ngâu, Lài, Sói, Cúc. Úp chén trà trùm kín các hoa lại rồi mang khay để trên nồi nước sôi cho hương hoa khởi đầu xông lên bám vào lòng chén. Pha bình trà cho thật ngon rót đều vào từng chén, mỗi người tham gia sau khi uống trà phải đoán hương trà mình đã uống và nhận xét. Sau mỗi tuần trà lại hoán vị các chén trà để mọi người đều chiêm ngưỡng và thưởng thức được hết tinh tuý của năm loại hoa .

Source: https://thoitrangredep.vn
Category: Phong Cách